Bước sang năm 2013, sức mua trên thị trường bán lẻ sụt giảm, nhiều khókhăn và thách thức tiếp tục chờ đợi các doanh nghiệp phía trước, tuynhiên, nhiều doanh nghiệp bán lẻ vẫn kỳ vọng vào sự tăng trưởng.
Traođổi với phóng viên TTXVN bà Vũ Thị Hậu, Phó Tổng Giám đốc Công ty trách nhiệm hữu hạnNhất Nam (hệ thống siêu thị Fivimart) tỏ ra lo lắng trước việc nhiềudoanh nghiệp nước ngoài đã mở thêm nhiều địa điểm bán lẻ mới trong khicác doanh nghiệp Việt Nam vẫn đang lúng túng tìm lối thoát ngay trên“sân nhà" trong cuộc chiến giành lấy thị phần.
- Năm2013 vẫn được giới chuyên gia nhận định là một năm khó khăn với doanhnghiệp bán lẻ. Cùng với đó, nhiều trung tâm thương mại, đại siêu thị củacác "đại gia" trong ngành bán lẻ. Đại diện cho phía doanh nghiệp bán lẻtrong nước, bà đánh giá thế nào về vấn đề này?
Bà Vũ ThịHậu: Năm nay vẫn là một năm được nhận định là một năm đầy khó khăn đốivới các doanh nghiệp bán lẻ. Không chỉ riêng Fivimart chúng tôi mà rấtnhiều hệ thống siêu thị trong nước khác cũng đã nỗ lực đưa ra nhiềuchiêu khuyến mãi nhưng vẫn không kích thích được sức mua của người dân,doanh số bán hàng nhiều siêu thị chỉ bằng năm ngoái hoặc thấp hơn.
Một trong những khó khăn nữa là ngành phân phối bán lẻ hiện đại củaViệt Nam mới ra đời khoảng chục năm nay nên phát triển còn sơ khai,trong khi đó, các doanh nghiệp nước ngoài vào Việt Nam đồng thời mở rộngcác trung tâm thương mại hiện đại, các đại siêu thị, cửa hàng tiện ích…thực sự phù hợp và làm thay đổi thói quen mua sắm của người tiêu dùng.Vì vậy, các doanh nghiệp Việt Nam vốn đã “yếu thế hơn” nay càng phải đốimặt với nhiều khó khăn cùng với nguy cơ bị thâu tóm.
- Trước những thách thức như vậy, nhiều doanh nghiệp bán lẻ trong nước đãnhanh chóng thay đổi chiến lược, chuyển hướng kinh doanh, mở rộng thịtrường nhằm phát triển hệ thống phân phối trên toàn quốc. Về phíaFivimart đã có thay đổi gì để phù hợp với bối cảnh hiện tại?
Bà Vũ Thị Hậu: Trong bối cảnh hội nhập, các doanh nghiệp bán lẻ nướcngoài đã vào Việt Nam và lớn mạnh hơn chúng ta rất nhiều, sang năm 2013sẽ còn vào nhiều hơn nữa. Vì vậy mỗi doanh nghiệp bán lẻ cần có mộtchiến lược riêng. Để có được chỗ đứng vững chắc trong thời buổi khókhăn, các siêu thị cần tiếp tục tìm kiếm và mở rộng thị phần, đồng thờiliên kết chặt chẽ với các nhà sản xuất, các nhà cung cấp để có chiếnlược đưa hàng hóa ra thị trường một cách hợp lý, giá cả cạnh tranh nhất.
Kế hoạch dự kiến trong năm 2013 của Fivimart là sẽ đưa vàosử dụng 5 siêu thị tại các vị trí trung tâm của Thủ đô Hà Nội. Hiệntại, người tiêu dùng đang được hưởng lợi rất nhiều từ việc kênh bán lẻhiện đại phát triển mạnh mẽ. Tuy nhiên, trước sự cạnh tranh gay gắt trênthì các doanh nghiệp chúng tôi đều phải “gồng mình” để cố gắng làm thếnào giữ chân được khách hàng. Thời gian qua, hệ thống Fivimart đã cónhiều chương trình khuyến mại cho khách và nghĩ ra nhiều chương trìnhtri ân khách hàng. Cùng với đó, chúng tôi còn tập trung vào việc tạodựng một đội ngũ cán bộ yêu nghề, có trình độ quản lý tốt và cùng nhauhoạch định ra những chiến lược từ đó liên kết với các nhà sản xuất đểtung ra thị trường các mặt hàng mang nhãn hàng riêng của siêu thị.
