Theo các chuyên gia kinh tế, việc giảm nghĩa vụ nộp thuế vào thời điểmkinh tế như hiện nay là một trong những việc làm thiết thực chia sẻ khókhăn với người dân.
Nâng mức giảm trừ gia cảnh
Một trong những điểm quan trọng của Luật Thuế thu nhập cá nhân lần nàychính là việc sửa đổi mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế.
Theođó, từ ngày 1/7 tới, người nộp thuế sẽ được giảm mức đóng góp thuế thôngqua việc nâng mức giảm trừ gia cảnh từ 4 triệu đồng/tháng lên mức 9triệu đồng/tháng. Mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc mà người nộp thuếcó trách nhiệm nuôi dưỡng, cấp dưỡng từ 1,6 triệu đồng/tháng/người lênmức 3,6 triệu đồng/tháng/người đồng thời, Luật sửa đổi lần này bổ sungquy định mở để khi chỉ số giá tiêu dùng biến động trên 20% thì Chính phủtrình Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh chophù hợp.
Như vậy, với mức chịu thuế trên, một cá nhân có 1 người phụthuộc, mức thu nhập 10 triệu đồng/tháng nếu trước đây nộp thuế 220.000đồng/tháng thì nay sẽ không phải nộp thuế.
Ông Nguyễn Văn Phụng, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách Thuế, Bộ Tài Chínhcho biết, việc sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân lần này đáp ứng yêucầu thực tiễn phát sinh qua 4 năm thi hành Luật Thuế thu nhập cá nhân vàtừng bước triển khai Chiến lược cải cách hệ thống thuế giai đoạn2011-2020.
Bên cạnh đó, việc giảm thuế thể hiện tinh thần chia sẻ vớingười dân trong khó khăn hiện nay, nâng cao tính minh bạch của chínhsách và giảm thiểu các thủ tục đồng thời phù hợp với yêu cầu nâng chấtlượng, hiệu lực của công tác quản lý thuế.
Theo đánh giá của Vụ Quản lý Thuế thu nhập cá nhân, Tổng cục Thuế, quacác năm thực hiện Luật Thuế thu nhập cá nhân, số thuế thu được có sựtăng trưởng khá, qua các năm 2009, 2010 và 2011 lần lượt đạt 3,4%; 4,7%và 5,5% tổng thu ngân sách nhà nước.
Trước thực tế vềsố thu thuế thu nhập cá nhân qua từng năm như vậy, song song với vấn đềgiảm thuế, công tác quản lý thuế cũng đã được nâng cao thông qua việcbổ sung thêm quy định cấp mã số thuế cho người phụ thuộc.
Nói về vấn đề này, ông Phụng giải thích, đây là nội dung mới được quyđịnh trong Nghị định của Chính phủ hướng dẫn thi hành một số điều củaLuật Thuế Thu nhập cá nhân và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của LuậtThuế Thu nhập cá nhân. Khi người nộp thuế khai người phụ thuộc, quan hệcủa người được khai với người nộp thuế trong bản đăng ký giảm trừ giacảnh đều được theo dõi, quản lý. Việc cấp mã số thuế cho người phụ thuộclà biện pháp quản lý, giám sát để bảo đảm mỗi người nộp thuế không bịhạn chế số người phụ thuộc mà người nộp thuế đang nuôi dưỡng, cấp dưỡngvà mỗi người phụ thuộc chỉ được khai giảm trừ gia cảnh vào duy nhất mộtngười nộp thuế.
Bên cạnh đó, cáckhoản tiền phụ cấp, trợ cấp không phải tính thuế được quy định cụ thểhơn trong lần sửa đổi này như trợ cấp theo quy định của pháp luật về ưuđãi người có công; phụ cấp quốc phòng, an ninh, phụ cấp độc hại, nguyhiểm đổi với những ngành nghề hoặc công việc ở nơi làm việc có yếu tốnguy hiểm, độc hại; phụ cấp khu vực theo quy định của pháp luật…
Việc sửađổi lần này cũng khuyến khích, tạo hành lang pháp lý cho hình thành Quỹhưu trí tự nguyện thông qua hai cơ chế: cho phép cá nhân có thu nhập từkinh doanh, tiền lương, tiền công được trừ ra khỏi thu nhập tính thuếđối với khoản đóng góp vào Quỹ hưu trí tự nguyện; miễn thuế đối vớikhoản lương hưu mà cá nhân sẽ nhận được từ Quỹ hưu trí tự nguyện chi trảhàng tháng. Ngoài ra, quy định đối với chuyển nhượng bất động sảncũng được cụ thể hóa. Theo đó, thu nhập cá nhân chuyển nhượng bất độngsản dưới mọi hình thức đều phải tính thuế.
