Tại Hội thảo “Điện gió ngoài khơi và quy hoạch không gian biển Việt Nam” diễn ra chiều 20/4, các chuyên gia cho rằng quá trình chuyển đổi năng lượng theo xu thế "xanh" - khai thác năng lượng gió ngoài khơi, sẽ là cơ hội để Việt Nam hướng đến tăng trưởng xanh, góp phần đạt mục tiêu thu nhập cao và hiện thực hóa cam kết mãnh mẽ đưa phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.
Đây cũng là nội dung quan trọng để quản trị đại dương bền vững, giúp điện gió ngoài khơi “bật sáng.”
Tiềm năng từ “mỏ ánh sáng” ngoài khơi
Chia sẻ về xu hướng phát triển "năng lượng xanh," ông Tạ Đình Thi - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường của Quốc hội, nhấn mạnh Việt Nam là quốc gia biển với tiềm năng điện gió ngoài khơi rất lớn.
Theo tính toán, khu vực có độ sâu đáy biển trên 20m thì tổng quy mô tiềm năng kỹ thuật điện gió ngoài khơi khoảng 165.000 MW. Trong đó, khu vực gió cao và có tiềm năng kinh tế tốt, chủ yếu tập trung ở khu vực Nam Trung Bộ (gồm các tỉnh Bình Thuận, Ninh Thuận, Khánh Hòa, Phú Yên, Bình Định) với tổng tiềm năng khoảng 80.000 MW với tốc độ gió trên 7-9 m/s.
Với tiềm năng đó, theo ông Thi, phát triển năng lượng tái tạo là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước Việt Nam. Trong đó, điện gió ngoài khơi được xác định là một trong những giải pháp hiệu quả trong chuyển dịch năng lượng, bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia. Đây cũng là nội dung có liên quan chặt chẽ đến Quy hoạch không gian biển đang được Chính phủ giao Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì lập và sẽ được trình Quốc hội thông qua trong thời gian tới.
“Bên cạnh đó, là một trong 6 nước trên thế giới chịu ảnh hưởng lớn nhất do biến đổi khí hậu, Việt Nam đã và đang tiên phong trong việc thực hiện các cam kết ‘xanh,’ được cộng đồng quốc tế đánh giá như là hình mẫu về một nước đang phát triển còn nhiều khó khăn - nhưng đã có những đóng góp đi đầu cho ‘ngôi nhà chung’ an toàn của nhân loại,” ông Thi nhấn mạnh.
[Điện gió ngoài khơi Việt Nam thu hút các nhà đầu tư nước ngoài]
Chính vì vậy, tại Hội nghị COP26 diễn ra vào năm 2021, Việt Nam đã cam kết sẽ xây dựng và triển khai các biện pháp giảm phát thải khí nhà kính mạnh mẽ bằng nguồn lực của chính mình, cùng với sự hợp tác và hỗ trợ của cộng đồng quốc tế để phấn đấu đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.
Trên cơ sở các cam kết, Chính phủ Việt Nam và Nhóm các Đối tác quốc tế đã chính thức thông qua Tuyên bố chính trị thiết lập Quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng với các đối tác quốc tế (JETP).
Để đạt mục tiêu trên, theo ông Thi, Việt Nam cần đẩy mạnh phát triển năng lượng tái tạo, nâng cao hiệu suất năng lượng và chú trọng chuyển đổi năng lượng với một lộ trình phù hợp; vừa bảo đảm mục tiêu bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, nhưng giảm tối đa gánh nặng chi phí, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả của nền kinh tế và giải quyết tốt các vấn đề xã hội.
Việt Nam đã và đang tiên phong trong việc thực hiện các cam kết ‘xanh,’ được cộng đồng quốc tế đánh giá như là hình mẫu về một nước đang phát triển. (Nguồn: Hùng Võ/Vietnam+) Với tầm quan trọng trên, ông Thi nhấn mạnh đối với các khu vực được quy hoạch để phát triển điện gió ngoài khơi cần có các nghiên cứu chuyên sâu để đề xuất cụ thể. Hiện nay mới chỉ xác định các vùng biển có tiềm năng phát triển điện gió theo khu vực và địa danh các tỉnh như: Quảng Ninh, Hà Tĩnh, Khánh Hòa, Bình Thuận, Ninh Thuận, Trà Vinh, Cà Mau, Sóc Trăng.