- Mặc dù nhiều khó khăn của doanh nghiệp ngành bán lẻ vẫn được đem ramổ xẻ nhưng nổi lên nhất vẫn là chuyện mặt bằng, nhân lực. Xin bà chobiết ý kiến về vấn đề này?
Bà Vũ Thị Hậu: Trong kinhdoanh, vị trí đóng vai trò quan trọng. Tuy nhiên, có một thực tế là hiệnnay, ở nhiều địa phương, những vị trí đẹp lại đang thuộc sở hữu của cácdoanh nghiệp nước ngoài, các địa phương hiện đang "trải thảm đỏ" để thuhút các doanh nghiệp FDI, vừa được tiếng là có thành tích trong thu hútđầu tư lại thu được tiền ngay.
Trong khi đó, nếu để các doanh nghiệptrong nước đầu tư thì địa phương sẽ chậm thu được vốn. Chính sách đấtđai có thể coi là sự sống còn với doanh nghiệp trong nước. Vốn doanhnghiệp có thể tự dàn xếp được, còn mặt bằng phải có bàn tay hỗ trợ củaNhà nước, cần hỗ trợ mặt bằng cho doanh nghiệp ở tất cả các tỉnh thànhvà phải là vị trí đắc địa.
Chỉ cần giải được bài toán mặt bằng thì chỉ5-7 năm nữa các doanh nghiệp trong nước có thể thay đổi được cục diệntrên thị trường bán lẻ. Nếu doanh nghiệp nước ngoài vào Việt Nam vàhọ lại được ưu tiên về mặt bằng tại các trung tâm thì doanh nghiệp trongnước không thể nào sống nổi. Vì doanh nghiệp nước ngoài mạnh về tàichính nên họ có thể đàm phán được với các nhà cung cấp về giá, chiếtkhấu nhiều và đương nhiên, các doanh nghiệp trong nước sẽ khó cạnh tranhđược.
Ngoài ra, hiện nay, các doanh nghiệp Việt Nam cònhạn chế về nghiệp vụ, chuyên môn, đa phần các doanh nghiệp trong nướckhông thực sự quan tâm nhiều tới các yếu tố quảng bá, trưng bày sản phẩmtrong khi các doanh nghiệp nước ngoài làm điều này rất bài bản. Khôngchỉ có vấn đề mặt bằng, ngay cả vấn đề nguồn nhân lực hiện cũng đang làvấn đề “nóng” của các doanh nghiệp Việt Nam. Theo tôi, nhân sự là vấn đềnổi cộm của Fivimart. Gần như Fivimart là cái nôi đào tạo nhân lực chocác hệ thống khác.
Fivimart có hơn 1.000 nhân viên, nếu chỉ cần tănglương 100.000 đồng/người/tháng thì mỗi tháng, quỹ lương đội thêm 100triệu đồng, doanh nghiệp lại không biết lấy gì để bù. Tuy nhiên, vấn đềlà sau khi được đào tạo, lẽ ra các lao động này phải làm việc choFivimart thì họ lại sẵn sàng “nhảy” sang doanh nghiệp bán lẻ khác nếuđược trả lương cao hơn. Trong khi đó, nếu tăng lương cho lao động, phầnphụ trội có thể được tính vào giá hàng hoá sẽ làm ảnh hưởng tới sự cạnhtranh của doanh nghiệp.
- Để ngành bán lẻ nói chungcũng như hệ thống siêu thị Fivimart nói riêng phát triển bền vững trướcnhững cạnh tranh khốc liệt, bà có kiến nghị gì?
