(ASEAN phải bắt đầu xác định một tiếng nói chung) Nhật báo Today của Singapore số ra mới đây đã đăng bài viết của Phó Giáo sư Simon Tay và nhà nghiên cứu Gina Guo thuộc Viện Quan hệ Quốc tế Singapore (SIIS), kêu gọi ASEAN cần phải hành động để duy trì sự gắn kết trong bối cảnh căng thẳng gia tăng giữa Nhật Bản và Trung Quốc hiện nay.
Theo các tác giả, người dân châu Á giờ đây đang lo lắng về khả năng xảy ra xung đột vũ trang. Thăm dò mới đây do Trung tâm Nghiên cứu Pew thực hiện tại 11 quốc gia châu Á cho thấy hơn một nửa số người trả lời thăm dò bày tỏ quan ngại rằng căng thẳng liên quan đến các bãi đá và đảo mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền sẽ "giọt nước tràn ly".
Tại những nước đang có tuyên bố chủ quyền chồng lấn với Trung Quốc như Nhật Bản, Philippines và Việt Nam, 80% thậm chí 90% người tham gia thăm dò cùng chung quan ngại đó.
Các tác giả cho biết cần phải tiến hành những bước đi để giảm căng thẳng bằng không ổn định và tăng trưởng của khu vực sẽ bị tác động. Cuộc thảo luận chiến lược cấp cao giữa Mỹ và Trung Quốc, do Bắc Kinh chủ trì, là một nỗ lực đáng kể.
Một động thái tích cực mới đây khác của Trung Quốc là di dời giàn khoan hạ đặt trái phép trước đó trong vùng biển mà Việt Nam tuyên bố chủ quyền.
Những biện pháp khác có thể xuất phát từ sự nhấn mạnh mối tương thuộc giữa ASEAN, Nhật Bản và Trung Quốc. Một lĩnh vực quan trọng sẽ là việc thành lập Cộng đồng Kinh tế ASEAN vào năm tới.
Ước tính khoảng 80% các bước theo kế hoạch đã đạt được đến tháng 8 năm ngoái, song điều không được nhắc đến là những nhiệm vụ còn lại chắc chắn sẽ là khó hoàn thành nhất.
Hai tác giả phân tích rằng, các khoản đầu tư và trợ giúp kinh tế từ Trung Quốc và Nhật Bản có thể thúc đẩy các nước ASEAN phải “chọn phe.” Trong khi việc hội nhập khu vực cần sự can dự của cả Trung Quốc và Nhật Bản, ASEAN phải duy trì sự gắn kết. Hơn nữa, ASEAN cũng phải bắt đầu xác định một tiếng nói chung trong các vấn đề khu vực và quốc tế quan trọng. ASEAN phải tích cực và đoàn kết để giúp quản lý khu vực, hơn là trở thành mục tiêu thụ động của căng thẳng Trung-Nhật./.
