Tinh gọn tổ chức bộ máy, xây dựng chính quyền địa phương hai cấp đã triển khai, thực hiện đồng bộ từ Trung ương đến cơ sở, với yêu cầu xuyên suốt là hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả và phục vụ nhân dân tốt hơn.
Từ chỉ đạo của Đảng, sự điều hành quyết liệt của Chính phủ, đến những điều chỉnh thể chế và thực tiễn ở cơ sở, mô hình mới đang từng bước đi vào vận hành, đặt nền tảng cho phát triển nhanh và bền vững.
Mới đây, Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú đã ký ban hành Kết luận số 226-KL/TW của Ban Bí thư về việc chấn chỉnh lề lối làm việc, nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị.
Kết luận nêu rõ việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị đã đạt được nhiều kết quả quan trọng; tổ chức bộ máy được sắp xếp theo hướng đồng bộ, tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, gần dân, sát cơ sở, phục vụ người dân tốt hơn.
Tuy nhiên, vẫn còn tình trạng ban hành văn bản, hội họp nhiều; sự phối hợp giữa các cấp, các ngành chưa thật nhuần nhuyễn; chế độ thông tin báo cáo chưa đồng bộ, thống nhất; ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số còn hạn chế.
Ban Bí thư yêu cầu các cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan, địa phương, đơn vị tập trung chấn chỉnh, khắc phục các hạn chế nêu trên. Về ban hành văn bản, tập trung đổi mới, nâng cao chất lượng theo hướng đơn giản hóa, rút gọn; chỉ ban hành văn bản khi thật cần thiết; không ban hành văn bản mang tính sao chép nội dung văn bản của cấp trên.
Hằng năm, thực hiện tinh giản tối thiểu 15% số lượng văn bản hành chính so với năm trước.
Về tổ chức hội nghị, hằng năm xây dựng kế hoạch tổ chức phù hợp thực tiễn; số lượng hội nghị trực tiếp không quá 40%, hội nghị trực tuyến không ít hơn 60%; không tổ chức hội nghị nếu không thật sự cần thiết; thực hiện tinh giản 10% số lượng hội nghị hằng năm; thực hiện triệt để tiết kiệm, chống lãng phí.
Tại Hội nghị toàn quốc tổng kết công tác tổ chức xây dựng Đảng năm 2025 và triển khai nhiệm vụ năm 2026 do Ban Tổ chức Trung ương tổ chức, Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú cũng đã yêu cầu tập trung hoàn thiện và tổ chức triển khai hiệu quả mô hình tổ chức bộ máy mới; khẩn trương rà soát, bổ sung, hoàn thiện thể chế, chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan, đơn vị trong hệ thống chính trị, bảo đảm hoạt động thông suốt và đồng bộ.
Chỉ đạo của Trung ương đặt trọng tâm vào triển khai hiệu quả cơ chế phân cấp, phân quyền giữa Trung ương và địa phương gắn với nâng cao năng lực tự chủ, tự quyết, tự chịu trách nhiệm của địa phương.
Các cơ quan Trung ương có trách nhiệm hướng dẫn, hỗ trợ địa phương thực hiện tốt các nhiệm vụ được phân cấp, phân quyền, nhất là nâng cao năng lực tổ chức thực hiện.
Cùng với đó là đẩy mạnh cải cách hành chính, bảo đảm phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp, tăng cường kiểm tra, giám sát và kịp thời tháo gỡ khó khăn phát sinh.
Thường trực Ban Bí thư yêu cầu tiếp tục tham mưu sắp xếp tổ chức bộ máy, trọng tâm là tinh gọn các tổ chức bên trong các cơ quan, đơn vị của hệ thống chính trị. Mục tiêu xuyên suốt là bảo đảm bộ máy hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả và phục vụ tốt nhất người dân, xã hội, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới.
Công tác cán bộ được đặt ở vị trí then chốt, với yêu cầu khuyến khích và bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung.
Trung ương đã yêu cầu tăng cường cán bộ cho địa bàn khó khăn, lĩnh vực trọng yếu, đồng thời kịp thời thay thế, cho từ chức hoặc miễn nhiệm những cán bộ thiếu trách nhiệm, uy tín thấp, năng lực yếu, không chờ đến hết nhiệm kỳ.
