Nông dân thu hoạch tôm. (Ảnh: Công Trí/TTXVN) Từ đầu năm 2023 đến nay, việc giá thức ăn cùng các chi phí đầu vào khác phục vụ cho nuôi tôm liên tục gia tăng trong khi giá tôm lại sụt giảm, đã khiến người nuôi đứng ngồi không yên vì thua lỗ.
Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến việc duy trì sản xuất của người dân mà còn tác động không nhỏ đến mục tiêu xuất khẩu tỷ USD mà tỉnh Bạc Liêu kỳ vọng đối với ngành tôm.
Theo thống kê của Sở Công Thương tỉnh Bạc Liêu, giá tôm thẻ nguyên liêu thời gian gần đây liên tục sụt giảm. Hiện tôm thẻ loại 100 con/kg thu mua tại ao chỉ còn 80.000 đồng/kg, giảm hơn 20.000 đồng/kg so với thời điểm đầu năm 2023; tôm loại 30 con/kg, nếu tôm đập đá có giá dao động từ 115.000-120.000 đồng/kg, giảm từ 50.000-60.000 đồng/kg; tôm oxy từ 120.000-125.000 đồng/kg, giảm từ 55.000-75.000 đồng/kg.
Ông Cao Thành Văn, hộ nuôi tôm ở xã Vĩnh Trạch Đông, thành phố Bạc Liêu chia sẻ với giá như hiện nay, người nuôi tôm không có lãi, thậm chí lỗ nặng, nhất là đối với tôm nuôi loại từ 40 con/kg trở lên.
[Bạc Liêu hướng tới mục tiêu xuất khẩu tôm 1 tỷ USD trong năm 2023]
Lấy ví dụ về tôm thẻ loại 40 con/kg có giá 100.000 đồng/kg trong khi chi phí để nuôi đã là 115-120.000 đồng/kg, ông Văn cho biết chi phí sản xuất hiện nay đội lên rất nhiều. Không chỉ thức ăn, giá điện, chi phí vận chuyển, mà tất cả các thứ liên quan đến con tôm đều tăng.
Với diễn biến về giá như hiện nay, không ít hộ nuôi tôm tỏ ra chán nản, đồng thời dự báo nhiều khả năng sẽ có một đợt treo ao trong thời gian tới nếu tình hình không cải thiện.
Huyện Đông Hải là địa phương có diện tích nuôi tôm theo mô hình siêu thâm canh và công nghiệp lớn của tỉnh Bạc Liêu.
Ông Nguyễn Văn Lợi ở xã Long Điền Đông cho biết trong điều kiện hiện nay, để nuôi tôm có lãi thì nông dân phải nuôi tôm lớn cỡ 20 con/kg. Hiện tôm kích cỡ này có giá khá cao khoảng 220.000/kg. Tuy vậy, để nuôi cỡ 25 con/kg hay 20 con/kg là rất khó khăn.
Ông Hồ Thanh Tuấn, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Đông Hải, cho biết chỉ riêng xã Long Điền Đông đã có trên 3.000ha tôm nuôi theo mô hình siêu thâm canh và công nghiệp.
Theo ông Tuấn, mặc dù giá giảm nhưng nhiều nông dân trong huyện vẫn cải tạo ao tiếp tục thả nuôi. Bà con kỳ vọng những tháng cuối năm 2023 giá tôm sẽ phục hồi.
Đề cập về nguyên nhân giá tôm sụt giảm, ông Trần Văn Diệu, Giám đốc Công ty Trách nhiệm hữu hạn thủy sản Thái Minh Long, cho biết chủ yếu là do thị trường xuất khẩu bị hạn chế. Các doanh nghiệp xuất khẩu tôm đang khó khăn, lượng sản phẩm làm ra nhiều, nhưng đơn hàng bị sụt giảm, nhiều doanh nghiệp phải lưu kho số lượng lớn.
Trước những khó khăn về xuất khẩu tôm của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh, ông Tô Minh Đương, Phó Giám đốc Sở Công Thương Bạc Liêu, cho biết đang triển khai các giải pháp hỗ trợ các doanh nghiệp.
