Tuy nhiên CPI 10 tháng qua lại tăng 17,05% so với tháng 12/2010, đặt rathách thức lớn với quyết tâm của Chính phủ trong việc kiềm chế lạm phát năm 2011ở mức 18%.
CPI dịu lại nhờ thực phẩm giảm mạnh
Số liệu Tổng cục Thống kê công bố ngày 24/10 cho thấy chỉ số giá tiêu dùng(CPI) cả nước tháng 10 tăng 0,36% so với tháng Chín, tăng 21,59% so với cùng kỳnăm trước và tăng 17,05% so với tháng 12/2010. Với mức tăng như vậy, CPI bìnhquân mười tháng qua tăng 18,5% so với cùng kỳ 2010.
CPI tháng 10 tăng ở 8/11 nhóm trong Rổ hàng hóa chung với mức tăng từ0,06-3,2%; trong đó dấu hiệu đáng mừng nhất là nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống -nhóm chiếm tỷ trọng cao nhất và có ảnh hưởng lớn nhất tới CPI tiếp tục giảm sâutừ mức 0,28% (tháng Chín) xuống còn 0,06% (mức thấp nhất trong nhiều năm lạiđây) do giá thực phẩm tươi sống và chế biến cùng tiếp tục giảm mạnh.
Tháng 10, giá thịt lợn đã giảm 2,94%, thịt gia cầm giảm 2,69% do có sự bùđắp lớn từ nguồn cung chăn nuôi trong nước và thịt nhập khẩu. Thủy hải sản cũnggiảm giá rõ rệt khi nguồn cung dồi dào nhờ mùa nước nổi của đồng bằng Sông CửuLong.
Cùng với những tín hiệu vui này, Rổ hàng hóa chung đã có sự cải thiện rõrệt khi có tới ba nhóm hàng hóa là nhà ở và vật liệu xây dựng, giao thông, bưuchính viễn thông giảm giá; bảy nhóm hàng hóa có mức tăng dưới 1% và duy chỉ cónhóm giáo dục là tăng 3,2%.
Đặc biệt, chiếm tỷ trọng lớn trong CPI chung cả nước, việc CPI của hai“đầu tàu” kinh tế quan trọng của cả nước là thành phố Hà Nội và Thành phố Hồ ChíMinh trong tháng 10 chỉ tăng thấp (Hà Nội tăng 0,13%, Thành phố Hồ Chí Minh tăng0,18%) nên giống như “phanh hãm” chặn đà tăng CPI của cả nước.
Tiềm ẩn yếu tố tăng giá
Mặc dù nhóm giáo dục đã tăng chậm lại với mức 3,2% so với mức kỷ lục 8,62%của tháng Chín nhưng đây vẫn là mức tăng lớn, là tác nhân quan trọng đẩy CPIchung tăng lên gần 0,2%.
Bên cạnh đó, mặc dù miền Bắc chuẩn bị thu hoạch vụ Hè Thu nhưng do tìnhhình lũ lụt hoành hành, trong khi nhu cầu thu mua để chế biến xuất khẩu của cácdoanh nghiệp tăng cao, giá lúa gạo tại các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long tiếp tụctăng thêm từ 50-100 đồng/kg.
Hiện giá lúa gạo được thương lái thu mua tại Tiền Giang đang nhích lêntừng tuần, từ mức khoảng 7.500 đồng/kg (ngày 14/10) lên mức 7.600 đồng/kg hiệnnay.
Không chỉ lúa tăng giá, giá gạo nguyên liệu và thành phẩm tại thị trườngTiền Giang hiện cũng tăng nhẹ từ 50-100 đồng/kg. Giá gạo thành phẩm tiếp tụcnhích thêm 50-100 đồng/kg, lên mức giá 12.000-12.100 đồng/kg đối với gạo 5% tấm,11.300-11.400 đồng/kg đối với gạo 15% tấm và gạo 25% tấm là 10.850-10.950đồng/kg.