Từ định hướng của Trung ương, Chính phủ đã trực tiếp chỉ đạo triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp gắn với yêu cầu phát triển nhanh và bền vững tại các địa phương.
Làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Tây Ninh, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đánh giá Tây Ninh có nhiều tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội và lợi thế cạnh tranh, là cửa ngõ quan trọng kết nối Đông Nam Á, đồng thời là điểm trung chuyển giữa các vùng.
Tây Ninh cần triển khai quyết liệt các giải pháp để đạt tăng trưởng GRDP 10 - 10,5% năm 2026, gắn với thực hiện hiệu quả quy hoạch tỉnh và quy hoạch Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài.
Tỉnh phải cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư kinh doanh, coi nguồn lực Nhà nước là vốn dẫn dắt, phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Đặc biệt, Tây Ninh phải tiếp tục triển khai tốt mô hình chính quyền địa phương hai cấp, sắp xếp lại đội ngũ cán bộ, nâng cao năng lực và tăng cường dịch vụ công trên môi trường số.
Song song với chỉ đạo điều hành, hệ thống pháp luật và thể chế cũng được rà soát để phù hợp với mô hình mới. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành dự thảo Thông tư Điều lệ trường phổ thông để lấy ý kiến góp ý rộng rãi của các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan, thống nhất các quy định còn phân tán, cồng kềnh.
Khi chuyển sang mô hình chính quyền địa phương hai cấp và chủ trương tinh gọn bộ máy hành chính, thủ tục hành chính, đẩy mạnh chuyển đổi số, một số nội dung này không còn phù hợp.
Việc thay đổi chức năng quản lý giáo dục từ cấp huyện trước đây sang trách nhiệm của Ủy ban Nhân dân cấp xã và Phòng Văn hóa-Xã hội được xác định phù hợp với chủ trương tinh gọn bộ máy và phân cấp, phân quyền.Hội thảo khoa học cấp quốc gia “Triển khai thi hành Hiến pháp năm 2013 (sửa đổi) trong bối cảnh xây dựng chính quyền địa phương hai cấp ở Việt Nam hiện nay” tổ chức tại Thành phố Hồ Chí Minh vừa qua cũng góp phần làm rõ yêu cầu hoàn thiện khuôn khổ pháp lý.
Các ý kiến cho rằng việc thiết lập lại cơ chế phân quyền phải dựa trên nguyên tắc “việc nào cấp nào làm tốt nhất thì giao cho cấp đó.”
Vai trò của Hội đồng nhân dân trong mô hình mới được nhấn mạnh, đòi hỏi hoàn thiện pháp lý, nâng cao chuyên môn đại biểu và ứng dụng công nghệ số.
Thực tiễn tại cơ sở cho thấy nhiều địa phương đã chủ động tháo gỡ khó khăn để mô hình mới vận hành thông suốt. Như tại Hưng Yên, tình trạng thừa, thiếu cán bộ cấp xã được rà soát và xử lý bằng điều động, tăng cường, tuyển dụng và đào tạo lại.
Lãnh đạo tỉnh xác định tinh thần hướng về cơ sở, bảo đảm đủ số lượng và cơ cấu cán bộ, đồng thời tăng cường nguồn lực để chính quyền cấp xã hoạt động ổn định.
Có thể thấy, từ Trung ương đến địa phương, mô hình chính quyền địa phương hai cấp đang được triển khai với quyết tâm chính trị cao và cách làm ngày càng thực chất.
Thực tiễn khẳng định khi định hướng chiến lược rõ ràng và giải pháp được triển khai đồng bộ, chính quyền địa phương hai có thể trở thành động lực quan trọng cho phát triển nhanh và bền vững trong giai đoạn mới./.
Tinh gọn bộ máy: Tạo đột phá về thể chế, nâng cao hiệu quả công tác giảm nghèo
Mô hình chính quyền hai cấp là một cơ hội lớn để Việt Nam thực hiện bước nhảy vọt trong công tác giảm nghèo. Tuy nhiên, mô hình mới cũng đặt ra nhiều thách thức về nhân sự và năng lực quản trị.
