Ảnh minh họa. (Nguồn: TTXVN) Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 12 năm 2015 có mức tăng 0,02% so với tháng trước đồng thời tăng 0,6% so với cùng kỳ năm 2014. Như vậy, CPI bình quân năm 2015 so với năm 2014 chỉ tăng 0,63%. Đây là thông tin được công bố từ Tổng cục Thống kê, Bộ Kế hoạch và Đầu tư trong ngày 24/12.
Cụ thể, trong 11 nhóm hàng hóa và dịch vụ chính có 7 nhóm tăng giá, trong đó trong đó tăng cao nhất là Nhà ở và vật liệu xây dựng tăng 0,5% và bốn nhóm giảm là bưu chính viễn thông giảm 0,03%, giao thông giảm 1,57%, văn hóa, giải trí và du lịch giảm 0,05%, thiết bị và đồ dùng gia đình giảm 0,1%.
Về lạm phát cơ bản (CPI sau khi loại trừ lương thực, thực phẩm tươi sống; năng lượng và mặt hàng do Nhà nước quản lý bao gồm dịch vụ y tế và dịch vụ giáo dục), tháng 12 chỉ số này chỉ tăng 0,11% so với tháng 11, tăng 1,69% so với cùng kỳ và tăng 2,05% so với năm 2014.
Theo bà Đỗ Thị Ngọc, Vụ phó Vụ Thống kê Giá, Tổng cục Thống kê, chỉ số CPI năm 2015 có mức tăng khá thấp so với các năm trước đây là do một số nguyên nhân .
Giá trị xuất khẩu gạo giảm
Bà Ngọc chỉ ra, nguồn cung về lương thực, thực phẩm trong nước hiện đang rất dồi dào. Bên cạnh đó, sản lượng lương thực của thế giới tăng cộng thêm áp lực cạnh tranh từ các nước sản xuất gạo truyền thống như Thái Lan, Ấn Độ đã khiến cho việc xuất khẩu gạo của Việt Nam gặp khó khăn hơn.
"Bởi, giá lương lực của Việt Nam luôn ở mức thấp hơn các nước khác. Tính đến hết tháng 11, Việt Nam xuất khẩu được 6,08 triệu tấn gạo tăng 0,7% về lượng song lại giảm 7,4% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái,” bà Ngọc phân tích.
Cụ thể, bà Ngọc cho biết, trong năm 2015 chỉ số giá lương thực liên tục giảm 6 tháng (từ tháng 3 đến tháng 10), bốn tháng còn lại có tăng nhưng mức độ tăng không cao, mà nguyên nhân chính là do tình hình xuất khẩu gạo của Việt Nam gặp nhiều khó khăn.
Cụ thể, Trung Quốc hiện kiểm soát chặt chẽ việc nhập khẩu gạo theo hình thức qua biên giới đồng thời họ lại tăng cường nhập khẩu theo đường chính thức từ nhiều nguồn cung với giá thấp của Ấn Độ, Pakistan, Myanmar.
Hơn thế nữa, bà Ngọc nhấn mạnh, trước đây Thái Lan chủ yếu tập trung xuất khẩu các sản phẩm gạo cao cấp, thị phần gạo cấp thấp gần như không quan tâm. Nhưng trong 2 năm trở lại đây, Thái Lan bắt đầu gia tăng, chiếm lĩnh thị trường gạo cấp thấp, thị phần trước đây chủ yếu của gạo Việt Nam.
Một yếu tố khác mới nảy sinh, đó là gạo Myanmar và Campuchia đang nổi lên trở thành đối thủ cạnh tranh trực tiếp với gạo Việt Nam và đã từng bước chiếm lĩnh thị trường.
“Bình quân trong 11 tháng của năm 2015, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam giảm 30,74 USD/tấn so với cùng kỳ năm trước. Xuất khẩu gạo gặp khó khăn đã tác động đến giá bán buôn, bán lẻ gạo trong nước giảm theo. Chỉ số giá nhóm lương thực đã giảm 1,24% so với cuối năm trước,” bà Ngọc cho biết.
Giá “vàng đen” trượt dốc
Một yếu tố khách quan khác tác động lớn đến chỉ số giá tiêu dùng năm 2015, đó là giá “vàng đen” thị trường thế giới gần đây giảm mạnh.
Bà Ngọc dẫn chứng cụ thể, giá dầu Brent đã xuống mức thấp nhất trong vòng 5 năm qua, từ mức 110,47 USD/thùng (cuối năm 2013) xuống còn dưới 40 USD/thùng (thời điểm ngày 15/12/2015). Như vậy, bình quân giá dầu Brent năm 2015 giảm khoảng 45,6% so với năm 2014, khiến giá xăng dầu trong nước cũng được điều chỉnh giảm đồng thời đã kéo theo chỉ số giá hai nhóm hàng nhà ở, vật liệu xây dựng và giao thông trong năm 2015 lần lượt giảm 1,62% và 11,92% so với năm 2014, trong đó giá xăng dầu giảm 24,77% so với năm trước đã góp phần giảm CPI chung 0,9%.
Bên cạnh đó, giá các mặt hàng thiết yếu trên thế giới trong cả năm gần như là ổn định, chưa kể một số mặt hàng có xu hướng giảm mạnh như giá chất đốt, sắt thép… khiến chỉ số giá nhập khẩu của các mặt hàng này đã giảm 5,82%, chỉ số giá xuất khẩu giảm 3,79% so với năm ngoái. Chỉ số giá sản xuất hàng nông, lâm và thủy sản giảm 0,28% chỉ số giá sản xuất hàng công nghiệp giảm 0,58%.
Trên thị trường, giá gas sinh hoạt trong nước cũng được điều chỉnh theo giá gas thế giới và giảm 18,60% so với năm trước.
Điều tiết vĩ mô
Ngoài ra, bà Ngọc cũng cho rằng chính sách điều hành vĩ mô của Chính phủ trong năm đã phát huy hiệu quả tích cực.
Theo bà Ngọc, năm 2015 là năm có ý nghĩa quan trọng, là năm cuối thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2011-2015, năm tiến hành đại hội Đảng các cấp nên các ngành các cấp đã tích cực triển khai thực hiện các giải pháp nhằm giữ ổn định kinh tế vĩ mô và kiểm soát lạm phát.
“Như, ngành Công thương phối hợp với các ngành liên quan chỉ đạo các doanh nghiệp thương mại dự trữ hàng hóa, tham gia bình ổn thị trường hay Bộ Tài chính tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát thị trường, triển khai thực hiện công tác quản lý bình ổn giá tại một số địa phương. Về quản lý giá xăng dầu, Bộ Tài chính phối hợp với Bộ Công thương điều hành kinh doanh xăng dầu phù hợp tình hình thị trường thế giới và trong nước,” bà Ngọc nói./.
