Chiều 20/5, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Hồ Nghĩa Dũng trình bày Tờ trình vềchủ trương đầu tư Dự án xây dựng đường sắt cao tốc Hà Nội-Thành phố Hồ Chí Minh nhấn mạnh, đường sắt cao tốc Hà Nội-thành phố Hồ Chí Minhđóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế của đất nước, kếtnối Thủ đô Hà Nội với thành phố Hồ Chí Minh.
Phát triển đường sắt cao tốc sẽmang lại nhiều lợi ích to lớn. Nếu không xây đường sắt cao tốc thì nhu cầu vận tải hành khách trên hành langBắc-Nam đến năm 2030 sẽ vượt năng lực của các loại hình vận tải là 57 triệu hànhkhách/năm, tương đương 156.000 hành khách/ngày. Dự báo đến năm 2020, phân bổcho vận chuyển bằng đường sắt cao tốc là 48.000 hành khách/ngày.
Với năng lực chuyên chở cao (năng lực chuyên chở một chiều bình quân mỗi nămđạt 50 triệu-70 triệu người), đường sắt cao tốc đáp ứng được nhu cầu vận tảihành khách đến năm 2020, sau năm 2035 và trong tương lai trên trục Bắc-Nam.
Phân tích nhu cầu vận chuyển, năng lực chuyên chở, khả năng đáp ứng của cácloại hình vận tải đến năm 2030 trên trục Bắc-Nam và dự báo nhu cầu vận chuyểnbằng đường sắt đến năm 2020 cho thấy sự cần thiết phải có tuyến đường sắt caotốc.
Theo kinh nghiệm xây dựng tuyến đường sắt cao tốc của các nước và khả năngthực tế của Việt Nam, để đưa tuyến đường sắt cao tốc đi vào khai thác năm 2020,thì thời gian bắt đầu thiết kế xây dựng Dự án phải được tiến hành muộn nhất vàonăm 2012.
Bộ trưởng Hồ Nghĩa Dũng đã trình bày chi tiết 4 phương án đầu tư và cho biết:thời gian chạy tàu từ Hà Nội đến Vinh khi hoàn thành là 1 giờ 24 phút; chạytuyến Thành phố Hồ Chí Minh-Nha Trang là 1 giờ 30 phút; tuyến Hà Nội-Hòa Hưnglà 5 giờ 38 phút đối với tàu nhanh (chỉ đỗ các ga Vinh, Đà Nẵng, Nha Trang) và 6giờ 51 phút với tàu thường đỗ ở tất cả các ga.
Tổng diện tích đất thu hồi khoảng4.170 ha đất và 9.480 hộ cần tái định cư. Tổng mức đầu tư của Dự án sơ bộ đượcxác định là 1.066.792 tỷ đồng, tương đương 55.853 triệu USD.
Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Đặng Vũ Minhtrình bày báo cáo thẩm tra về chủ trương đầu tư dự án đường sắt cao tốc HàNội-Thành phố Hồ Chí Minh, khẳng định tán thành với Tờ trình của Chính phủ về sựcần thiết đầu tư xây dựng đường sắt cao tốc này song song với việc nâng cấp,hiện đại hóa hệ thống đường sắt hiện có.
Tuy nhiên, Chủ nhiệm Đặng Vũ Minh cũng cho rằng, để thấy được tính khả thi của dựán, Chính phủ, Chủ đầu tư cần phân tích sâu hơn nhu cầu thị trường vận tải hànhkhách đối với loại dịch vụ vận tải cao cấp này, những lợi thế vượt trội của việcđầu tư xây dựng đường sắt cao tốc so với việc đầu tư cho các loại hình giaothông khác. Cần tính toán, rà soát kỹ thời điểm đầu tư hợp lý xây dựng đường sắtcao tốc bảo đảm tính khả thi và đạt hiệu quả cao nhất.
Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị Chính phủ và chủ đầu tưgiải trình và phân tích cụ thể hơn tính khả thi của từng thời kỳ thực hiện dự án đường sắt cao tốc Hà Nội-Thành phố Hồ Chí Minh trong mối quan hệ tổng thể vớiquy hoạch phát triển hệ thống cảng biển, quy hoạch phát triển vận tải biển, quyhoạch phát triển ngành giao thông vận tải đường sông, quy hoạch phát triển hệthống cảng hàng không, quy hoạch phát triển đường bộ cao tốc, quy hoạch pháttriển các khu công nghiệp, quy hoạch của các tỉnh có dự án đường sắt cao tốcchạy qua, nhất là đối với quy hoạch của Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh - nơixây dựng hai ga đầu mối hiện đại .