Bà Vũ ThịHậu: Thời gian qua, chúng tôi đã rất nỗ lực mở rộng mạng lưới và đangphát triển các chi nhánh của mình. Tuy nhiên, dù có mở rộng mạng lướinhưng việc cạnh tranh trực tiếp với các doanh nghiệp nước ngoài hiện rấtkhó bởi họ có nhiều “hàng lạ” mà ở Việt Nam không có, trong khi ngườitiêu dùng lại thích “của lạ”, sính đồ ngoại... Đây cũng một phần là tâmlý của người tiêu dùng Việt. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp nước ngoài cóchiến lược đầu tư riêng nên giá cả cạnh tranh hơn chúng tôi, họ sẵnsàng lỗ 5-7 năm để đưa ra giá cạnh tranh, nắm giữ thị trường.
Theotôi, doanh nghiệp bán lẻ Việt Nam không chỉ có điểm yếu về tài chính mànhiều vấn đề khác như con người, độ chuyên nghiệp, công nghệ... chúngta vẫn đang thua kém các doanh nghiệp nước ngoài. Vì thế, tự hoàn thiệnmình là điều mà các doanh nghiệp trong nước cần làm lúc này. Tuy nhiên,khách quan mà nói các doanh nghiệp Việt Nam chủ yếu là các doanh nghiệpvừa và nhỏ sẽ rất khó để lên “vũ đài” thi đấu tay đôi với các doanhnghiệp nước ngoài. Do vậy, hơn lúc nào hết các doanh nghiệp trong nướcđang rất cần vai trò “bà đỡ” của Nhà nước về các chính sách, tạo điềukiện cho doanh nghiệp trong nước phát triển.
Đại diện cho phía doanhnghiệp, Fivimart chúng tôi kiến nghị cần có sự thống nhất giữa Bộ CôngThương và Bộ Kế hoạch Đầu tư trong việc quy hoạch mạng lưới. Các địaphương nên quy hoạch rõ cần bao nhiêu siêu thị, khoảng cách giữa cácsiêu thị như thế nào... Quy hoạch rõ loại hình kinh doanh và quy mô kinhdoanh. Chính vì vậy, sự trợ giúp của cơ quan chức năng là rất cần thiếttrong việc tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển./.
Traođổi với phóng viên TTXVN bà Vũ Thị Hậu, Phó Tổng Giám đốc Công ty trách nhiệm hữu hạnNhất Nam (hệ thống siêu thị Fivimart) tỏ ra lo lắng trước việc nhiềudoanh nghiệp nước ngoài đã mở thêm nhiều địa điểm bán lẻ mới trong khicác doanh nghiệp Việt Nam vẫn đang lúng túng tìm lối thoát ngay trên“sân nhà" trong cuộc chiến giành lấy thị phần.
- Năm2013 vẫn được giới chuyên gia nhận định là một năm khó khăn với doanhnghiệp bán lẻ. Cùng với đó, nhiều trung tâm thương mại, đại siêu thị củacác "đại gia" trong ngành bán lẻ. Đại diện cho phía doanh nghiệp bán lẻtrong nước, bà đánh giá thế nào về vấn đề này?
Bà Vũ ThịHậu: Năm nay vẫn là một năm được nhận định là một năm đầy khó khăn đốivới các doanh nghiệp bán lẻ. Không chỉ riêng Fivimart chúng tôi mà rấtnhiều hệ thống siêu thị trong nước khác cũng đã nỗ lực đưa ra nhiềuchiêu khuyến mãi nhưng vẫn không kích thích được sức mua của người dân,doanh số bán hàng nhiều siêu thị chỉ bằng năm ngoái hoặc thấp hơn.
Một trong những khó khăn nữa là ngành phân phối bán lẻ hiện đại củaViệt Nam mới ra đời khoảng chục năm nay nên phát triển còn sơ khai,trong khi đó, các doanh nghiệp nước ngoài vào Việt Nam đồng thời mở rộngcác trung tâm thương mại hiện đại, các đại siêu thị, cửa hàng tiện ích…thực sự phù hợp và làm thay đổi thói quen mua sắm của người tiêu dùng.Vì vậy, các doanh nghiệp Việt Nam vốn đã “yếu thế hơn” nay càng phải đốimặt với nhiều khó khăn cùng với nguy cơ bị thâu tóm.