Cùng với diễn biến lũ lụt khó đoán định, hai tháng cuối năm thường lànhững tháng có mức tăng giá tiêu dùng mạnh bởi quy luật tiêu dùng “nóng,” nhấtlà năm nay, Tết Nguyên đán lại rơi vào tháng 1/2012. Vì vậy, giá cả các mặt hàngthiết yếu sẽ có cơ hội tăng mạnh khi cung không đủ cầu hoặc cung có nhưng bị tắcnghẽn không lưu thông được tới được các địa bàn trọng yếu do bão lụt, vận tải.
Thách thức trong hai tháng còn lại của năm khá lớn bởi sự rình rập tănggiá của nhóm hàng chiếm tỷ trọng lớn nhất trong rổ hàng hóa chung là lương thựcthực phẩm trước những diễn biến phức tạp của thiên tai cũng như xu hướng tăng dựtrữ lương thực của nhiều nước trong khu vực.
Để kiềm chế lạm phát năm 2011 ở mức 18% và kéo dần lạm phát xuống mức mộtcon số trong năm 2012 và các năm tiếp theo, sáu nhóm giải pháp lớn được Chínhphủ đề ra cần phải thực hiện quyết liệt, kiên định.
Các giải pháp đó là: Thực thi chính sách tiền tệ chặt chẽ; tăng cường côngtác quản lý giá cả phù hợp với cơ chế thị trường; thực hiện quản lý nhà nước vềgiá đối với một số hàng hóa, dịch vụ độc quyền phù hợp với cơ chế thị trường vànguyên tắc của hội nhập kinh tế quốc tế bằng các biện pháp giám sát thị trường,kiểm soát chi phí, áp thuế; tái cơ cấu nền kinh tế gắn bó chặt chẽ với đổi mớimô hình tăng trưởng theo hướng nâng cao hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinhtế; tạo động lực từ áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ cao để tăng sứccạnh tranh của sản phẩm; thúc đẩy phát triển sản xuất trong nước và tăng cườngcông tác phân tích, dự báo tình hình thế giới, khắc phục triệt để nguyên nhânlạm phát do yếu tố tâm lý.
Bên cạnh đó, với diễn biến bão lụt, thiên tai rất phức tạp trong khu vực,trên thế giới và ngay tại Việt Nam khiến sản xuất lúa gạo bị ảnh hưởng lớn,Chính phủ cần tính toán các kịch bản xuất khẩu gạo, không nên xuất khẩu ồ ạt,sau khi Thái Lan tuyên bố nhường vị trí xuất khẩu gạo số 1 thế giới cho Việt Namvà thực hiện chính sách nâng đỡ giá lúa gạo trong nước tăng đột biến.
Theo ông Lê Văn Bảnh, Viện trưởng Viện lúa Đồng bằng sông Cửu Long, xuấtkhẩu khối lượng gạo nhiều nhất thế giới chưa chắc mang lại nhiều lợi ích hơn bởiViệt Nam chưa có bất kỳ chiến lược nào dành cho sự thay đổi lớn này.
Thực tế những năm gần đây cho thấy, với vị trí là loại lương thực thiếtyếu của dân Việt Nam và chiếm tỷ trọng lớn nhất trong rổ hàng hóa tiêu dùng,xuất khẩu gạo ồ ạt sẽ kéo theo những hệ lụy tăng giá khó kiểm soát đối với giágạo trong nước.
Vụ trưởng Vụ giá Tổng cục Thống kê Nguyễn Đức Thắng cho biết dãy số liệutừ năm 2000 lại đây (loại trừ năm bất thường 2008), mức độ tăng bình quân củaCPI trong hai tháng cuối năm thường ở mức dao động từ mức thấp nhất là 0,6% (năm2002) đến mức cao nhất 3,85% (năm 2010). Do vậy, mục tiêu kiềm chế CPI cả năm2011 ở mức 18% sẽ khá mong manh./.