Số thu giảm nhưng không quá lớn
Theo tính toán của cơ quan chức năng, với mức điều chỉnh giảm trừ giacảnh này, khi Luật có hiệu lực từ 1/7/2013, dự kiến thu ngân sách 6tháng cuối năm 2013 sẽ giảm khoảng 5.200 tỷ đồng và năm 2014 giảm khoảng13.350 tỷ đồng. Đánh giá về mức độ giảm thu, nhiều chuyên gia thuếcho rằng, số thu lần này có giảm nhưng không phải là quá lớn.
Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội tư vấn thuế, Nguyên phó Tổng cụctrưởng Tổng cục thuế cho biết, việc giảm thuế lần này, có hơn 2 triệungười đang nộp thuế thu nhập từ tiền lương, tiền công, từ kinh doanh ởbậc 1, bậc 2 (từ 5-10 triệu đồng/tháng) sẽ không thuộc đối tượng nộpthuế thu nhập cá nhân; người nộp thuế ở bậc 3, bậc 4 (trên 10-32 triệuđồng/tháng) cũng giảm số thuế nộp đáng kể.
Tuy nhiên, hiện nay, mứcđóng góp của số người có mức thu nhập cao vẫn đang chiếm tới 70% tổngthu ngân sách nhà nước liên quan đến thuế thu nhập cá nhân. Do vậy, sốthu ngân sách nhà nước trước mắt có giảm nhưng không quá lớn. Điểm tíchcực cần đề cập tới, khi mức chịu thuế thu nhập cá nhân giảm xuống thì ýthức tự giác khai và nộp thuế của người dân tốt hơn nên trách nhiệmtuân thủ quy định về thuế của người dân cũng được nâng lên. Do đó,người dân sẵn sàng nộp thuế thu nhập cá nhân.
Đồng tình với quan điểm bà Cúc, nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng,việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế Thu nhập cá nhân theohướng giảm dần tiền thuế là phù hợp với thực tế. Những vấn đề sửa đổitheo hướng tích cực trên tạo đòn bẩy khuyến khích người lao động, ngườitrực tiếp làm ra thu nhập có thêm tích lũy để lao động hiệu quả hơn.Dưới góc độ tài chính - ngân sách, luật sửa đổi đã thể hiện tinh thầngiảm nghĩa vụ đóng góp, nghĩa vụ nộp thuế của người lao động trong ngắnhạn nhưng lại bồi dưỡng nguồn thu trong dài hạn.
Theo các chuyên gia kinh tế, một trong những mục tiêu quan trọng khiban hành Luật Thuế thu nhập cá nhân là tăng cường kiểm soát, phân phốithu nhập khuyến khích làm giàu chính đáng với tuân thủ pháp luật. Theođó, cá nhân có thu nhập cao, kinh doanh giỏi, nộp thuế đầy đủ sẽ đượctôn vinh, những cá nhân không tuân thủ nghĩa vụ thuế cần được xử lýnghiêm minh.
Do vậy, để Luật Thuế thu nhập cánhân thực sự đi vào cuộc sống, cơ quan quản lý cần chú trọng tuyêntruyền để các tổ chức, cá nhân hiểu rõ luật. Cùng với đó, chính sách ưuđãi cho người chấp hành tốt pháp luật về thuế được nghiên cứu.
Tạinhiều quốc gia trên thế giới, người nộp thuế thực hiện nghiêm túc nghĩavụ và có đóng góp cao vào ngân sách luôn được hưởng những ưu đãi thiếtthực khi tham gia các hoạt động cộng đồng. Điều này không chỉ có ý nghĩavinh danh người nộp thuế mà còn khuyến khích người dân thực hiện nghiêmnghĩa vụ và trách nhiệm đối với Nhà nước./.