- Trước những thách thức như vậy, nhiều doanh nghiệp bán lẻ trong nước đãnhanh chóng thay đổi chiến lược, chuyển hướng kinh doanh, mở rộng thịtrường nhằm phát triển hệ thống phân phối trên toàn quốc. Về phíaFivimart đã có thay đổi gì để phù hợp với bối cảnh hiện tại?
Bà Vũ Thị Hậu: Trong bối cảnh hội nhập, các doanh nghiệp bán lẻ nướcngoài đã vào Việt Nam và lớn mạnh hơn chúng ta rất nhiều, sang năm 2013sẽ còn vào nhiều hơn nữa. Vì vậy mỗi doanh nghiệp bán lẻ cần có mộtchiến lược riêng. Để có được chỗ đứng vững chắc trong thời buổi khókhăn, các siêu thị cần tiếp tục tìm kiếm và mở rộng thị phần, đồng thờiliên kết chặt chẽ với các nhà sản xuất, các nhà cung cấp để có chiếnlược đưa hàng hóa ra thị trường một cách hợp lý, giá cả cạnh tranh nhất.
Kế hoạch dự kiến trong năm 2013 của Fivimart là sẽ đưa vàosử dụng 5 siêu thị tại các vị trí trung tâm của Thủ đô Hà Nội. Hiệntại, người tiêu dùng đang được hưởng lợi rất nhiều từ việc kênh bán lẻhiện đại phát triển mạnh mẽ. Tuy nhiên, trước sự cạnh tranh gay gắt trênthì các doanh nghiệp chúng tôi đều phải “gồng mình” để cố gắng làm thếnào giữ chân được khách hàng. Thời gian qua, hệ thống Fivimart đã cónhiều chương trình khuyến mại cho khách và nghĩ ra nhiều chương trìnhtri ân khách hàng. Cùng với đó, chúng tôi còn tập trung vào việc tạodựng một đội ngũ cán bộ yêu nghề, có trình độ quản lý tốt và cùng nhauhoạch định ra những chiến lược từ đó liên kết với các nhà sản xuất đểtung ra thị trường các mặt hàng mang nhãn hàng riêng của siêu thị.
- Mặc dù nhiều khó khăn của doanh nghiệp ngành bán lẻ vẫn được đem ramổ xẻ nhưng nổi lên nhất vẫn là chuyện mặt bằng, nhân lực. Xin bà chobiết ý kiến về vấn đề này?
Bà Vũ Thị Hậu: Trong kinhdoanh, vị trí đóng vai trò quan trọng. Tuy nhiên, có một thực tế là hiệnnay, ở nhiều địa phương, những vị trí đẹp lại đang thuộc sở hữu của cácdoanh nghiệp nước ngoài, các địa phương hiện đang "trải thảm đỏ" để thuhút các doanh nghiệp FDI, vừa được tiếng là có thành tích trong thu hútđầu tư lại thu được tiền ngay.
Trong khi đó, nếu để các doanh nghiệptrong nước đầu tư thì địa phương sẽ chậm thu được vốn. Chính sách đấtđai có thể coi là sự sống còn với doanh nghiệp trong nước. Vốn doanhnghiệp có thể tự dàn xếp được, còn mặt bằng phải có bàn tay hỗ trợ củaNhà nước, cần hỗ trợ mặt bằng cho doanh nghiệp ở tất cả các tỉnh thànhvà phải là vị trí đắc địa.
Chỉ cần giải được bài toán mặt bằng thì chỉ5-7 năm nữa các doanh nghiệp trong nước có thể thay đổi được cục diệntrên thị trường bán lẻ. Nếu doanh nghiệp nước ngoài vào Việt Nam vàhọ lại được ưu tiên về mặt bằng tại các trung tâm thì doanh nghiệp trongnước không thể nào sống nổi. Vì doanh nghiệp nước ngoài mạnh về tàichính nên họ có thể đàm phán được với các nhà cung cấp về giá, chiếtkhấu nhiều và đương nhiên, các doanh nghiệp trong nước sẽ khó cạnh tranhđược.
