Hình ảnh mô phỏng phi hành gia rời khỏi tàu đổ bộ trong chương trình Artemis. (Nguồn: NASA) Cơ quan hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) vừa lên tiếng kêu gọi các công ty hàng không tư nhân đưa ra ý tưởng về một chiếc tàu đổ bộ Mặt trăng thứ hai có thể chở theo phi hành gia.
NASA đang tích cực thúc đẩy kế hoạch thiết lập sự có mặt lâu dài của con người trên Mặt trăng vào cuối những năm 2020, thông qua một chương trình có tên Artemis.
Vào năm 2021, NASA thông báo đã chọn tàu Starship của công ty SpaceX làm tàu đổ bộ cho Artemis 3 - nhiệm vụ đưa người lên mặt trăng đầu tiên trong chương trình. Tàu Starship trong nhiệm vụ Artemis 3 dự kiến sẽ đáp xuống gần cực nam Mặt trăng vào năm 2025 hoặc 2026.
Tháng 3 năm nay, NASA cho biết đang có kế hoạch khuyến khích việc phát triển thêm các phiên bản khác của tàu đổ bộ có thể mang theo phi hành gia cho chương trình Artemis. Việc này nhằm tăng khả năng dự phòng và chống chịu rủi ro của chương trình. Kế hoạch này đã chính thức được triển khai vào ngày 16/9, khi NASA đưa ra lời kêu gọi kể trên.
Lisa Watson-Morgan, giám đốc Chương trình Human Landing System tại Trung tâm hàng không không gian Marshall của NASA ở ở Alabama cho biết: “Các hoạt động được thực hiện theo kế hoạch này, cùng sự phát triển tàu đổ bộ hiện có và một số nghiên cứu đang diễn ra, sẽ xây dựng nền tảng cho việc khám phá không gian sâu rộng hơn."
Bà cũng nói thêm rằng việc hợp tác với các công ty Mỹ để thực hiện kế hoạch mới sẽ cho phép NASA tận dụng kiến thức và chuyên môn mình để khuyến khích sự đổi mới công nghệ, nhắm tới mục tiêu tạo sự hiện diện lâu dài của con người trên Mặt trăng.
NASA đã đưa ra bản dự thảo về kế hoạch mới từ ngày 31/3 năm nay và tổ chức một "ngày của ngành" trên không gian ảo vào tháng 4, trước khi đưa ra lời kêu gọi chính thức vào ngày 16/9.
Từ thời điểm này, các công ty sẽ gửi đề xuất về cho NASA, với hạn chót là ngày 15/11 năm nay. Các công ty với ý tưởng tốt được lựa chọn sẽ phải tổ chức 2 chuyến bay trình diễn sản phẩm tới Mặt trăng, với một chuyến không người lái và một chuyến có người lái.
Được biết hợp đồng mà SpaceX đã ký với NASA cũng có điều khoản tương tự. Chuyến bay thử nghiệm có phi hành đoàn cũng chính là một phần của nhiệm vụ Artemis 3.
NASA vẫn muốn hợp tác lâu dài với SpaceX, nhưng muốn có thêm lựa chọn để tăng độ an toàn cho chương trình Artemis. (Nguồn: NASA) Mặc dù SpaceX sẽ không được phép tham gia đấu thầu trong kế hoạch mới, NASA vẫn muốn Starship trở thành một phần gắn bó lâu dài với chương trình Artemis. Các quan chức cấp cao của NASA cho biết trong tuyên bố hôm 16/9 rằng họ đã có kế hoạch để thi hành một quyền lựa chọn trong hợp đồng hiện có với SpaceX.
Theo đó, NASA sẽ đề nghị công ty tiếp tục nâng cấp phát triển mẫu thiết kế tàu Starship dùng trong nhiệm vụ Artemis 3, để nó có thể tiếp tục đáp ứng nhiều yêu cầu của các nhiệm vụ khác nhau tới Mặt trăng, bên cạnh việc triển khai thêm một chuyến bay trình diễn có người lái nữa tới Mặt trăng.
Chương trình Artemis có thể sẽ đẩy nhanh tiến độ làm việc trong vài ngày tới. Nhất là khi NASA đang tích cực chuẩn bị cho chuyến bay thử nghiệm đầu tiên của nhiệm vụ Artemis 1. Trong nhiệm vụ này, họ sẽ sử dụng tên lửa đẩy SLS để đưa tàu đổ bộ Orion, không mang theo phi hành gia, tới quỹ đạo của Mặt trăng và quay trở lại.
Artemis 1 ban đầu đã có kế hoạch được phóng lên không gian từ ngày 29/8. Nhưng trục trặc kỹ thuật đã khiến nhiệm vụ bị trì hoãn vài lần. NASA đã lên kế hoạch triển khai nhiệm vụ vào ngày 27/9 tới đây./.
