Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu. (Ảnh: Nguyễn Điệp/TTXVN) Tiếp tục chương trình phiên họp thứ 3, sáng 16/9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Thanh Hóa.
Trở thành một cực tăng trưởng mới vào năm 2030
Báo cáo tóm tắt tờ trình, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết để tạo điều kiện cho tỉnh Thanh Hóa có thêm nguồn lực thực hiện được các nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội được giao tại Nghị quyết số 58-NQ/TW ngày 5/8/2020 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh Thanh Hóa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, việc ban hành Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Thanh Hóa là cần thiết, trong đó đưa Thanh Hóa trở thành một cực tăng trưởng mới của khu vực và cả nước.
Trình bày Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường nêu rõ để thể chế hóa Nghị quyết của Đảng, đa số ý kiến nhất trí cần ban hành Nghị quyết của Quốc hội thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Thanh Hóa nhằm góp phần tạo thuận lợi cho tỉnh trong quá trình thu hút nguồn lực đầu tư, tăng tính “đột phá” về cơ chế, chính sách; thúc đẩy phát triển nhanh, bền vững, tạo sự lan tỏa vùng, miền.
Về mức dư nợ vay không vượt quá 60% số thu ngân sách tỉnh được hưởng theo phân cấp, đa số ý kiến nhất trí với dự thảo Nghị quyết nhằm tạo căn cứ, dư địa để tỉnh Thanh Hóa có thể huy động tối đa nguồn lực, thúc đẩy đột phá trong phát triển; đồng thời đề nghị việc huy động vốn vay phải bảo đảm nguyên tắc phù hợp với khả năng trả nợ của ngân sách địa phương, khả năng huy động trong bối cảnh hiện nay, khả năng hấp thụ của địa phương.
[UB Thường vụ Quốc hội: Đưa luật, pháp lệnh thực sự đi vào cuộc sống]
Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng mức vay là khá cao, đề nghị cân nhắc vì đối với thực tiễn của Thanh Hóa. Việc đề xuất điều chỉnh mức dư nợ vay lên tới 60% quá cao, cần tính toán thêm dựa trên mức độ cần thiết, phù hợp với khả năng trả nợ của một địa phương hiện vẫn đang nhận trợ cấp của Trung ương.
Bên cạnh đó, so với thực hiện của một số địa phương, việc quy định trần mức vay như trong dự thảo Nghị quyết cao, khó phát huy hiệu quả trên thực tế. Mặt khác, đây là Nghị quyết thí điểm nên có thể xác định ở ngưỡng vừa phải. Việc dự kiến mức tăng quá cao của Thanh Hóa có thể sẽ làm hạn chế dư địa vay đầu tư phát triển của các địa phương khác trong cả nước; đề nghị Chính phủ tính toán nhằm bảo đảm tính hợp lý.
Về chuyển mục đích sử dụng đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng, nhiều ý kiến đề nghị cân nhắc Điều 4 dự thảo Nghị quyết “Hội đồng Nhân dân tỉnh Thanh Hóa quyết định chuyển mục đích sử dụng đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng từ 20ha trở lên.” Bởi theo quy định tại Điều 58 Luật Đất đai, địa phương được chuyển đổi mục đích sử dụng từ 20 ha đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng trở lên sau khi có văn bản chấp thuận của Thủ tướng Chính phủ.
Theo quy định tại Điều 20 Luật Lâm nghiệp 2017 (đã thể chế hóa Chỉ thị 13), việc chuyển mục đích sử dụng rừng đặc dụng từ 50ha trở lên phải do Quốc hội quyết định chủ trương; dưới 50ha do Thủ tướng Chính phủ quyết định. Luật Đầu tư công cũng quy định chặt chẽ nhằm hạn chế việc chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng. Như vậy, căn cứ vào các quy định hiện hành, Hội đồng Nhân dân cấp tỉnh không có thẩm quyền quyết định việc chuyển mục đích sử dụng đất rừng đặc dụng.
Về vấn đề này, một số ý kiến tán thành việc giao Hội đồng Nhân tỉnh Thanh Hóa được quyết định chuyển đổi đối với diện tích đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng nhưng chỉ trong phạm vi diện tích hiện đang thuộc thẩm quyền quyết định của Thủ tướng Chính phủ.
Hội đồng Nhân dân tỉnh Thanh Hóa quyết định chuyển mục đích sử dụng đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng từ 20ha đến dưới 50ha. Còn từ 50ha trở lên phải thuộc thẩm quyền quyết định Quốc hội theo quy định hiện hành.
Trình Quốc hội cho phép mức dư nợ vay không vượt quá 60%
Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đồng ý với mức dư nợ vay không vượt quá 60%; cho rằng đây là mức nằm trong an toàn nợ công và nếu hạn chế dư địa vay đầu tư phát triển của các địa phương khác trong cả nước, Bộ Tài Chính cũng không thể phân bổ. Chủ tịch Quốc hội đề nghị tỉnh Thanh Hóa nghiên cứu kỹ lại đề án thí điểm thu thuế nhà ở đô thị do chi phí thu thuế tốn kém, hiệu quả thu về không cao.
