Ngay sau Lễ Tuyên bố Nghị định thư phân giới cắm mốc biên giới trên đất liềnViệt Nam-Trung Quốc và các Hiệp định liên quan chính thức có hiệu lực được tổchức tại khu vực cửa khẩu Thanh Thủy (tỉnh Hà Giang) - Thiên Bảo (tỉnh Vân Nam,Trung quốc), sáng 14/7, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Hồ Xuân Sơn đã trả lời phỏngvấn phóng viên TTXVN và báo chí về ý nghĩa của sự kiện này.
- Với việc 3 văn kiện có hiệu lực thì đường biên giới trên đất liền giữa ViệtNam và Trung Quốc đã thực sự đi vào cuộc sống. Xin ông cho biết ý nghĩa củasự kiện này?
Thứ trưởng Hồ Xuân Sơn: Với việc 3 văn kiện Nghị định thư phân giới cắm mốc,Hiệp định về quy chế quản lý biên giới, Hiệp định về cửa khẩu và quy chế quản lýcửa khẩu biên giới trên đất liền Việt Nam-Trung Quốc chính thức có hiệu lực từngày 14/7, hai bên Việt Nam-Trung Quốc đã hoàn thành trọn vẹn việc giảiquyết vấn đề biên giới trên đất liền sau 36 năm kể từ khi hai nước tiến hànhvòng đàm phán đầu tiên.
Sự kiện này ghi thêm một mốc son mới trong lịch sử quan hệ Việt-Trung. Đâylà lần đầu tiên đường biên giới trên đất liền Việt Nam-Trung Quốc được xácđịnh một cách rõ ràng, chính xác với một hệ thống mốc giới hoàn chỉnh, hiện đại, tạo điều kiện cho các địa phương hai bên biên giới mở rộng hợp tác kinh tế,tăng cường giao lưu hữu nghị.
Từ nay, các cơ quan hữu quan hai nước sẽ căn cứ vào 3 văn kiện này để triểnkhai công tác quản lý biên giới một cách hiệu quả và khoa học , cùng nhau xâydựng đường biên giới đất liền Việt-Trung hòa bình, hữu nghị, ổn định và hợp tác.
Chúng ta tin rằng, với một đường biên giới mới, quan hệ đối tác hợp tác chiếnlược toàn diện Việt Nam-Trung Quốc theo phương châm 16 chữ “láng giềng hữunghị, hợp tác toàn diện, ổn định lâu dài, hướng tới tương lai” và tinh thần 4tốt“ láng giềng tốt, bạn bè tốt, đồng chí tốt, đối tác tốt” sẽ tiếp tục đơm hoakết trái, tình hữu nghị truyền thống và sự gắn bó giữa nhân dân hai nước sẽ ngàycàng bền chặt.
- Xin ông điểm lại một số mốc lớn trong quá trình hình thành đường biêngiới trên đất liền Việt Nam-Trung Quốc ngày hôm nay?
Thứ trưởng Hồ Xuân Sơn: Biên giới đất liền Việt Nam-Trung Quốc đã hình thànhtrên thực tế từ hơn 1000 năm trước. Nhưng phải đến cuối thế kỷ 19 biên giới hainước mới được chính thức hoạch định lần đầu tiên thông qua các cuộc đàm phángiữa chính quyền thực dân Pháp và Triều đình nhà Thanh, Trung Quốc.
Sau khi cách mạng thành công ở mỗi nước, vào cuối thập niên 50 của thế kỷ 20,ta và Trung Quốc thoả thuận giữ nguyên trạng đường biên giới giữa hai nước trêncơ sở Công ước Pháp-Thanh năm 1887 và 1895 và sẽ tiến hành hoạch định lạiđường biên giới vào lúc thích hợp.
Giữa thập niên 70 của thế kỷ 20, ta và Trung Quốc chính thức đàm phán về biêngiới. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân các cuộc đàm phán không có tiến triển vàđã bị gián đoạn trong một thời gian dài.