Cần làm rõ tính khả thi của việc hiện đại hóa, mở rộng, nâng cấp đường sắttrong tương lai từ Hà Nội đi Đồng Đăng (Lạng Sơn), từ Thành phố Hồ Chí Minh điCần Thơ, Cà Mau...
Chủ nhiệm Đặng Vũ Minh đề nghị Chính phủ báo cáo cụ thể vàchi tiết hơn tuyến đi qua các vườn quốc gia, khu bảo tồn thiên nhiên, các điểmdi tích lịch sử-văn hóa, địa bàn chiến lược về an ninh-quốc phòng, ảnh hưởng củadự án đối với các công trình thủy lợi, công trình thoát lũ đã và đang xây dựngdọc theo tuyến đường, nhất là ở khu vực miền Trung.
Trong Tờ trình của Chính phủ cũng như Báo cáo đầu tư thì phương án di dân cònrất sơ bộ, cần tiếp tục xây dựng phương án thật cụ thể, tính toán đến tính phứctạp của công tác này, đặc biệt là đối với những địa phương như Thành phố Hồ ChíMinh, thành phố Đà Nẵng hiện không còn quỹ đất dự trữ để quy hoạch đô thị.
Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho rằng Tờ trình của Chính phủ và Báocáo đầu tư chưa phân tích những khả năng xảy ra rủi ro đối với hiệu quả kinh tếcủa dự án, đề nghị Chính phủ cần lượng hóa tác động của những rủi ro này cũngnhư đánh giá mức độ nhạy cảm của các chỉ tiêu kinh tế ảnh hưởng tới dự án đểđánh giá mức độ rủi ro khi quyết định đầu tư.
Do đây là dự án thực hiện trong thời gian dài (25 năm) với quy mô vốn lớn, Ủyban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị Quốc hội xem xét quyết định theotừng cụm dự án thành phần, trước mắt là trong thời kỳ đến năm 2020. Trước khikhởi công xây dựng từng dự án, Chính phủ báo cáo Quốc hội xem xét và quyếtđịnh nội dung cụ thể theo thẩm quyền.
Cũng trong buổi chiều, Bộ trưởng Bộ Tài chính Vũ Văn Ninh trình bày Tờ trình đềnghị Quốc hội phê chuẩn quyết toán ngân sách nhà nước năm 2008 cho biết, năm2008 quyết toán thu, chi ngân sách nhà nước cơ bản đạt và vượt dự toán đượcgiao; tỷ trọng thu nội địa đạt 55,8%.
Cơ cấu ngân sách nhà nước tiếp tục có bước chuyển biến, ngân sách dành chođầu tư phát triển tăng khá (đạt 8,1% GDP, chiếm 26,3% tổng chi ngân sách, tínhcả chi từ trái phiếu Chính phủ và xổ số kiến thiết, thì chi đầu tư phát triểnđạt 31,6% tổng chi ngân sách nhà nước và đạt 10,4% GDP) góp phần thực hiện nhiệmvụ tăng trưởng kinh tế, phát triển xã hội.
Chính phủ đã trình Quốc hội phê chuẩn quyết toán thu, chi ngân sách nhà nướcnăm 2008 với tổng số thu cân đối ngân sách nhà nước là 548.529 tỷ đồng; tổng số chi cân đối ngân sáchnhà nước là 590.714 tỷ đồng; bội chi ngân sách nhà nước 67.677 tỷ đồng, bằng 4,58% GDP.
Thay mặt Ủy ban Tài chính-Ngân sách của Quốc hội, Chủ nhiệm Phùng Quốc Hiểnnhận định, Báo cáo quyết toán ngân sách nhà nước năm 2008 của Chính phủ đã phảnánh sát thực hơn tình hình tài chính, ngân sách nhà nước, đã bám sát các Nghịquyết của Quốc hội và tuân thủ các quy định của Luật ngân sách nhà nước; đượctổng hợp từ quyết toán ngân sách của 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đãđược Hội đồng Nhân dân phê chuẩn và quyết toán của các bộ, ngành, cơ quan Trungương; đã đối chiếu và được Kho bạc Nhà nước xác nhận; đã xem xét, tiếp thu kiếnnghị của Kiểm toán Nhà nước, Thanh tra Chính phủ và Thanh tra Tài chính.
Tuy nhiên, Ủy ban Tài chính-Ngân sách của Quốc hội cũng cho rằng chất lượngxây dựng dự toán có tiến bộ so với năm 2007, tuy nhiên thực tế một số khoản thu,chi vẫn vượt lớn và cơ cấu thu không sát với dự toán.
Điều này vừa thể hiện sựnỗ lực của Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương trong lĩnh vực thu ngân sáchnhà nước, nhưng cũng còn có nguyên nhân là xây dựng và giao dự toán chưa sátthực tế, chưa bao quát hết các nguồn thu, nhất là các khoản thu từ thuế côngthương nghiệp, dịch vụ ngoài quốc doanh, thu từ khu vực sự nghiệp./.