Nâng cao thu nhập, đưa phát thải ròng về “0”
Chia sẻ từ góc nhìn quốc tế, bà Ramla Khalidi - Trưởng đại diện thường trú của Chương trình Phát triển Liên Hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam, cho rằng việc đẩy nhanh quy hoạch không gian biển là điều cần thiết để mở ra tiềm năng to lớn về phát triển điện gió ngoài khơi cho Việt Nam.
Theo bà Ramla Khalidi, nhiệm vụ trên đồng thời cũng là cơ hội để Việt Nam thực hiện các Mục tiêu phát triển bền vững và các mục tiêu về biến đổi khí hậu đã công bố tại COP26, trong đó có phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.
Quy hoạch không gian biển nên được coi là một quá trình liên tục. (Nguồn: PV/Vietnam+) Tuy nhiên, bà lưu ý quy hoạch không gian biển nên được coi là một quá trình liên tục. Do đó, Việt Nam cần phải đảm bảo quy trình xây dựng và ban hành Quy hoạch không gian biển lâu dài cũng như xác định các khu vực phát triển điện gió xa bờ được thực hiện một cách công khai.
“Việc này cần tham khảo ý kiến của mọi đối tượng trong xã hội, sự tham gia của tất cả các bên liên quan, đặc biệt là cộng đồng địa phương, để đảm bảo lợi ích được chia sẻ một cách công bằng và bảo vệ các nhóm dễ bị tổn thương,” bà Khalidi nói.
Có chung quan điểm, bà Hilde Solbakken - Đại sứ Na Uy tại Việt Nam nhấn mạnh quy hoạch không gian biển Việt Nam có ý nghĩa rất quan trọng, không chỉ góp phần khai thác bền vững “mỏ ánh sáng” từ năng lượng gió ngoài khơi, mà còn góp phần bảo vệ tài nguyên biển. Đây cũng là cơ hội để Việt Nam thu hút đầu tư nước ngoài vào phát triển “biển xanh” bền vững.
Quan trọng hơn, theo Đại sứ Solbakken, việc “giải phóng” tiềm năng điện gió ngoài khơi thông qua quy hoạch không gian biển bền vững sẽ góp phần giúp Việt Nam đạt được 2 mục tiêu rất quan trọng là: Thực hiện mục tiêu thu nhập cao và đưa phát thải ròng bằng “0” của Việt Nam vào năm 2050.
Với kinh nghiệm của một quốc gia đại dương hàng đầu với những ngành kinh tế biển nổi bật, Đại sứ Solbakken nhấn mạnh việc quy hoạch không gian biển sẽ giúp đại dương được quản lý bền vững và đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện tầm nhìn chung về một tương lai xanh, bền vững và thịnh vượng.
“Bằng cách chia sẻ và học hỏi lẫn nhau, chúng ta có thể đảm bảo mọi ngành và lĩnh vực đều được hưởng lợi từ đại dương mà vẫn có thể bảo tồn được hệ sinh thái biển và đa dạng sinh học. Vì vậy, chúng tôi cam kết hợp tác với các đối tác tại Việt Nam trong đó có UNDP và các bộ, ngành của Việt Nam để thúc đẩy tăng trưởng xanh bền vững, bảo vệ môi trường biển và hỗ trợ quá trình chuyển đổi năng lượng của Việt Nam,” bà Solbakken cho hay.
Tại hội thảo, các chuyên gia đến từ Na Uy, Vương quốc Anh và một số quốc gia khác đã chia sẻ và đưa ra những khuyến nghị có giá trị liên quan tới quy hoạch đại dương bền vững, phân vùng trong quy hoạch không gian biển, phát triển điện gió ngoài khơi, đánh giá các khu vực phát triển điện gió.
Ông Tạ Đình Thi nhấn mạnh cơ quan này đang chủ trì tham mưu Đoàn giám sát chuyên đề của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng giai đoạn 2016-2021.” Một trong những mục tiêu của cuộc giám sát là đề xuất giải pháp hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật và nâng cao hiệu quả tổ chức thực hiện chính sách về phát triển năng lượng.
"Chính vì vậy, kết quả hội thảo hôm nay sẽ là đầu vào rất giá trị để giúp chúng tôi có thêm những thông tin, kiến thức, kinh nghiệm trong lĩnh vực quy hoạch không gian biển, phát triển năng lượng tái tạo, cụ thể là điện gió ngoài khơi, trong quá trình tham mưu phục vụ Đoàn giám sát kiến nghị về xây dựng, hoàn thiện chính sách, pháp luật liên quan và phục vụ quá trình xem xét, thông qua Quy hoạch không gian biển," ông Thi nói./.