Phải đến cuối năm 1991 khi Việt Nam-Trung Quốc chính thức bình thường hóa quan hệ, các cuộc đàm phán về biên giới lãnh thổ giữa hai nước, nhất là về biêngiới trên bộ mới đi vào thực chất. Từ đó đến nay, trong quá trình hoạch định,xây dựng đường biên giới hoà bình, hữu nghị, Việt Nam và Trung Quốc đã cùng nhauxây dựng một số mốc son rất đáng tự hào.
Ngày 7/11/ 1991: Hai nước ký Hiệp định tạm thời về việc giải quyết công việctrên đường biên giới;
Ngày 19/10/1993: Hai nước ký thoả thuận về những nguyên tắc cơ bản giảiquyết các vấn đề biên giới lãnh thổ.
Ngày 30/12/1999: Hai nước ký Hiệp ước biên giới trên đất liền.
Ngày 27/12/2001: Hai bên tiến hành cắm cột mốc đầu tiên tại cửa khẩuMóng Cái (Việt Nam)-Đông Hưng (Trung Quốc).
Ngày 31/12/2008: Hai bên ký Tuyên bố chung về việc hoàn thành công tác phân giới cắm mốc biên giới trên đất liền Việt Nam-Trung Quốc.
Ngày 23/2/2009: Hai bên long trọng tổ chức Lễ hoàn thành công tác phân giới cắm mốcbiên giới trên đất liền Việt Nam-Trung Quốc.
Ngày 18/11/2009: Hai bên ký ba văn kiện Nghị định thư phân giới cắm mốc,Hiệp định về quy chế quản lý biên giới, Hiệp định về cửa khẩu và quy chế quản lýcửa khẩu biên giới trên đất liền Việt Nam-Trung Quốc.
Ngày 14/7/2010: Hai bên tuyên bố 3 văn kiện ký ngày 18/11/2009 chínhthức có hiệu lực.
- Xin Thứ trưởng cho biết những điểm cần lưu ý trong việc triển khaiquản lý đường biên giới mới trên đất liền Việt Nam-Trung Quốc?
Thứ trưởng Hồ Xuân Sơn: Ba văn kiện Nghị định thư phân giới cắm mốc, Hiệpđịnh về quy chế quản lý biên giới, Hiệp định về cửa khẩu và quy chế quản lý cửakhẩu biên giới trên đất liền Việt Nam-Trung Quốc cùng với Hiệp ước biên giớitrên đất liền Việt Nam-Trung Quốc năm 1999 tạo thành bộ hồ sơ hoàn chỉnh nhất vềđường biên giới trên đất liền Việt-Trung.
Các văn kiện này sẽ thay thế Công ước Pháp-Thanh 1887 và 1895 cũng như Hiệpđịnh tạm thời về giải quyết các công việc trên vùng biên giới Việt-Trung ký giữaChính phủ hai nước năm 1991.
Điểm khác biệt giữa các văn kiện mới này so với các văn bản trước đây vềđường biên giới đất liền Việt Nam Trung Quốc được thể hiện trên một số điểm sau:
Một là, trong các văn kiện mới từng đoạn biên giới, từng cột mốc biên giớigiữa hai nước được thể hiện một cách rõ ràng nhất không chỉ bằng lời văn mà cảtrên các sơ đồ và bản đồ, giúp cho mọi người đều có thể dễ dàng nhận biết đượcđường biên giới. Các văn kiện này cũng đã quy định rõ những nội dung công việccụ thể của các ngành chức năng trong việc quản lý, bảo vệ đường biên, mốc giới.
Hai là, Hiệp định về quy chế quản lý biên giới mới quy định chi tiết hơn vềcông tác quản lý, bảo vệ, khai thác và sử dụng nguồn nước sông suối biên giới;quy định cụ thể hơn, chi tiết hơn về sự qua lại biên giới của người, phương tiệnvà hàng hoá; nêu rõ quy chế phối hợp trong việc duy trì, bảo đảm an ninh, trậttự trên vùng biên giới. Kèm theo Hiệp định còn có 18 Phụ lục quy định về cácloại mẫu giấy tờ trao đổi giữa hai bên trong quá trình xử lý các công việc trênvùng biên giới hai nước.