Ngoài ra, hiện nay, các doanh nghiệp Việt Nam cònhạn chế về nghiệp vụ, chuyên môn, đa phần các doanh nghiệp trong nướckhông thực sự quan tâm nhiều tới các yếu tố quảng bá, trưng bày sản phẩmtrong khi các doanh nghiệp nước ngoài làm điều này rất bài bản. Khôngchỉ có vấn đề mặt bằng, ngay cả vấn đề nguồn nhân lực hiện cũng đang làvấn đề “nóng” của các doanh nghiệp Việt Nam. Theo tôi, nhân sự là vấn đềnổi cộm của Fivimart. Gần như Fivimart là cái nôi đào tạo nhân lực chocác hệ thống khác.
Fivimart có hơn 1.000 nhân viên, nếu chỉ cần tănglương 100.000 đồng/người/tháng thì mỗi tháng, quỹ lương đội thêm 100triệu đồng, doanh nghiệp lại không biết lấy gì để bù. Tuy nhiên, vấn đềlà sau khi được đào tạo, lẽ ra các lao động này phải làm việc choFivimart thì họ lại sẵn sàng “nhảy” sang doanh nghiệp bán lẻ khác nếuđược trả lương cao hơn. Trong khi đó, nếu tăng lương cho lao động, phầnphụ trội có thể được tính vào giá hàng hoá sẽ làm ảnh hưởng tới sự cạnhtranh của doanh nghiệp.
- Để ngành bán lẻ nói chungcũng như hệ thống siêu thị Fivimart nói riêng phát triển bền vững trướcnhững cạnh tranh khốc liệt, bà có kiến nghị gì?
Bà Vũ ThịHậu: Thời gian qua, chúng tôi đã rất nỗ lực mở rộng mạng lưới và đangphát triển các chi nhánh của mình. Tuy nhiên, dù có mở rộng mạng lướinhưng việc cạnh tranh trực tiếp với các doanh nghiệp nước ngoài hiện rấtkhó bởi họ có nhiều “hàng lạ” mà ở Việt Nam không có, trong khi ngườitiêu dùng lại thích “của lạ”, sính đồ ngoại... Đây cũng một phần là tâmlý của người tiêu dùng Việt. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp nước ngoài cóchiến lược đầu tư riêng nên giá cả cạnh tranh hơn chúng tôi, họ sẵnsàng lỗ 5-7 năm để đưa ra giá cạnh tranh, nắm giữ thị trường.
Theotôi, doanh nghiệp bán lẻ Việt Nam không chỉ có điểm yếu về tài chính mànhiều vấn đề khác như con người, độ chuyên nghiệp, công nghệ... chúngta vẫn đang thua kém các doanh nghiệp nước ngoài. Vì thế, tự hoàn thiệnmình là điều mà các doanh nghiệp trong nước cần làm lúc này. Tuy nhiên,khách quan mà nói các doanh nghiệp Việt Nam chủ yếu là các doanh nghiệpvừa và nhỏ sẽ rất khó để lên “vũ đài” thi đấu tay đôi với các doanhnghiệp nước ngoài. Do vậy, hơn lúc nào hết các doanh nghiệp trong nướcđang rất cần vai trò “bà đỡ” của Nhà nước về các chính sách, tạo điềukiện cho doanh nghiệp trong nước phát triển.
Đại diện cho phía doanhnghiệp, Fivimart chúng tôi kiến nghị cần có sự thống nhất giữa Bộ CôngThương và Bộ Kế hoạch Đầu tư trong việc quy hoạch mạng lưới. Các địaphương nên quy hoạch rõ cần bao nhiêu siêu thị, khoảng cách giữa cácsiêu thị như thế nào... Quy hoạch rõ loại hình kinh doanh và quy mô kinhdoanh. Chính vì vậy, sự trợ giúp của cơ quan chức năng là rất cần thiếttrong việc tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển./.
Uyên Hương (TTXVN)
