Cuộc gặp mặt đầy xúc độnggiữa những người cộng sự và người giúp việc của Đại tướng Võ Nguyên Giáp suốtnhiều năm qua diễn ra hôm qua 23/8 tại nhà riêng của Đại tướng ở 30 Hoàng Diệu,Hà Nội.
Những hìnhảnh về vị Đại tướng huyền thoại sống của Việt Nam, oai hùng trên chiến trận, songcũng rất bình dị, yêu thương, gần gũi trong cuộc sống hàng ngày lần lượt hiện vềtrong buổi gặp mặt mừng thọ Đại tướng tròn trăm tuổi.
Do điều kiện sức khỏe của Đại tướng nên chỉ có đại diện gia đình là bàĐặng Bích Hà, phu nhân của Đại tướng cùng con gái tiếp chuyện.
“Mỗi khi có dịp về thămquê - làng An Xá, xã Lộc Thủy, huyện Lệ Thủy, Quảng Bình, Đại tướng Võ NguyênGiáp như khỏe ra. Ông về nghĩa trang Mai Thủy thắp hương mộ cha, rồi đi lần lượtthắp hương từng phần mộ liệt sĩ, sau đó ông lên chùa An Xá dâng hương, trồng câyđa trước chùa, thăm hỏi các cụ bô lão trong làng, gặp gỡ trò chuyện với các cháuthiếu nhi, nói chuyện với nhân dân trong xã… Sau mỗi lần như thế Đại tướng nhưkhỏe mạnh hơn và tinh thần phấn chấn hơn rất nhiều.”
Đại tá Trịnh Nguyên Huânrưng rưng nhớ về những lần cùng Đại tướng Võ Nguyên Giáp về thăm quê.
Trong cả buổi gặpmặt, mọi người thường gọi Đại tướng Võ Nguyên Giáp bằng cái tên trìu mến “AnhVăn.” Mỗi câu chuyện, ai nấy đều rưng rưng và tự hào vì mình được là người sốngcùng, tham gia vào những khoảnh khắc lịch sử của cuộc đời vị Đại tướng huyềnthoại sẽ tròn 100 tuổi vào ngày 25/8 này.
"Không bao giờ coi trận chiến như mộttrận đánh cờ”
Nhà sử học, Đại tá Trần Trọng Trung, tác giả cuốn "Võ Nguyên Giáp -Danh tướng thời đại Hồ Chí Minh" cho rằng, Đại tướng đã gắn bó cả cuộc đời củamình với sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc.
Cuộc kháng chiến bảo vệ nền độclập được ghi nhận bởi hai chiến thắng quyết định: Điện Biên Phủ (1954) và giảiphóng miền Nam (1975) với tư cách là vị Tổng tư lệnh Quân đội Nhân dân ViệtNam.
Để có được chiến thắng Điện Biên Phủ lừng lẫy địa cầu cách đây 56 năm, BộThống soái của ta và Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã thay đổi cách đánh vào đúngthời điểm “nổ súng.”
Đánh giá đúng khả năng còn hạn chế của các đại đoàn bộ binhchủ lực, bước vào đợt một chiến cuộc Đông Xuân 1953-1954, Bộ Thống soái của tađề ra kế hoạch tác chiến theo phương châm “đánh nhanh, giải quyết nhanh,” với ýđịnh tiêu diệt toàn bộ tập đoàn cứ điểm trong vòng hai ngày ba đêm.
Tuy nhiên,trước ngày nổ súng, Đại tướng đã kịp nhận thấy địch đã không ngừng củng cố công sự,chúng không còn ở vào thế phòng ngự dã chiến như lúc đầu, trong khi việc kéopháo của ta đang gặp khó khăn vì pháo nặng, đường dốc, không kịp thời gian nhưkế hoạch dự kiến.
Vì thế, dù các đơn vị bộ binh đã triển khai đội hình trên vịtrí xuất phát tiến công, Tổng tư lệnh vẫn quyết định thay đổi cách đánh vớiphương châm “đánh chắc, tiến chắc.”
Theo cách đánh này, quân ta sẽ diệt từng vịtrí của địch theo lối “bóc vỏ,” từng bước thu hẹp địa phận và không phận củađịch, dồn quân địch vào tình thế ngày càng khốn quẫn vì binh lực bị tiêu haohàng ngày, nguồn tăng viện tiếp tế duy nhất bằng đường không dần dần bị hạn chếrồi bị triệt hẳn.