Ba là, Hiệp định quản lý biên giới mới đã bổ sung nhiều nội dung chi tiếthơn, đồng thời nêu ra các nguyên tắc và biện pháp cụ thể trong việc giải quyếttừng vấn đề liên quan đến biên giới trên đất liền Việt-Trung, kể cả những vấn đềnảy sinh như các biện pháp giải quyết vấn đề xuất nhập cảnh trái phép; cácnguyên tắc về xây dựng các công trình ở vùng nước biên giới, vùng biên giới haysửa chữa, khôi phục mốc giới.
Bốn là, Trong Hiệp định quản lý biên giới mới có một nội dung hoàn toàn mới,đó là quy định việc thành lập Ủy ban liên hợp biên giới đất liền Việt Nam-TrungQuốc để phối hợp, đôn đốc, giám sát việc triển khai công tác quản lý biên giới;Hiệp định quy định biên giới Việt Nam-Trung Quốc chia thành 8 giai đoạn và mỗibên cử 8 người Đại diện quốc gia phụ trách công tác quản lý ở 8 đoạn biên giớiđó.
Cuối cùng, tôi xin nhấn mạnh một điểm là các văn kiện biên giới trên đất liềnmới giữa Việt Nam và Trung Quốc cho phép hai bên có thể áp dụng những phươngthức quản lý hiện đại, kể cả áp dụng kỹ thuật số trong công tác quản lý biêngiới, tạo điều kiện cho các cán bộ trực tiếp làm công tác biên giới thực thinhiệm vụ của mình một cách hiệu quả nhất.
- Thứ trưởng có thể nói về những việc hai nước Việt-Trung cần phảitriển khai trong thời gian tới nhằm quản lý đường biên giới mới một cách hiệuquả?
Thứ trưởng Hồ Xuân Sơn: Nhằm triển khai có hiệu quả các văn kiện biên giớitrên đất liền Việt Nam-Trung Quốc, ngay sau Lễ công bố đường biên giới mới cóhiệu lực, Trưởng đoàn đàm phán Chính phủ hai nước về biên giới lãnh thổ đã cócuộc trao đổi và đạt nhất trí về một số công việc tiếp theo trong công tác quảnlý biên giới, cụ thể là:
Một, hai bên xúc tiến việc thành lập Uỷ ban liên hợp biên giới trên đất liềnViệt Nam-Trung Quốc, cử Đại diện biên giới và thiết lập cơ chế liên lạc giữacơ quan quản lý của hai nước để thực thi việc điều phối các lực lượng chức năngmỗi bên trong công tác quản lý, bảo vệ biên giới và giải quyết các vấn đề liênquan đến biên giới đất liền Việt-Trung.
Hai, hoàn tất công tác bàn giao trên thực địa các khu vực quy thuộc mỗi bêntheo Hiệp ước biên giới trên đất liền 1999 và Nghị định thư phân giới cắm mốc;tiến hành sửa đổi Hiệp định đường sắt, đường bộ, điều chỉnh các điểm kết nốigiao thông đường sắt, đường bộ theo đúng Hiệp ước biên giới trên đất liền 1999và Nghị định thư phân giới cắm mốc ký ngày 18/11/2009.
Ba, hai bên cùng phối hợp đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục cư dânvùng biên giới hai nước tôn trọng đường biên giới mới, nâng cao ý thức của cưdân biên giới hai nước trong việc bảo vệ đường biên, mốc giới mới.
Bốn, hai bên tích cực thúc đẩy đàm phán để sớm ký kết Hiệp định về quy chế tựdo đi lại của tàu thuyền ở khu vực cửa sông Bắc Luân và Hiệp định hợp tác khaithác tiềm năng du lịch thác Bản Giốc.
Năm, các ngành và địa phương biên giới hai bên tiến hành trao đổi về kế hoạchtăng cường giao lưu, mở rộng hợp tác giữa các khu vực biên giới hai nước, trongđó có việc thiết lập các khu kinh tế xuyên biên giới trên vùng biên giới hainước.
Với tư cách là cơ quan quản lý Nhà nước về biên giới lãnh thổ, Bộ Ngoại giaosẽ cùng với các Bộ, ngành và địa phương hữu quan Việt Nam phối hợp chặt chẽ vớicác cơ quan tương ứng của Trung Quốc triển khai đồng bộ công tác quản lý đườngbiên giới mới theo các văn kiện biên giới trên đất liền Việt Nam-Trung Quốc,góp phần thúc đẩy quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam-TrungQuốc không ngừng phát triển./.
