Sau 15 năm triển khai Đề án xây dựng Khu Đại học Phố Hiến (tỉnh Hưng Yên) theo Quyết định số 999/QĐ-TTg ngày 10/7/2009 của Thủ tướng Chính phủ, đến nay kết quả đạt được còn khá hạn chế.
Tuy vậy, với quyết tâm thực hiện Đề án, tỉnh Hưng Yên đang khẩn trương tìm kiếm giải pháp cùng kế hoạch cụ thể nhằm phát huy hiệu quả và giá trị thực tiễn của Khu Đại học Phố Hiến, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện theo tinh thần Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.
Chưa đạt nhiều mục tiêu trong Đề án
Theo Quyết định 999/QĐ-TTg ngày 10/7/2009, Khu Đại học Phố Hiến được xây dựng tại thành phố Hưng Yên và huyện Tiên Lữ (nay thuộc phường Phố Hiến, xã Tân Hưng và xã Hoàng Hoa Thám, tỉnh Hưng Yên) với diện tích khoảng 1.000ha (khoảng 700 ha dành cho các cơ sở giáo dục đại học, nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ; khoảng 300 ha dành cho phát triển đô thị).
Mục tiêu lớn nhất của Đề án là đáp ứng yêu cầu mở rộng quy mô, nâng cao chất lượng giáo dục đại học cho vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và Vùng Thủ đô Hà Nội; giãn bớt một số trường đại học, cao đẳng ra khỏi nội đô Hà Nội, tạo điều kiện cải tạo, mở rộng, đầu tư xây dựng cơ sở vật chất theo hướng chuẩn hóa.
Theo Đề án, Khu Đại học Phố Hiến được định hướng đáp ứng khoảng 80.000 sinh viên cùng 500-1.000 cán bộ, nhân viên nghiên cứu khoa học-công nghệ. Thời gian triển khai từ năm 2009 đến 2020, chia làm 3 giai đoạn, trong đó giai đoạn 3 (2016-2020) hoàn thành toàn bộ các dự án, đưa các cơ sở đào tạo, nghiên cứu khoa học-công nghệ vào hoạt động.
Mặc dù các bộ, ngành và địa phương đã có nhiều nỗ lực, song sau 15 năm triển khai, kết quả thực hiện Đề án vẫn còn nhiều hạn chế, chưa đạt được mục tiêu đề ra.
Theo ông Nguyễn Tuấn Cường, Trưởng Ban Quản lý Khu Đại học Phố Hiến, tại thời điểm Đề án được phê duyệt năm 2009 có 10 trường có văn bản đăng ký về đầu tư xây dựng tại Khu Đại học Phố Hiến và có một số trường, nhà đầu tư về khảo sát, nghiên cứu. Đặc biệt, Trường Đại học Giao thông Vận tải và Học viện Y dược cổ truyền Việt Nam đã được chấp thuận tiếp nhận nhưng vẫn chưa triển khai.
Thực tế đến nay, trong Khu Đại học Phố Hiến mới chỉ có 2 trường về đầu tư xây dựng là Trường Đại học Chu Văn An (nay là Đại học Intracom) và Đại học Thủy lợi, với tổng diện tích khoảng 63,25 ha/773 ha (đạt tỷ lệ 8,2%). Đến tháng 6/2025 quy mô đào tạo thực tế của 2 trường đạt trên 25.900 lượt sinh viên (đạt tỷ lệ 32,4%), đây là tỷ lệ rất thấp so với mục tiêu Đề án đặt ra ban đầu là 80.000 sinh viên.
Theo Ban Quản lý Khu Đại học Phố Hiến, do nhiều yếu tố tác động, cả nguyên nhân khách quan và chủ quan dẫn đến mục tiêu, tiến độ của Đề án không đạt kế hoạch đề ra. Trong đó, có những khó khăn về nguồn vốn đầu tư, giải phóng mặt bằng; tâm lý e ngại của nhiều trường trong việc tuyển sinh sinh viên khi chuyển trường về địa điểm mới cách xa Hà Nội…
Bên cạnh đó, Đề án Khu Đại học Phố Hiến là mô hình mới, việc di dời các trường còn mang tính tự phát, hạ tầng xã hội, công trình dịch vụ dân sinh còn thiếu, các khu công nghiệp, khu đô thị ở khu vực giáp ranh chưa được đầu tư nên chưa thực sự tạo môi trường hấp dẫn thu hút cán bộ, giảng viên, sinh viên và người lao động học tập, sinh sống và làm việc tại Khu Đại học Phố Hiến.