Phát triển đường sắt cao tốc sẽmang lại nhiều lợi ích to lớn. Nếu không xây đường sắt cao tốc thì nhu cầu vận tải hành khách trên hành langBắc-Nam đến năm 2030 sẽ vượt năng lực của các loại hình vận tải là 57 triệu hànhkhách/năm, tương đương 156.000 hành khách/ngày. Dự báo đến năm 2020, phân bổcho vận chuyển bằng đường sắt cao tốc là 48.000 hành khách/ngày.
Với năng lực chuyên chở cao (năng lực chuyên chở một chiều bình quân mỗi nămđạt 50 triệu-70 triệu người), đường sắt cao tốc đáp ứng được nhu cầu vận tảihành khách đến năm 2020, sau năm 2035 và trong tương lai trên trục Bắc-Nam.
Phân tích nhu cầu vận chuyển, năng lực chuyên chở, khả năng đáp ứng của cácloại hình vận tải đến năm 2030 trên trục Bắc-Nam và dự báo nhu cầu vận chuyểnbằng đường sắt đến năm 2020 cho thấy sự cần thiết phải có tuyến đường sắt caotốc.
Theo kinh nghiệm xây dựng tuyến đường sắt cao tốc của các nước và khả năngthực tế của Việt Nam, để đưa tuyến đường sắt cao tốc đi vào khai thác năm 2020,thì thời gian bắt đầu thiết kế xây dựng Dự án phải được tiến hành muộn nhất vàonăm 2012.
Bộ trưởng Hồ Nghĩa Dũng đã trình bày chi tiết 4 phương án đầu tư và cho biết:thời gian chạy tàu từ Hà Nội đến Vinh khi hoàn thành là 1 giờ 24 phút; chạytuyến Thành phố Hồ Chí Minh-Nha Trang là 1 giờ 30 phút; tuyến Hà Nội-Hòa Hưnglà 5 giờ 38 phút đối với tàu nhanh (chỉ đỗ các ga Vinh, Đà Nẵng, Nha Trang) và 6giờ 51 phút với tàu thường đỗ ở tất cả các ga.
Tổng diện tích đất thu hồi khoảng4.170 ha đất và 9.480 hộ cần tái định cư. Tổng mức đầu tư của Dự án sơ bộ đượcxác định là 1.066.792 tỷ đồng, tương đương 55.853 triệu USD.
Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Đặng Vũ Minhtrình bày báo cáo thẩm tra về chủ trương đầu tư dự án đường sắt cao tốc HàNội-Thành phố Hồ Chí Minh, khẳng định tán thành với Tờ trình của Chính phủ về sựcần thiết đầu tư xây dựng đường sắt cao tốc này song song với việc nâng cấp,hiện đại hóa hệ thống đường sắt hiện có.
Tuy nhiên, Chủ nhiệm Đặng Vũ Minh cũng cho rằng, để thấy được tính khả thi của dựán, Chính phủ, Chủ đầu tư cần phân tích sâu hơn nhu cầu thị trường vận tải hànhkhách đối với loại dịch vụ vận tải cao cấp này, những lợi thế vượt trội của việcđầu tư xây dựng đường sắt cao tốc so với việc đầu tư cho các loại hình giaothông khác. Cần tính toán, rà soát kỹ thời điểm đầu tư hợp lý xây dựng đường sắtcao tốc bảo đảm tính khả thi và đạt hiệu quả cao nhất.
Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị Chính phủ và chủ đầu tưgiải trình và phân tích cụ thể hơn tính khả thi của từng thời kỳ thực hiện dự án đường sắt cao tốc Hà Nội-Thành phố Hồ Chí Minh trong mối quan hệ tổng thể vớiquy hoạch phát triển hệ thống cảng biển, quy hoạch phát triển vận tải biển, quyhoạch phát triển ngành giao thông vận tải đường sông, quy hoạch phát triển hệthống cảng hàng không, quy hoạch phát triển đường bộ cao tốc, quy hoạch pháttriển các khu công nghiệp, quy hoạch của các tỉnh có dự án đường sắt cao tốcchạy qua, nhất là đối với quy hoạch của Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh - nơixây dựng hai ga đầu mối hiện đại .
Cần làm rõ tính khả thi của việc hiện đại hóa, mở rộng, nâng cấp đường sắttrong tương lai từ Hà Nội đi Đồng Đăng (Lạng Sơn), từ Thành phố Hồ Chí Minh điCần Thơ, Cà Mau...