- Với việc 3 văn kiện có hiệu lực thì đường biên giới trên đất liền giữa ViệtNam và Trung Quốc đã thực sự đi vào cuộc sống. Xin ông cho biết ý nghĩa củasự kiện này?
Thứ trưởng Hồ Xuân Sơn: Với việc 3 văn kiện Nghị định thư phân giới cắm mốc,Hiệp định về quy chế quản lý biên giới, Hiệp định về cửa khẩu và quy chế quản lýcửa khẩu biên giới trên đất liền Việt Nam-Trung Quốc chính thức có hiệu lực từngày 14/7, hai bên Việt Nam-Trung Quốc đã hoàn thành trọn vẹn việc giảiquyết vấn đề biên giới trên đất liền sau 36 năm kể từ khi hai nước tiến hànhvòng đàm phán đầu tiên.
Sự kiện này ghi thêm một mốc son mới trong lịch sử quan hệ Việt-Trung. Đâylà lần đầu tiên đường biên giới trên đất liền Việt Nam-Trung Quốc được xácđịnh một cách rõ ràng, chính xác với một hệ thống mốc giới hoàn chỉnh, hiện đại, tạo điều kiện cho các địa phương hai bên biên giới mở rộng hợp tác kinh tế,tăng cường giao lưu hữu nghị.
Từ nay, các cơ quan hữu quan hai nước sẽ căn cứ vào 3 văn kiện này để triểnkhai công tác quản lý biên giới một cách hiệu quả và khoa học , cùng nhau xâydựng đường biên giới đất liền Việt-Trung hòa bình, hữu nghị, ổn định và hợp tác.
Chúng ta tin rằng, với một đường biên giới mới, quan hệ đối tác hợp tác chiếnlược toàn diện Việt Nam-Trung Quốc theo phương châm 16 chữ “láng giềng hữunghị, hợp tác toàn diện, ổn định lâu dài, hướng tới tương lai” và tinh thần 4tốt“ láng giềng tốt, bạn bè tốt, đồng chí tốt, đối tác tốt” sẽ tiếp tục đơm hoakết trái, tình hữu nghị truyền thống và sự gắn bó giữa nhân dân hai nước sẽ ngàycàng bền chặt.
- Xin ông điểm lại một số mốc lớn trong quá trình hình thành đường biêngiới trên đất liền Việt Nam-Trung Quốc ngày hôm nay?
Thứ trưởng Hồ Xuân Sơn: Biên giới đất liền Việt Nam-Trung Quốc đã hình thànhtrên thực tế từ hơn 1000 năm trước. Nhưng phải đến cuối thế kỷ 19 biên giới hainước mới được chính thức hoạch định lần đầu tiên thông qua các cuộc đàm phángiữa chính quyền thực dân Pháp và Triều đình nhà Thanh, Trung Quốc.
Sau khi cách mạng thành công ở mỗi nước, vào cuối thập niên 50 của thế kỷ 20,ta và Trung Quốc thoả thuận giữ nguyên trạng đường biên giới giữa hai nước trêncơ sở Công ước Pháp-Thanh năm 1887 và 1895 và sẽ tiến hành hoạch định lạiđường biên giới vào lúc thích hợp.
Giữa thập niên 70 của thế kỷ 20, ta và Trung Quốc chính thức đàm phán về biêngiới. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân các cuộc đàm phán không có tiến triển vàđã bị gián đoạn trong một thời gian dài.
Phải đến cuối năm 1991 khi Việt Nam-Trung Quốc chính thức bình thường hóa quan hệ, các cuộc đàm phán về biên giới lãnh thổ giữa hai nước, nhất là về biêngiới trên bộ mới đi vào thực chất. Từ đó đến nay, trong quá trình hoạch định,xây dựng đường biên giới hoà bình, hữu nghị, Việt Nam và Trung Quốc đã cùng nhauxây dựng một số mốc son rất đáng tự hào.