Cần cơ chế mạnh để thu hút đầu tư
Là một trong những cơ sở giáo dục đại học đầu tiên được quy hoạch và đầu tư tại Khu Đại học Phố Hiến, Giáo sư, Tiến sỹ Ngô Xuân Bình, Quyền Hiệu trưởng Trường Đại học Intracom cho biết, nhà trường có kế hoạch tái cơ cấu toàn diện, hình thành Khu phức hợp Đại học, hướng tới mục tiêu trở thành trường đại học tư thục ứng dụng hiện đại, gắn kết doanh nghiệp và đổi mới sáng tạo tại Khu Đại học Phố Hiến. Dự kiến đến năm 2035, nhà trường sẽ nâng quy mô đào tạo lên 12.000 sinh viên với 20 ngành, chuyên ngành đào tạo.
Từ thực tiễn vận hành với quyết tâm phát triển trường trong Khu Đại học Phố Hiến, đại diện Trường Đại học Intracom cho rằng, các Bộ, ngành và địa phương cần quan tâm đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật chung, tăng cường liên kết giao thông đô thị và dịch vụ công cộng giữa Khu Đại học và trung tâm của tỉnh để thu hút sinh viên, cán bộ, giảng viên. Bên cạnh đó, cần có cơ chế, chính sách hỗ trợ, khuyến khích các trường đại học chuyển về tập trung tại Khu Đại học Phố Hiến và doanh nghiệp đầu tư vào giáo dục-nghiên cứu - khởi nghiệp tại đây.
Theo Phó Giám đốc Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông Nguyễn Trung Kiên, việc nâng tầm định hướng phát triển Khu Đại học Phố Hiến là cơ sở quan trọng để thu hút các trường đại học yên tâm đầu tư lâu dài và phát huy hiệu quả nguồn lực đã được đầu tư.
Do đó, tỉnh Hưng Yên, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần xem xét xác định rõ vai trò, vị thế của Khu Đại học Phố Hiến trong tổng thể không gian phát triển của tỉnh và của vùng Đồng bằng sông Hồng.
Tỉnh cần tiếp tục hoàn thiện các điều kiện về quy hoạch, đất đai và hạ tầng đối với Khu Đại học Phố Hiến theo hướng ổn định, đồng bộ và có lộ trình rõ ràng, tạo điều kiện để các trường đại học yên tâm đầu tư, phát triển cơ sở đào tạo.
Bên cạnh đó, tỉnh cần xem xét triển khai các cơ chế hỗ trợ đối với các cơ sở giáo dục đại học, từ đất đai, nguồn lực đầu tư đến các chính sách đồng hành hỗ trợ lâu dài như hỗ trợ học phí cho học sinh của tỉnh khi học tại các cơ sở đại học đóng tại tỉnh nhà; kết nối cơ sở giáo dục với hệ sinh thái doanh nghiệp; các cơ chế thu hút nhân tài...
Ông Nguyễn Tuấn Cường, Trưởng Ban Quản lý Khu Đại học Phố Hiến cho biết, với quyết tâm thực hiện Đề án, tỉnh Hưng Yên đề xuất Bộ Giáo dục và Đào tạo trình Chính phủ xem xét, điều chỉnh một số chỉ tiêu và gia hạn thời gian thực hiện Đề án.
Trong đó điều chỉnh quy mô sử dụng đất của Khu Đại học Phố Hiến đảm bảo phù hợp với định hướng phát triển khu nghiên cứu, đào tạo trong đồ án Quy hoạch tỉnh Hưng Yên thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2050, đáp ứng nhu cầu mở rộng quy mô đào tạo, mở rộng diện tích, hiện đại hóa cơ sở vật chất để đạt chuẩn của các Đại học, trường Đại học, Viện Nghiên cứu….
Tỉnh Hưng Yên cũng đề xuất điều chỉnh, bổ sung một số lĩnh vực vào mục tiêu, cơ cấu của Đề án, trong đó Khu Đại học Phố Hiến sẽ không chỉ bao gồm các cơ sở giáo dục đại học, nghiên cứu khoa học mà còn có các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, Trường phổ thông có nhiều cấp học… Về thời gian thực hiện, tỉnh đề xuất gia hạn thực hiện đến năm 2035, định hướng đến năm 2050; đồng thời có nhiều chính sách ưu đãi đặc thù để thu hút đầu tư tại Khu Đại học Phố Hiến.
Thực tế yêu cầu phát triển trong giai đoạn hiện nay, Khu Đại học Phố Hiến không đơn thuần là một Đề án di dời mà còn là giải pháp quy hoạch mang tính đột phá nhằm giải tỏa áp lực về hạ tầng, dân số cho Hà Nội, tạo ra trung tâm giáo dục đào tạo chất lượng cao đạt chuẩn, đa ngành, đa lĩnh vực phục vụ trực tiếp cho sự phát triển kinh tế-xã hội của Vùng đồng bằng sông Hồng và Vùng Thủ đô trong dài hạn./.
Luật Giáo dục đại học sửa đổi: Đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho hay Luật Giáo dục đại học sửa đổi thể chế hóa các quan điểm chỉ đạo của Đảng và Nhà nước đồng thời đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới.