Chủ nhiệm Đặng Vũ Minh đề nghị Chính phủ báo cáo cụ thể vàchi tiết hơn tuyến đi qua các vườn quốc gia, khu bảo tồn thiên nhiên, các điểmdi tích lịch sử-văn hóa, địa bàn chiến lược về an ninh-quốc phòng, ảnh hưởng củadự án đối với các công trình thủy lợi, công trình thoát lũ đã và đang xây dựngdọc theo tuyến đường, nhất là ở khu vực miền Trung.
Trong Tờ trình của Chính phủ cũng như Báo cáo đầu tư thì phương án di dân cònrất sơ bộ, cần tiếp tục xây dựng phương án thật cụ thể, tính toán đến tính phứctạp của công tác này, đặc biệt là đối với những địa phương như Thành phố Hồ ChíMinh, thành phố Đà Nẵng hiện không còn quỹ đất dự trữ để quy hoạch đô thị.
Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho rằng Tờ trình của Chính phủ và Báocáo đầu tư chưa phân tích những khả năng xảy ra rủi ro đối với hiệu quả kinh tếcủa dự án, đề nghị Chính phủ cần lượng hóa tác động của những rủi ro này cũngnhư đánh giá mức độ nhạy cảm của các chỉ tiêu kinh tế ảnh hưởng tới dự án đểđánh giá mức độ rủi ro khi quyết định đầu tư.
Do đây là dự án thực hiện trong thời gian dài (25 năm) với quy mô vốn lớn, Ủyban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị Quốc hội xem xét quyết định theotừng cụm dự án thành phần, trước mắt là trong thời kỳ đến năm 2020. Trước khikhởi công xây dựng từng dự án, Chính phủ báo cáo Quốc hội xem xét và quyếtđịnh nội dung cụ thể theo thẩm quyền.
Cũng trong buổi chiều, Bộ trưởng Bộ Tài chính Vũ Văn Ninh trình bày Tờ trình đềnghị Quốc hội phê chuẩn quyết toán ngân sách nhà nước năm 2008 cho biết, năm2008 quyết toán thu, chi ngân sách nhà nước cơ bản đạt và vượt dự toán đượcgiao; tỷ trọng thu nội địa đạt 55,8%.
Cơ cấu ngân sách nhà nước tiếp tục có bước chuyển biến, ngân sách dành chođầu tư phát triển tăng khá (đạt 8,1% GDP, chiếm 26,3% tổng chi ngân sách, tínhcả chi từ trái phiếu Chính phủ và xổ số kiến thiết, thì chi đầu tư phát triểnđạt 31,6% tổng chi ngân sách nhà nước và đạt 10,4% GDP) góp phần thực hiện nhiệmvụ tăng trưởng kinh tế, phát triển xã hội.
Chính phủ đã trình Quốc hội phê chuẩn quyết toán thu, chi ngân sách nhà nướcnăm 2008 với tổng số thu cân đối ngân sách nhà nước là 548.529 tỷ đồng; tổng số chi cân đối ngân sáchnhà nước là 590.714 tỷ đồng; bội chi ngân sách nhà nước 67.677 tỷ đồng, bằng 4,58% GDP.
Thay mặt Ủy ban Tài chính-Ngân sách của Quốc hội, Chủ nhiệm Phùng Quốc Hiểnnhận định, Báo cáo quyết toán ngân sách nhà nước năm 2008 của Chính phủ đã phảnánh sát thực hơn tình hình tài chính, ngân sách nhà nước, đã bám sát các Nghịquyết của Quốc hội và tuân thủ các quy định của Luật ngân sách nhà nước; đượctổng hợp từ quyết toán ngân sách của 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đãđược Hội đồng Nhân dân phê chuẩn và quyết toán của các bộ, ngành, cơ quan Trungương; đã đối chiếu và được Kho bạc Nhà nước xác nhận; đã xem xét, tiếp thu kiếnnghị của Kiểm toán Nhà nước, Thanh tra Chính phủ và Thanh tra Tài chính.
Tuy nhiên, Ủy ban Tài chính-Ngân sách của Quốc hội cũng cho rằng chất lượngxây dựng dự toán có tiến bộ so với năm 2007, tuy nhiên thực tế một số khoản thu,chi vẫn vượt lớn và cơ cấu thu không sát với dự toán.
Điều này vừa thể hiện sựnỗ lực của Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương trong lĩnh vực thu ngân sáchnhà nước, nhưng cũng còn có nguyên nhân là xây dựng và giao dự toán chưa sátthực tế, chưa bao quát hết các nguồn thu, nhất là các khoản thu từ thuế côngthương nghiệp, dịch vụ ngoài quốc doanh, thu từ khu vực sự nghiệp./.
(TTXVN/Vietnam+)