Ngày 7/11/ 1991: Hai nước ký Hiệp định tạm thời về việc giải quyết công việctrên đường biên giới;
Ngày 19/10/1993: Hai nước ký thoả thuận về những nguyên tắc cơ bản giảiquyết các vấn đề biên giới lãnh thổ.
Ngày 30/12/1999: Hai nước ký Hiệp ước biên giới trên đất liền.
Ngày 27/12/2001: Hai bên tiến hành cắm cột mốc đầu tiên tại cửa khẩuMóng Cái (Việt Nam)-Đông Hưng (Trung Quốc).
Ngày 31/12/2008: Hai bên ký Tuyên bố chung về việc hoàn thành công tác phân giới cắm mốc biên giới trên đất liền Việt Nam-Trung Quốc.
Ngày 23/2/2009: Hai bên long trọng tổ chức Lễ hoàn thành công tác phân giới cắm mốcbiên giới trên đất liền Việt Nam-Trung Quốc.
Ngày 18/11/2009: Hai bên ký ba văn kiện Nghị định thư phân giới cắm mốc,Hiệp định về quy chế quản lý biên giới, Hiệp định về cửa khẩu và quy chế quản lýcửa khẩu biên giới trên đất liền Việt Nam-Trung Quốc.
Ngày 14/7/2010: Hai bên tuyên bố 3 văn kiện ký ngày 18/11/2009 chínhthức có hiệu lực.
- Xin Thứ trưởng cho biết những điểm cần lưu ý trong việc triển khaiquản lý đường biên giới mới trên đất liền Việt Nam-Trung Quốc?
Thứ trưởng Hồ Xuân Sơn: Ba văn kiện Nghị định thư phân giới cắm mốc, Hiệpđịnh về quy chế quản lý biên giới, Hiệp định về cửa khẩu và quy chế quản lý cửakhẩu biên giới trên đất liền Việt Nam-Trung Quốc cùng với Hiệp ước biên giớitrên đất liền Việt Nam-Trung Quốc năm 1999 tạo thành bộ hồ sơ hoàn chỉnh nhất vềđường biên giới trên đất liền Việt-Trung.
Các văn kiện này sẽ thay thế Công ước Pháp-Thanh 1887 và 1895 cũng như Hiệpđịnh tạm thời về giải quyết các công việc trên vùng biên giới Việt-Trung ký giữaChính phủ hai nước năm 1991.
Điểm khác biệt giữa các văn kiện mới này so với các văn bản trước đây vềđường biên giới đất liền Việt Nam Trung Quốc được thể hiện trên một số điểm sau:
Một là, trong các văn kiện mới từng đoạn biên giới, từng cột mốc biên giớigiữa hai nước được thể hiện một cách rõ ràng nhất không chỉ bằng lời văn mà cảtrên các sơ đồ và bản đồ, giúp cho mọi người đều có thể dễ dàng nhận biết đượcđường biên giới. Các văn kiện này cũng đã quy định rõ những nội dung công việccụ thể của các ngành chức năng trong việc quản lý, bảo vệ đường biên, mốc giới.
Hai là, Hiệp định về quy chế quản lý biên giới mới quy định chi tiết hơn vềcông tác quản lý, bảo vệ, khai thác và sử dụng nguồn nước sông suối biên giới;quy định cụ thể hơn, chi tiết hơn về sự qua lại biên giới của người, phương tiệnvà hàng hoá; nêu rõ quy chế phối hợp trong việc duy trì, bảo đảm an ninh, trậttự trên vùng biên giới. Kèm theo Hiệp định còn có 18 Phụ lục quy định về cácloại mẫu giấy tờ trao đổi giữa hai bên trong quá trình xử lý các công việc trênvùng biên giới hai nước.
Ba là, Hiệp định quản lý biên giới mới đã bổ sung nhiều nội dung chi tiếthơn, đồng thời nêu ra các nguyên tắc và biện pháp cụ thể trong việc giải quyếttừng vấn đề liên quan đến biên giới trên đất liền Việt-Trung, kể cả những vấn đềnảy sinh như các biện pháp giải quyết vấn đề xuất nhập cảnh trái phép; cácnguyên tắc về xây dựng các công trình ở vùng nước biên giới, vùng biên giới haysửa chữa, khôi phục mốc giới.
