Sự thật về vàng dát trên món ăn và tác động của nó đến sức khỏe

25/03/2024 08:23

Khi thưởng thức những món ăn dát vàng lộng lẫy hay đồ uống lấp lánh những vảy vàng xa xỉ, bạn có tự hỏi liệu thứ kim loại quý này đi vào cơ thể sẽ tác động như thế nào đến sức khỏe?

Món sushi được bọc vàng. (Ảnh: Shutterstock)

Vàng, đồng nghĩa với sự sang trọng và thịnh vượng, từ lâu đã vượt qua vai trò truyền thống của nó là đồ trang sức, được nhiều đầu bếp ở các nhà hàng cao cấp dát lên các món ăn để tăng độ sang chảnh. Thậm chí một số nơi tin rằng nó tốt cho sức khỏe.

Nhưng sự thật có đúng như vậy không? Việc đưa kim loại quý này vào cơ thể liệu sẽ có những tác động gì đến sức khỏe của chúng ta?

Lịch sử của vàng trong ngành thực phẩm

Bằng chứng đầu tiên về việc sử dụng vàng trong thực phẩm có từ thời Ai Cập cổ đại, vào thiên niên kỷ thứ 2 trước Công nguyên.

Người Ai Cập cổ đại ăn vàng vì yếu tố thần thánh. Da của các vị thần của họ được mô tả trong các bức bích họa có màu vàng; lăng mộ và quan tài của các Pharaoh cũng được trang trí bằng vàng. Do đó, họ tin rằng vàng chính là da thịt của các vị thần, và họ ăn vàng để được nhận ân huệ từ các đấng linh thiêng

Người cổ đại ở nền văn minh Viễn Đông cũng từng ăn vàng với mục đích tương tự: cầu xin sự ưu ái của các vị thần.

Trong cuốn du ký “Il Milione,” nhà thám hiểm Marco Polo viết rằng các nền văn minh Viễn Đông đã ăn vàng như một cách để tiếp cận với thần thánh. Giống như người Ai Cập, họ tin rằng việc ăn kim loại quý này sẽ thu hút được ân sủng của các vị thần.

Ở phương Đông, thói quen ăn vàng thế tục hơn và không liên quan đến thần thánh. Người Nhật Bản cổ đại dùng vàng để trang trí món ăn với những chai rượu sake lấp lánh các vảy vàng và những món ăn đặc biệt được rắc bột vàng rực rỡ.

Những chai rượu Goldschlager với các mảnh vàng lấp lánh. (Ảnh: Goldschager)

Truyền thống “ăn vàng” du nhập châu Âu vào thời Trung cổ, khi giới quý tộc tổ chức những bữa tiệc linh đình và phô trương.

Một trong những bữa tiệc xa hoa nhất đã được ghi vào sử sách là đám cưới Violante, con gái Gian Galeazzo Visconti, Lãnh chúa Milan (Italy) vào năm 1386. Các thực khách đã được chiêu đãi hơn 30 món ăn, tất cả đều được dát vàng hoàn toàn.

Kiểu trang trí vàng tương tự cũng được sử dụng trong một bữa tiệc tôn vinh Hoàng tử Bisignano năm 1561 tại Venice, lần này, vàng được phủ lên bánh mì và hàu.

Vào thời điểm đó, các cung đình Hoàng gia ở châu Âu cũng dát vàng lên các món ăn như một biểu hiện của sự vương giả. Trên bàn ăn của Nữ hoàng Elizabeth I, cam, lựu, chà là, sung và nho đều được phủ một lớp bột vàng lộng lẫy.

Việc sử dụng vàng làm phụ gia thực phẩm vẫn được tiếp tục qua nhiều thế kỷ và gần như biến mất sau thế kỷ 17. Sau đó được hồi sinh vào năm 1981 bởi đầu bếp Gualtiero Marchesi.

Món risotto nghệ tây được trang trí vàng lá. (Ảnh: Goldchef)

Vị đầu bếp nổi tiếng người Italy này đã phát minh ra món risotto nghệ tây được trang trí một lá vàng mỏng ở trên. Với món ăn này, vàng đã trở lại vị thế là “ông hoàng” trang trí món ăn đẳng cấp.

Các đầu bếp nổi tiếng, nhân viên pha chế đồ uống, các thợ làm bánh cao cấp, các nhà sản xuất chocolate và rượu mạnh đã tôn vinh sự hồi sinh của vàng ở cấp độ hành tinh, biến thứ kim loại quý này trở thành một thành phần phổ biến trong ẩm thực cao cấp của thiên niên kỷ mới.

Nếu như vào thời cổ đại, người ta ăn vàng vì mục đích tôn giáo, hoặc những lợi ích sức khỏe, thì thời hiện đại, người ta ăn những món ăn dát vàng để trải nghiệm cảm giác xa xỉ và mới lạ.

Ăn vàng ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào?

Theo Cơ quan An toàn Thực phẩm châu Âu (EFSA), vàng dùng trong thực phẩm có tên gọi Aurum metallicum, kim loại ánh sáng, chính thức được chấp thuận như một chất phụ gia trong thực phẩm dưới tên gọi E175. Nó được coi là chất tạo màu vàng, hoạt động giống như bất kỳ chất phụ gia và tạo màu thực phẩm nào khác.

Vàng ăn được và vàng để làm trang sức không hề giống nhau. Bởi vàng dùng trong thực phẩm phải là vàng nguyên chất 100%, chúng phải thực sự tinh khiết mới có thể đảm bảo an toàn cho người ăn.

dat-vang-thuc-pham-1_929d249b40184de7beb9d4e66fa6b2b5_grande.jpg — Vàng tinh khiết được sử dụng làm phụ gia thực phẩm. (Ảnh Gold Gourmet)

Tiêu thụ một lượng nhỏ vàng được coi là an toàn đối với hầu hết mọi người. Các cơ quan quản lý như Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) và EFSA đã phê duyệt một số dạng vàng nhất định có thể dùng trong chế biến thực phẩm. Trong đó, phổ biến nhất là mảnh và lá để trang trí thực phẩm, ít phổ biến hơn là dạng bụi và dạng xịt.

Về mặt khoa học, vàng là kim loại trơ với mọi chất hóa học trong cơ thể, nghĩa là nó sẽ không bị phân hủy. Sau khi vàng đi vào cơ thể, nó không bị tiêu hóa và cứ thế được bài tiết ra bên ngoài dưới dạng không đổi.

Tuy nhiên, vàng không có hương vị khi ăn, cũng không mang lại hiệu quả dinh dưỡng nào. Vàng dát lên thức ăn không hề làm tăng độ thơm ngon cho món ăn, vai trò chính của nó chỉ là làm cho món ăn “lấp lánh” và tăng độ xa xỉ cho món ăn đó mà thôi.

Mặc dù bản chất vàng là một kim loại không phản ứng, nhưng việc tiêu thụ vàng quá nhiều trong thời gian dài có thể gây ra một số hậu quả có hại cho cơ thể.

Các tinh thể vàng có khả năng kết hợp với protein trong hệ miễn dịch khiến hệ miễn dịch nặng hơn, đồng thời làm thay đổi cấu trúc của protein.

Hệ miễn dịch khi đó sẽ xem những protein như tác nhân ngoại xâm, gây dị ứng, khiến cơ thể mẩn ngứa, kích ứng, thậm chí là khó thở.

Ngoài ra, nếu ăn phải vàng kém chất lượng thì thực sự độc hại, vì một số lượng muối của vàng chứa các chất cực độc, có thể gây chết người nếu tích tụ liều lượng đủ lớn./.