Trải qua gần 50 ngày chuẩn bị theo phương án tác chiến mới,chiến dịch Điện Biên Phủ bắt đầu ngày 13 tháng 3 năm 1954 và kết thúc thắng lợitrọn vẹn sau 56 ngày đêm chiến đấu vô cùng ác liệt.
Nói về quyết định lịch sửnày, Đại tá Trịnh Nguyên Huân, người trợ lý có gần 35 năm gắn bó với Đại tướngVõ Nguyên Giáp khẳng định: Đại tướng không bao giờ coi một trận chiến đấu nhưmột trận đánh cờ, và chiến sĩ không phải là những con tốt trên bàn cờ.
Đại tướngluôn cân nhắc để làm sao giành được thắng lợi cao nhất mà tổn thất về sinh mạngthấp nhất. Cũng chính vì trách nhiệm của mình với vận mệnh của đất nước và sinhmệnh của chiến sĩ, Đại tướng đã thức trắng đêm suy nghĩ để đi đến quyết địnhchuyển từ “đánh nhanh, thắng nhanh” sang “đánh chắc, thắng chắc” mà Đại tướnggọi là “một quyết định khó khăn nhất” trong cuộc đời cầm quân của mình.
Ông PhạmKhắc Lãm nói về “quyết định khó khăn nhất” của Tướng Giáp: “Một vị tướng hô tiếncông khi xông lên không quan trọng bằng một vị tướng hô rút quân khi thấy quâncó thể tổn thất lớn. Đó là lòng thương người.”
"Trong sự nghiệp lẫy lừng, Đạitướng Võ Nguyên Giáp đã đánh bại tới 10 tướng khác của thế giới, trong đó có bảyđại tướng của Pháp và ba tướng của Mỹ."
Vị Đại tá đầu bạc Trần Trọng Trung nóivề chiến công của vị tướng lỗi lạc với niềm say mê và ánh mắt xúc động khôntả.
Người anh em nghĩa tình
Qua lời kể của những người từng gần gũi, “vào sinh ratử” với Đại tướng, hình ảnh Đại tướng luôn gần gũi, sống tình cảm, đầy lòng trắcẩn với đồng chí, anh em, mọi người.
Đại tá Nguyễn Huy Văn, bí danh Kim Sơn (80tuổi) công tác tại cơ quan phục vụ sở chỉ huy các chiến dịch của Đại tướng kể:“Trong chuyến công tác Thái Nguyên năm 1989, khi cuộc họp tỉnh ủy bắt đầu, bỗngdưới hội trường có một chị đứng dậy hỏi: “Anh Văn có nhớ tôi không?”
Hàng trămcon mắt đổ dồn về người phụ nữ ấy và đoán chắc Đại tướng khó mà nhớ nổi vì hàngchục năm rồi Đại tướng mới trở lại vùng đất này.
Nhưng tất cả đều rất đỗi ngạcnhiên vì sau khi nhìn lại khuôn mặt người phụ nữ ấy, Đại tướng đã thốt lên: “Làchị Hán, vợ của đồng chí Trung tướng Bằng Giang!”
Đại tá Trần Trọng Trung kểtrong niềm xúc động vô bờ: “Một trong những sự kiện tôi không bao giờ có thểquên được trong cuộc đời được làm việc với Đại tướng là năm 1948, biết tôi sắplấy vợ, gia đình lại quá khó khăn, Đại tướng đã báo với đồng chí Lê Trọng Nghĩa,Chánh Văn phòng Bộ Tổng Tư lệnh lúc bấy giờ chi cho tôi 200 đồng để sắm một bộquần áo mới cho chú rể và mua sắm một số thứ cho lễ cưới. Đại tướng cũng tự mìnhsang Tuyên Quang có lời với tỉnh ủy để tổ chức đám cưới cho chúng tôi. Điều đóđã nói lên tất cả tình cảm của Đại tướng dành cho chúng tôi.”
Thiếu tá Trần VănThìn, người làm công tác phục vụ cho Đại tướng suốt 20 năm (từ tháng 5/1966 đến1986) kể, khi mới vào ông xưng hô “Đại tướng” thì Đại tướng nói, trong gia đình,không cần phải kiểu cách, cứ xưng anh em cho thân mật.
Nếp sống của Đại tướngcũng được Thiếu tá Trần Văn Thìn ghi nhận như một thói quen. Ông kể rành mạch,sau khi đi làm về, Đại tướng thường tập thể dục (bóng bàn, cầu lông) rất chămchỉ rồi mới tắm rửa, ăn cơm.