Bốn là, Trong Hiệp định quản lý biên giới mới có một nội dung hoàn toàn mới,đó là quy định việc thành lập Ủy ban liên hợp biên giới đất liền Việt Nam-TrungQuốc để phối hợp, đôn đốc, giám sát việc triển khai công tác quản lý biên giới;Hiệp định quy định biên giới Việt Nam-Trung Quốc chia thành 8 giai đoạn và mỗibên cử 8 người Đại diện quốc gia phụ trách công tác quản lý ở 8 đoạn biên giớiđó.
Cuối cùng, tôi xin nhấn mạnh một điểm là các văn kiện biên giới trên đất liềnmới giữa Việt Nam và Trung Quốc cho phép hai bên có thể áp dụng những phươngthức quản lý hiện đại, kể cả áp dụng kỹ thuật số trong công tác quản lý biêngiới, tạo điều kiện cho các cán bộ trực tiếp làm công tác biên giới thực thinhiệm vụ của mình một cách hiệu quả nhất.
- Thứ trưởng có thể nói về những việc hai nước Việt-Trung cần phảitriển khai trong thời gian tới nhằm quản lý đường biên giới mới một cách hiệuquả?
Thứ trưởng Hồ Xuân Sơn: Nhằm triển khai có hiệu quả các văn kiện biên giớitrên đất liền Việt Nam-Trung Quốc, ngay sau Lễ công bố đường biên giới mới cóhiệu lực, Trưởng đoàn đàm phán Chính phủ hai nước về biên giới lãnh thổ đã cócuộc trao đổi và đạt nhất trí về một số công việc tiếp theo trong công tác quảnlý biên giới, cụ thể là:
Một, hai bên xúc tiến việc thành lập Uỷ ban liên hợp biên giới trên đất liềnViệt Nam-Trung Quốc, cử Đại diện biên giới và thiết lập cơ chế liên lạc giữacơ quan quản lý của hai nước để thực thi việc điều phối các lực lượng chức năngmỗi bên trong công tác quản lý, bảo vệ biên giới và giải quyết các vấn đề liênquan đến biên giới đất liền Việt-Trung.
Hai, hoàn tất công tác bàn giao trên thực địa các khu vực quy thuộc mỗi bêntheo Hiệp ước biên giới trên đất liền 1999 và Nghị định thư phân giới cắm mốc;tiến hành sửa đổi Hiệp định đường sắt, đường bộ, điều chỉnh các điểm kết nốigiao thông đường sắt, đường bộ theo đúng Hiệp ước biên giới trên đất liền 1999và Nghị định thư phân giới cắm mốc ký ngày 18/11/2009.
Ba, hai bên cùng phối hợp đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục cư dânvùng biên giới hai nước tôn trọng đường biên giới mới, nâng cao ý thức của cưdân biên giới hai nước trong việc bảo vệ đường biên, mốc giới mới.
Bốn, hai bên tích cực thúc đẩy đàm phán để sớm ký kết Hiệp định về quy chế tựdo đi lại của tàu thuyền ở khu vực cửa sông Bắc Luân và Hiệp định hợp tác khaithác tiềm năng du lịch thác Bản Giốc.
Năm, các ngành và địa phương biên giới hai bên tiến hành trao đổi về kế hoạchtăng cường giao lưu, mở rộng hợp tác giữa các khu vực biên giới hai nước, trongđó có việc thiết lập các khu kinh tế xuyên biên giới trên vùng biên giới hainước.
Với tư cách là cơ quan quản lý Nhà nước về biên giới lãnh thổ, Bộ Ngoại giaosẽ cùng với các Bộ, ngành và địa phương hữu quan Việt Nam phối hợp chặt chẽ vớicác cơ quan tương ứng của Trung Quốc triển khai đồng bộ công tác quản lý đườngbiên giới mới theo các văn kiện biên giới trên đất liền Việt Nam-Trung Quốc,góp phần thúc đẩy quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam-TrungQuốc không ngừng phát triển./.
Xuân Bân-Quang Đán (TTXVN/Vietnam+)