Quang cảnh phiên họp cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Thanh Hóa. (Ảnh: Nguyễn Điệp/TTXVN) Chủ tịch Quốc hội cũng đồng tình với việc để lại tăng thu từ xuất nhập khẩu cho tỉnh Thanh Hóa nhưng không quy định cứng 70% để từng năm, Chính phủ có những thể thay đổi và để dự toán Trung ương không hụt thu.
Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị, để tăng nguồn lực phát triển tỉnh Thanh Hóa, đạt được mục tiêu như Nghị quyết của Bộ Chính trị, Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình Quốc hội cho phép tỉnh Thanh Hóa mức dư nợ được vay không vượt quá 60% số thu ngân sách tỉnh được hưởng theo phân cấp, tăng lên 20% so với các thành phố đã cho phép.
Tổng mức vay và bội chi ngân sách tỉnh hàng năm cụ thể do Quốc hội quy định. Hằng năm, ngân sách Trung ương bổ sung có mục tiêu cho tỉnh Thanh Hóa 70% số tăng thu từ hoạt động xuất, nhập khẩu qua Cảng biển Nghi Sơn so với dự toán Thủ tướng Chính phủ giao... để đầu tư phát triển hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hoàn thành việc di dân, tái định cư trong Khu kinh tế Nghi Sơn nhằm tạo quỹ đất sạch cho việc thu hút đầu tư các dự án trọng điểm tại Khu kinh tế Nghi Sơn.
Về thu tiền sử dụng đất, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư tham mưu, nghiên cứu ý kiến của Chủ tịch Quốc hội về vấn đề thuế liên quan đến nhà hoặc thí điểm vấn đề cơ chế này.
Liên quan đến vấn đề cho phép thí điểm thực hiện chính sách phí, lệ phí trên địa bàn tỉnh, Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, trước khi ban hành cần đánh giá tác động đảm bảo hiệu quả, không gây ra những phản ứng tiêu cực; cân nhắc thêm việc tăng giảm phí phù hợp với thực tiễn và tạo môi trường thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp.
Về việc Hội đồng Nhân dân tỉnh Thanh Hóa được thiết kế chuyển mục đích đất trồng lúa, đất rừng sản xuất, Phó Chủ tịch Quốc Nguyễn Đức Hải hội nhấn mạnh phải theo trình tự do Thủ tướng Chính phủ quy định ủy quyền để kiểm soát nguyên tắc, điều kiện cần thiết khi chuyển đổi mang lại hiệu quả thiết thực, không ảnh hưởng đến an ninh, trật tự xã hội, môi trường và phát triển bền vững, đảm bảo an ninh lương thực và ổn định đời sống nông dân.
Cùng với đó, Ủy ban Nhân dân tỉnh Thanh Hóa được thực hiện phê duyệt, điều chỉnh cục bộ quy hoạch theo trình tự, thủ tục do Thủ tướng Chính phủ quy định ủy quyền để đảm bảo tính khả thi. Việc phân cấp gắn với trách nhiệm cụ thể cá nhân, tổ chức, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu để đảm bảo công khai, minh bạch, hiệu quả, an ninh, trật tự xã hội, tránh thất thoát lãng phí.
Về rừng phòng hộ, rừng đặc dụng, Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh cần bảo vệ nghiêm ngặt để chống chống lũ lụt, bảo vệ môi trường nên cần quản lý chặt chẽ, đúng chủ trương của Đảng, quy định của pháp luật. Việc chuyển đổi phải đúng quy định, lưu ý ý kiến của Chủ tịch Quốc hội về vấn đề này; đồng thời xin Quốc hội ủy quyền cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội đối với những trường hợp vượt quy định hiện nay đối với các trường hợp có liên quan.
Nội dung của Nghị quyết cũng lưu ý việc tạo cơ chế về kinh tế xã hội phải gắn liền với củng cố an ninh quốc phòng và trật tự an toàn xã hội. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho rằng, về áp dụng pháp luật, đây là cơ chế đặc thù, vượt các quy định của luật, Quốc hội cho các thành phố thí điểm, thống nhất với tờ trình của Chính phủ như điều 2 dự thảo Nghị quyết.
Cụ thể, trường hợp có quy định khác nhau giữa Nghị quyết này với luật, với Nghị quyết khác sẽ áp dụng theo quy định của Nghị quyết này. Trường hợp văn bản quy phạm pháp luật ban hành sau quy định cơ chế, chính sách ưu đãi hơn Nghị quyết này sẽ áp dụng theo quy định của văn bản đó. Nguyên tắc này phù hợp với Nghị quyết thí điểm của Hà Nội, Đà Nẵng và Thành phố Hồ Chí Minh trước đó.
Về hiệu lực thi hành, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất áp dụng từ 1/1/2022 và thực hiện trong 5 năm; giao Ủy ban Tài chính Ngân sách chủ trì, phối hợp các cơ quan soạn thảo, các cơ quan hữu quan nghiên cứu tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; Bộ Kế hoạch và Đầu tư báo cáo Chính phủ để hoàn chỉnh hồ sơ Nghị quyết. Ủy ban Tài chính, Ngân sách thẩm tra chính thức, trình Quốc hội xem xét quyết định tại Kỳ họp thứ 2./.