Đại tướng cũng luôn dành thời gian để đọc sách, báohàng ngày và nghe báo cáo từ trợ lý, bất kể sức khỏe yếu đi nhiều so vớitrước.
Làm việc quên ăn, quên ngủ, quên lo cho mình
Vấn đề chăm sóc sức khỏe choĐại tướng cũng là một việc quan trọng mà những người đồng đội cấp dưới của ôngluôn trăn trở.
Đại tá Phạm Văn Ngà (83 tuổi), người chăm sóc sức khỏe cho Đạitướng tới 30 năm (từ năm 1965-1995) khẳng định, Đại tướng có sức làm việc phithường, nhiều khi ông làm việc quên ăn, quên ngủ, quên lo cho mình.
Với vai tròlà bác sĩ, nhiều lần đại tá Phạm Văn Ngà khuyên ngăn Đại tướng giữ sức khỏe songĐại tướng vẫn luôn làm việc quá sức.
Đại tá Ngà kể, trong một chuyến đi công tácsang châu Phi (năm 1989) Đại tướng vẫn miệt mài làm việc trên máy bay dù bác sĩđã nhiều lần khuyên ngăn trực tiếp và nhờ những người cùng đoàn nói giúp. Hậuquả là vừa đến Etiopia thì Đại tướng bị ngất.
Nhưng ngay sau khi hồi sức, tỉnhdậy, Đại tướng quyết định làm việc ngay chứ không chờ nghỉ ngơi tĩnh dưỡng.
Trongsuốt buổi gặp, bà Đặng Bích Hà, phu nhân Đại tướng nói ít, bà ngồi chăm chú lắngnghe những lời kể của đồng chí, đồng đội về những sự kiện lớn lao đã qua trongcuộc đời của Đại tướng và những lờichúc sức khỏe và động viên của mọi người.
Bà xúc động: “Gặp lại các anh ngày hômnay, tôi như thấy lại các thời đại.”
Rồi bà kể: “Có lần chồng tôi nói Mỹ vẫnkhông hiểu vì sao Việt Nam có thể thắng được họ! Nhưng họ không biết rằng, chiếnthắng không chỉ phụ thuộc vào một con người nào mà là của toàn dân.”/.
Những hìnhảnh về vị Đại tướng huyền thoại sống của Việt Nam, oai hùng trên chiến trận, songcũng rất bình dị, yêu thương, gần gũi trong cuộc sống hàng ngày lần lượt hiện vềtrong buổi gặp mặt mừng thọ Đại tướng tròn trăm tuổi.
Do điều kiện sức khỏe của Đại tướng nên chỉ có đại diện gia đình là bàĐặng Bích Hà, phu nhân của Đại tướng cùng con gái tiếp chuyện.
“Mỗi khi có dịp về thămquê - làng An Xá, xã Lộc Thủy, huyện Lệ Thủy, Quảng Bình, Đại tướng Võ NguyênGiáp như khỏe ra. Ông về nghĩa trang Mai Thủy thắp hương mộ cha, rồi đi lần lượtthắp hương từng phần mộ liệt sĩ, sau đó ông lên chùa An Xá dâng hương, trồng câyđa trước chùa, thăm hỏi các cụ bô lão trong làng, gặp gỡ trò chuyện với các cháuthiếu nhi, nói chuyện với nhân dân trong xã… Sau mỗi lần như thế Đại tướng nhưkhỏe mạnh hơn và tinh thần phấn chấn hơn rất nhiều.”
Đại tá Trịnh Nguyên Huânrưng rưng nhớ về những lần cùng Đại tướng Võ Nguyên Giáp về thăm quê.
Trong cả buổi gặpmặt, mọi người thường gọi Đại tướng Võ Nguyên Giáp bằng cái tên trìu mến “AnhVăn.” Mỗi câu chuyện, ai nấy đều rưng rưng và tự hào vì mình được là người sốngcùng, tham gia vào những khoảnh khắc lịch sử của cuộc đời vị Đại tướng huyềnthoại sẽ tròn 100 tuổi vào ngày 25/8 này.
"Không bao giờ coi trận chiến như mộttrận đánh cờ”
Nhà sử học, Đại tá Trần Trọng Trung, tác giả cuốn "Võ Nguyên Giáp -Danh tướng thời đại Hồ Chí Minh" cho rằng, Đại tướng đã gắn bó cả cuộc đời củamình với sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc.
