Quang cảnh Lễ kỷ niệm 790 năm Ngày nhà Trần phát nghiệp Đế vương tại đền Trần-Thái Bình. (Ảnh: Xuân Tiến/TTXVN) Ngày 21/1, tại di tích cấp quốc gia đặc biệt “Khu lăng mộ và đền thờ các vị Vua triều Trần” (xã Tiến Đức, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình), Ủy ban Nhân dân huyện Hưng Hà phối hợp với Hội họ Trần Việt Nam lần đầu tiên tổ chức kỷ niệm 790 năm ngày nhà Trần phát nghiệp Đế vương (12 tháng Chạp năm Ất Dậu 1225).
Đại diện lãnh đạo Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch, lãnh đạo Ủy ban Nhân dân tỉnh Thái Bình, Ban Chấp hành Hội họ Trần Việt Nam cùng đông đảo du khách trong và ngoài tỉnh đã về dự.
Phát biểu tại buổi lễ, ông Vũ Tiến Khoái, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân huyện Hưng Hà, nhấn mạnh đây là dịp để hồi cố lại, tôn vinh thêm, thắp sáng hơn truyền thống văn hiến, đồng thời khơi dậy và phát huy các giá trị truyền thống để xứng danh là miền quê sáng nghiệp Vương triều Trần.
Theo “Đại Việt sử ký toàn thư,” ngày 12 tháng Chạp năm Ất Dậu 1225, Chiêu Hoàng mở hội lớn ở điện Thiên An, ngự trên sập báu, các quan mặc triều phục vào chầu, lạy ở dưới sân. Chiêu Hoàng bèn trút bỏ áo ngự mời Trần Cảnh lên ngôi Hoàng đế, đổi niên hiệu là Kiến Trung năm thứ nhất.
Sự kiện này là cuộc thiết triều cử hành nghi thức chuyển giao vương triều từ nhà Lý sang nhà Trần.
Tính đến năm 2015, nhà Trần lên ngôi được 790 năm, tính đến năm 2016 thì Trần Thủ Độ được phong Thái sư Thóng quốc hành quân vụ Chinh thảo sự, tròn 790 năm.
Diễn văn tại buổi lễ khẳng định vai trò, vị trí và công lao to lớn của triều Trần trong tiến trình lịch sử, việc khôn khéo của nhà Trần khi dựa vào quê cha, đất tổ để hưng nghiệp và giữ nghiệp.
Đồng thời, bằng các chính sách khuyến nông, nhà Trần đã ban phong cho các nông hầu, khanh tướng trong hoàng tộc nhiều điền trang, thái ấp thuộc phủ lộ Long Hưng xưa-Hưng Hà nay.
Vùng đất Long Hưng xưa-Hưng Hà nay cũng là địa bàn chiến lược mà nhà Trần đã chăm lo xây dựng thành một phòng tuyến hiểm yếu để triển khai thế trận thủy chiến và cũng là một hậu phương vững chắc để huy động binh lương phục vụ kháng chiến.
Đặc biệt, nhà Trần đã chọn Thái Đường-Long Hưng làm nơi đặt tôn miếu để xây dựng lăng tẩm, an táng các vị vua đầu triều Trần là Trần Thái Tông, Trần Thánh Tông và lưu giữ một phần ngọc cốt của đức vua phật hoàng Trần Nhân Tông.
Thế đất đặt hành cung, lăng tẩm, đền đài là nơi yên nghỉ của vua, hoàng hậu đầu triều cùng nhiều trọng thần trong hoàng tộc nhà Trần theo thế “tiền tam thai, hâu thất tinh” vẫn được truyền lại trong dân gian đến tận ngày nay.
Nhận thức rõ về vị thế, tầm ảnh hưởng của vùng quê sáng nghiệp triều Trần, nhiều năm qua, Đảng bộ và nhân dân huyện Hưng Hà đã tích cực đẩy mạnh các hoạt động tôn vinh những giá trị đặc biệt của các di sản văn hóa truyền thống trên quê hương; tìm điểm tựa từ truyền thống văn hóa, văn hiến để tạo ra sức bật mới, góp phần xây dựng quê hương nhà Trần xứng tầm với truyền thống vốn có của lớp cha ông đi trước.
Năm 1989, Bộ Văn hóa Thông tin đã xếp hạng cấp quốc gia di tích khảo cổ học làng Tam Đường.
Đầu năm 2014, Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch cấp bằng chứng nhận “Lễ hội đền Trần là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.”
Đầu năm 2015, “Khu lăng mộ và đền thờ các vị vua triều Trần” được nhà nước công nhận là “Di tích lịch sử văn hóa đặc biệt của quốc gia.”
Trong khuôn khổ hoạt động của lễ kỷ niệm 790 năm ngày nhà Trần phát nghiệp Đế Vương, trước đó tại Khu di tích cấp quốc gia này đã diễn ra lễ rước bộ 5 kiệu, gồm: kiệu Liệt tổ Nhà Trần, kiệu Linh từ Quốc Mẫu Trần Thị Dung, kiệu Thống Quốc Thái Sư Trần Thủ Độ, kiệu các Vua Trần và kiệu Đức Thánh Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn từ đền Mẫu sang đền Vua và đền Thánh.
Lễ rước kiệu này còn có sự tham dự của 2 đội rồng xã Hồng Minh, xã Tiến Đức và đội Lân làng Phú Vật (xã Tiến Đức) cùng với 20 đoàn tế. Các hoạt động như lễ tế Vua, lễ mở cửa đền Vua, đền Thánh, Đền Mẫu, lễ dâng hương... cũng diễn ra cùng ngày.
Trong ngày diễn ra lễ kỷ niệm, ước tính có hàng nghìn lượt du khách trong và ngoài tỉnh đến thăm quan, chiếm bái tại di tích "Khu lăng mộ và đền thờ các vị vua triều Trần"./.