Tỉnh tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp thông qua hoạt động xúc tiến thương mại, tiếp cận thị trường mới; thực hiện chương trình kết nối ngân hàng-doanh nghiệp; tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, hợp tác xã tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi.
Giá tôm nguyên liệu sụt giảm đang ảnh hưởng rất lớn đến đời sống cũng như duy trì sản xuất của nông dân. Bởi, đa phần bà con thiếu vốn. Trước những khó khăn như vậy, để giảm thiểu thua lỗ, nhất là ở mô hình nuôi tôm siêu thâm canh công nghệ cao, người nuôi cần có giải pháp giảm chi phí đầu tư.
Ông Nguyễn Hoàng Xuân, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản tỉnh Bạc Liêu, cho biết qua khảo sát, thức ăn là một trong những yếu tố quan trọng quyết định đến chi phí sản xuất (chiếm khoảng 50-60%). Lượng thức ăn thất thoát vào trong nước và bùn đáy ao khoảng 20%. Lượng thức ăn dư thừa này phân hủy giúp tảo phát triển mạnh làm đáy ao dơ do thức ăn dư. Các chất này sẽ làm tiêu hao ôxy và sản sinh ra nhiều khí độc.
Do đó, có thể cho tôm ăn nhiều lần trong ngày nhưng giảm lượng thức ăn xuống còn khoảng 70%. Tôm sẽ ăn nhiều vào lúc mặt trời mọc và lặn. Vì vậy, nông dân cần phải tăng lượng thức ăn vào ban ngày và giảm thức ăn vào ban đêm. Khi tôm đang lột xác, thời tiết nắng gắt, hoặc sự thay đổi đột ngột môi trường ao nuôi, bà con nên giảm lượng thức ăn.
Tỉnh Bạc Liêu hiện có gần 140.000ha nuôi tôm, sản lượng đạt trên 300.000 tấn/năm, đứng thứ hai cả nước về diện tích cũng như sản lượng tôm nuôi.
Những năm qua, ngành tôm Bạc Liêu có nhiều đổi mới và phát triển, nổi bật là nhiều hộ dân, doanh nghiệp đã tăng cường ứng dụng các công nghệ mới vào nuôi tôm để nâng cao hiệu quả sản xuất và thích ứng với biến đổi khí hậu. Dù vậy, hiệu quả sản xuất và sức cạnh tranh của sản phẩm tôm Bạc Liêu vẫn còn hạn chế.
Để ngành tôm Bạc Liêu gia tăng sức cạnh tranh trên thị trường, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Bạc Liêu Phạm Văn Thiều cho rằng ngành thủy sản cần tổ chức lại sản xuất các vùng nuôi theo hướng tập trung, liên kết chuỗi giá trị. Để làm được điều này cần sự tham gia tích cực của nhiều bên liên quan trong chuỗi ngành tôm nhằm hạ giá thành sản xuất, nâng cao chất lượng và sức cạnh tranh cho con tôm.
Ủy ban Nhân dân tỉnh Bạc Liêu đang chỉ đạo tổ chức thực hiện Kế hoạch hành động về thực hiện Chương trình quốc gia về phát triển nuôi trồng thủy sản.
Cùng với đó, tỉnh đề nghị các ngành, địa phương cần tổ chức lại sản xuất các vùng nuôi tôm theo hướng tập trung, xây dựng hợp tác xã, tổ hợp tác, các mô hình liên doanh, liên kết giữa các tổ chức, cá nhân theo hình thức hợp tác gắn với chương trình xây dựng nông thôn mới và nâng cao chuỗi giá trị gia tăng, phát triển bền vững, hiệu quả.
Bên cạnh đó, đẩy nhanh áp dụng tiến bộ khoa học-kỹ thuật, áp dụng rộng rãi sản xuất an toàn sinh học, an toàn dịch bệnh, gắn với việc truy xuất nguồn gốc; đồng thời, khuyến khích và phát triển các mô hình câu lạc bộ, liên doanh, liên kết giữa doanh nghiệp chế biến tiêu thụ với doanh nghiệp và người tôm. Xây dựng các vùng nuôi tập trung, công nghệ cao theo hướng sản xuất hàng hóa quy mô lớn./.