Cuộc kháng chiến bảo vệ nền độclập được ghi nhận bởi hai chiến thắng quyết định: Điện Biên Phủ (1954) và giảiphóng miền Nam (1975) với tư cách là vị Tổng tư lệnh Quân đội Nhân dân ViệtNam.
Để có được chiến thắng Điện Biên Phủ lừng lẫy địa cầu cách đây 56 năm, BộThống soái của ta và Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã thay đổi cách đánh vào đúngthời điểm “nổ súng.”
Đánh giá đúng khả năng còn hạn chế của các đại đoàn bộ binhchủ lực, bước vào đợt một chiến cuộc Đông Xuân 1953-1954, Bộ Thống soái của tađề ra kế hoạch tác chiến theo phương châm “đánh nhanh, giải quyết nhanh,” với ýđịnh tiêu diệt toàn bộ tập đoàn cứ điểm trong vòng hai ngày ba đêm.
Tuy nhiên,trước ngày nổ súng, Đại tướng đã kịp nhận thấy địch đã không ngừng củng cố công sự,chúng không còn ở vào thế phòng ngự dã chiến như lúc đầu, trong khi việc kéopháo của ta đang gặp khó khăn vì pháo nặng, đường dốc, không kịp thời gian nhưkế hoạch dự kiến.
Vì thế, dù các đơn vị bộ binh đã triển khai đội hình trên vịtrí xuất phát tiến công, Tổng tư lệnh vẫn quyết định thay đổi cách đánh vớiphương châm “đánh chắc, tiến chắc.”
Theo cách đánh này, quân ta sẽ diệt từng vịtrí của địch theo lối “bóc vỏ,” từng bước thu hẹp địa phận và không phận củađịch, dồn quân địch vào tình thế ngày càng khốn quẫn vì binh lực bị tiêu haohàng ngày, nguồn tăng viện tiếp tế duy nhất bằng đường không dần dần bị hạn chếrồi bị triệt hẳn.
Trải qua gần 50 ngày chuẩn bị theo phương án tác chiến mới,chiến dịch Điện Biên Phủ bắt đầu ngày 13 tháng 3 năm 1954 và kết thúc thắng lợitrọn vẹn sau 56 ngày đêm chiến đấu vô cùng ác liệt.
Nói về quyết định lịch sửnày, Đại tá Trịnh Nguyên Huân, người trợ lý có gần 35 năm gắn bó với Đại tướngVõ Nguyên Giáp khẳng định: Đại tướng không bao giờ coi một trận chiến đấu nhưmột trận đánh cờ, và chiến sĩ không phải là những con tốt trên bàn cờ.
Đại tướngluôn cân nhắc để làm sao giành được thắng lợi cao nhất mà tổn thất về sinh mạngthấp nhất. Cũng chính vì trách nhiệm của mình với vận mệnh của đất nước và sinhmệnh của chiến sĩ, Đại tướng đã thức trắng đêm suy nghĩ để đi đến quyết địnhchuyển từ “đánh nhanh, thắng nhanh” sang “đánh chắc, thắng chắc” mà Đại tướnggọi là “một quyết định khó khăn nhất” trong cuộc đời cầm quân của mình.
Ông PhạmKhắc Lãm nói về “quyết định khó khăn nhất” của Tướng Giáp: “Một vị tướng hô tiếncông khi xông lên không quan trọng bằng một vị tướng hô rút quân khi thấy quâncó thể tổn thất lớn. Đó là lòng thương người.”
"Trong sự nghiệp lẫy lừng, Đạitướng Võ Nguyên Giáp đã đánh bại tới 10 tướng khác của thế giới, trong đó có bảyđại tướng của Pháp và ba tướng của Mỹ."
Vị Đại tá đầu bạc Trần Trọng Trung nóivề chiến công của vị tướng lỗi lạc với niềm say mê và ánh mắt xúc động khôntả.
Người anh em nghĩa tình
Qua lời kể của những người từng gần gũi, “vào sinh ratử” với Đại tướng, hình ảnh Đại tướng luôn gần gũi, sống tình cảm, đầy lòng trắcẩn với đồng chí, anh em, mọi người.
