Thủ tướng Cộng hòa Ireland Leo Varadkar. (Ảnh: AFP/TTXVN) Ngày 25/2, Thủ tướng Cộng hòa Ireland Leo Varadkar cho biết nước Anh và Liên minh châu Âu (EU) đang chuẩn bị kết thúc các cuộc đàm phán về việc sửa đổi Nghị định thư Bắc Ireland và có thể đạt được một thỏa thuận, nhưng chưa thể đảm bảo điều này sẽ diễn ra trong vài ngày tới.
Phát biểu trước các phóng viên tại Dublin (Ireland), ông Leo Varadkar nói rằng: "Tôi nghĩ các cuộc đàm phán về việc sửa đổi Nghị định thư (Bắc Ireland) đang tiến tới giai đoạn kết thúc. Chắc chắn thỏa thuận vẫn chưa đạt được ngay, nhưng tôi nghĩ chúng tôi đang tiến tới giai đoạn hoàn tất đàm phán."
Về thời điểm đạt thỏa thuận, ông Varadka nhận định có khả năng các bên đạt được thỏa thuận trong vài ngày tới nhưng điều này vẫn chưa thể chắc chắn vì "vẫn còn một khoảng cách cần phải thu hẹp" trong các cuộc đàm phán đang diễn ra giữa Anh và EU.
Trước đó, Reuters dẫn nguồn tin từ tờ Telegraph ngày 13/2 cho biết một thỏa thuận mới nhằm giải quyết tranh chấp lâu dài giữa Anh và Liên minh châu Âu (EU) về các quy tắc giao dịch thời hậu Brexit ở Bắc Ireland có thể được công bố trong vòng 2 tuần tới.
Theo kế hoạch mới, hàng hóa từ Vương quốc Anh đến Bắc Ireland sẽ không phải đối mặt với hoạt động kiểm tra hải quan do hệ thống làn đường "đỏ" và "xanh."
Trước đó, ngày 24/2, Ngoại trưởng Anh James Cleverly tuyên bố nước này sẽ không ký thỏa thuận sửa đổi quy chế thương mại của Bắc Ireland hậu Brexit với EU nếu không có sự ủng hộ của đảng Hợp nhất Dân chủ (DUP), chính đảng ủng hộ London lớn nhất tại Bắc Ireland.
Ngoại trưởng Anh James Cleverly (trái) trong cuộc gặp Ủy viên châu Âu phụ trách vấn đề Brexit Maros Sefcovic tại Brussels, Bỉ ngày 17/2/2023. (Ảnh: AFP/TTXVN) Phát biểu trên đài phát thanh Times Radio, ông Cleverly cho biết các cuộc đàm phán của Anh về Nghị định thư Bắc Ireland tập trung vào việc giải quyết các mối lo ngại của DUP.
Ông nhấn mạnh: "Hy vọng rằng khi chúng tôi giải quyết được những vấn đề đó, DUP sẽ nhận ra rằng chúng tôi đã giải quyết lo ngại của họ. Chúng tôi sẽ không ký vào thỏa thuận cho đến khi giải quyết được những lo ngại của DUP."
Anh và EU đang cố gắng sửa đổi Nghị định thư Bắc Ireland, vốn được hai bên nhất trí nhằm tránh việc thiết lập đường biên giới cứng giữa vùng Bắc Ireland của Anh với Cộng hòa Ireland, thành viên EU khi Anh rời EU (Brexit) vào năm 2020.
[Anh nêu điều kiện về DUP để ký Nghị định thư Bắc Ireland]
Tuy nhiên, London cần sự ủng hộ của DUP đối với thỏa thuận để khôi phục chính phủ chia sẻ quyền lực của Bắc Ireland mà đảng này hiện đang tẩy chay để phản đối Nghị định thư.
DUP đã chứng tỏ vai trò trung tâm trong các cuộc đàm phán Brexit bế tắc suốt 7 năm qua và sự phản đối của họ đã phá hỏng những nỗ lực đạt thỏa thuận trước đó.
Các cuộc thăm dò ý kiến cho thấy đa số cử tri Bắc Ireland, vốn trước đó phản đối Brexit, và đa số nghị sỹ được bầu vào nghị viện Bắc Ireland năm 2022 đã ủng hộ ý tưởng về Nghị định thư này.
Xe đầu kéo chở container tại cảng Belfast của Bắc Ireland. (Nguồn: Bloomberg) Tuy nhiên, việc áp đặt kiểm tra đối với một số hàng hóa đến từ các khu vực khác của Vương quốc Anh vào Bắc Ireland đã khiến nhiều người ủng hộ Anh lo ngại điều này làm suy yếu khối liên hiệp với Anh.
Một cuộc thăm dò hằng quý do Đại học Queen's Belfast (Bắc Ireland) công bố ngày 24/2 cho thấy 53% số người được hỏi coi việc áp dụng các quy định nhẹ nhàng hơn hiện tại là một phương tiện thích hợp để quản lý Brexit, giảm 1 điểm phần trăm trong 3 tháng qua.
Nghị định thư Bắc Ireland là một phần quan trọng trong thỏa thuận Brexit, cho phép vùng Bắc Ireland thuộc Anh vẫn nằm trong thị trường hàng hóa chung của EU nhằm tránh tạo ra một biên giới cứng trên đảo Ireland.
Tuy nhiên, việc thực thi nghị định này đã dẫn tới tình trạng chia cắt về mặt thủ tục giữa Bắc Ireland với phần còn lại của Vương quốc Anh kể từ khi nó có hiệu lực vào năm 2021.
Theo kế hoạch sau nhiều lần bị trì hoãn, Anh sẽ tổ chức bầu cử chính quyền vùng Bắc Ireland vào ngày 5/3 tới để có thể khôi phục đầy đủ các hoạt động tại đây./.