Đại tá Nguyễn Huy Văn, bí danh Kim Sơn (80tuổi) công tác tại cơ quan phục vụ sở chỉ huy các chiến dịch của Đại tướng kể:“Trong chuyến công tác Thái Nguyên năm 1989, khi cuộc họp tỉnh ủy bắt đầu, bỗngdưới hội trường có một chị đứng dậy hỏi: “Anh Văn có nhớ tôi không?”
Hàng trămcon mắt đổ dồn về người phụ nữ ấy và đoán chắc Đại tướng khó mà nhớ nổi vì hàngchục năm rồi Đại tướng mới trở lại vùng đất này.
Nhưng tất cả đều rất đỗi ngạcnhiên vì sau khi nhìn lại khuôn mặt người phụ nữ ấy, Đại tướng đã thốt lên: “Làchị Hán, vợ của đồng chí Trung tướng Bằng Giang!”
Đại tá Trần Trọng Trung kểtrong niềm xúc động vô bờ: “Một trong những sự kiện tôi không bao giờ có thểquên được trong cuộc đời được làm việc với Đại tướng là năm 1948, biết tôi sắplấy vợ, gia đình lại quá khó khăn, Đại tướng đã báo với đồng chí Lê Trọng Nghĩa,Chánh Văn phòng Bộ Tổng Tư lệnh lúc bấy giờ chi cho tôi 200 đồng để sắm một bộquần áo mới cho chú rể và mua sắm một số thứ cho lễ cưới. Đại tướng cũng tự mìnhsang Tuyên Quang có lời với tỉnh ủy để tổ chức đám cưới cho chúng tôi. Điều đóđã nói lên tất cả tình cảm của Đại tướng dành cho chúng tôi.”
Thiếu tá Trần VănThìn, người làm công tác phục vụ cho Đại tướng suốt 20 năm (từ tháng 5/1966 đến1986) kể, khi mới vào ông xưng hô “Đại tướng” thì Đại tướng nói, trong gia đình,không cần phải kiểu cách, cứ xưng anh em cho thân mật.
Nếp sống của Đại tướngcũng được Thiếu tá Trần Văn Thìn ghi nhận như một thói quen. Ông kể rành mạch,sau khi đi làm về, Đại tướng thường tập thể dục (bóng bàn, cầu lông) rất chămchỉ rồi mới tắm rửa, ăn cơm.
Đại tướng cũng luôn dành thời gian để đọc sách, báohàng ngày và nghe báo cáo từ trợ lý, bất kể sức khỏe yếu đi nhiều so vớitrước.
Làm việc quên ăn, quên ngủ, quên lo cho mình
Vấn đề chăm sóc sức khỏe choĐại tướng cũng là một việc quan trọng mà những người đồng đội cấp dưới của ôngluôn trăn trở.
Đại tá Phạm Văn Ngà (83 tuổi), người chăm sóc sức khỏe cho Đạitướng tới 30 năm (từ năm 1965-1995) khẳng định, Đại tướng có sức làm việc phithường, nhiều khi ông làm việc quên ăn, quên ngủ, quên lo cho mình.
Với vai tròlà bác sĩ, nhiều lần đại tá Phạm Văn Ngà khuyên ngăn Đại tướng giữ sức khỏe songĐại tướng vẫn luôn làm việc quá sức.
Đại tá Ngà kể, trong một chuyến đi công tácsang châu Phi (năm 1989) Đại tướng vẫn miệt mài làm việc trên máy bay dù bác sĩđã nhiều lần khuyên ngăn trực tiếp và nhờ những người cùng đoàn nói giúp. Hậuquả là vừa đến Etiopia thì Đại tướng bị ngất.
Nhưng ngay sau khi hồi sức, tỉnhdậy, Đại tướng quyết định làm việc ngay chứ không chờ nghỉ ngơi tĩnh dưỡng.
Trongsuốt buổi gặp, bà Đặng Bích Hà, phu nhân Đại tướng nói ít, bà ngồi chăm chú lắngnghe những lời kể của đồng chí, đồng đội về những sự kiện lớn lao đã qua trongcuộc đời của Đại tướng và những lờichúc sức khỏe và động viên của mọi người.
Bà xúc động: “Gặp lại các anh ngày hômnay, tôi như thấy lại các thời đại.”
Rồi bà kể: “Có lần chồng tôi nói Mỹ vẫnkhông hiểu vì sao Việt Nam có thể thắng được họ! Nhưng họ không biết rằng, chiếnthắng không chỉ phụ thuộc vào một con người nào mà là của toàn dân.”/.
(TT&VH/Vietnam+)
