Ông Bùi Huy Sơn, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại thuộc Bộ Công Thương phát biểu khai mạc diễn đàn. (Ảnh: Hoàng Hùng/TTXVN) Ngày 14/4, Cục Xúc tiến Thương mại thuộc Bộ Công Thương tổ chức Diễn đàn Xúc tiến xuất khẩu Việt Nam 2016, với chủ đề “Nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam, khai thác cơ hội từ các Hiệp định thương mại tự do nhằm mục tiêu phát triển thị trường xuất khẩu.”
Diễn đàn này nhằm mang tới một sân chơi cho các doanh nghiệp, nhà quản lý, nhà nghiên cứu kinh tế đưa ra các giải pháp giúp nâng cao vị thế của Việt Nam thành một trong những quốc gia xuất khẩu có năng lực, đáng tin cậy và bền vững.
Đánh giá cao việc Việt Nam tham gia vào quá trình tự do hóa thương mại, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải khẳng định tự do hóa thương mại là một động lực chính của thương mại quốc tế trong nhiều thập niên qua, đặc biệt là ở các nước châu Á và Việt Nam là quốc gia tương đối thành công trong việc tham gia vào quá trình này.
Tính từ thời điểm Việt Nam gia nhập WTO (2007) đến nay, tổng kim ngạch thương mại của Việt Nam đã tăng lên 2,94 lần từ mức 111,3 tỷ USD của năm 2007 lên mức 327,8 tỷ của năm 2015; trong đó, nhập khẩu tăng 2,6 lần và xuất khẩu tăng 3,3 lần, tương ứng với kim ngạch 165,7 tỷ USD và 162,4 tỷ USD vào năm 2015. Những kết quả nêu trên chứng tỏ doanh nghiệp Việt Nam đã tận dụng khá tốt các cơ hội từ hội nhập và tự do hóa thương mại để xuất khẩu hàng hóa ra thị trường thế giới.
Tuy nhiên, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cũng cho rằng tác động của hội nhập cũng sẽ khác nhau ở các ngành khác nhau. Các ngành có lợi thế so sánh (hàng nội thất, túi xách, da giày, may mặc, một số mặt hàng nông nghiệp) sẽ được hưởng lợi nhiều hơn trong khi những ngành kém lợi thế sẽ chịu thua thiệt ở nhiều mức độ khác nhau.
Tương tự, sẽ có những doanh nghiệp có đủ năng lực, sản xuất được những sản phẩm có chất lượng cao, phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng, có các biện pháp xúc tiến xuất khẩu mạnh mẽ, hiệu quả sẽ đạt được thành công. Những doanh nghiệp khác sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc cạnh tranh, mở rộng thị trường.
Nhìn nhận về tư duy và hành động của doanh nghiệp trước bối cảnh hội nhập, ông Võ Trí Thành, nguyên Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương chia sẻ ngoài một số thuận lợi, các ngành sản xuất của Việt Nam còn nhiều tồn tại, yếu kém cần phải cải thiện; đồng thời cũng đang phải đối diện với nhiều thách thức. Vì vậy, các doanh nghiệp quy mô nhỏ, phân tán, công nghệ sản xuất lạc hậu, năng lực quản lý, kinh doanh còn nhiều hạn chế, thiếu năng lực cạnh tranh với các đối thủ quốc tế, chưa tạo dựng được nhiều giá trị gia tăng cho sản phẩm xuất khẩu.
Ngoài một số doanh nghiệp tiên phong, các doanh nghiệp chưa thực sự chủ động nắm bắt, tìm hiểu, nghiên cứu thị trường thế giới, chưa mạnh đầu tư cho hoạt động xúc tiến xuất khẩu, khai phá thị trường. Cùng với đó, cạnh tranh trong nước sẽ diễn ra gay gắt hơn do nguồn hàng nhập khẩu, với giá cả và chất lượng cạnh tranh hơn từ các nước vào Việt Nam gia tăng nhờ được gỡ bỏ mức thuế trung bình trên 10% hiện nay.
Ngoài ra, việc phải đáp ứng các yêu cầu khắc nghiệt về chất lượng, tiêu chuẩn kỹ thuật, tỷ lệ nội địa hóa nguyên phụ liệu để đảm bảo điều kiện thụ hưởng thuế suất ưu đãi… Đây chính là rào cản chính mà doanh nghiệp xuất khẩu phải vượt qua để đạt được thành công trong xuất khẩu.
"Tuy vậy, chúng ta cũng cần có một cách nhìn lạc quan, đó là thị trường thế giới rất rộng lớn, có đủ chỗ cho mọi doanh nghiệp có tầm nhìn, quyết tâm hội nhập, có đủ ý chí, bản lĩnh để thay đổi mình, phù hợp với môi trường mới, luật chơi mới.
Để tồn tại, phát triển, các doanh nghiệp Việt Nam cần có sự chuyển biến về tư duy, chủ động thích ứng, nâng cao năng lực sản xuất kinh doanh, và đặc biệt cần tập trung, nỗ lực cải thiện chất lượng sản phẩm, phù hợp với thị hiếu và tiêu chuẩn của thị trường xuất khẩu," ông Võ Trí Thành nói.
Tại Diễn đàn, các chuyên gia cũng đã phân tích, đánh giá một cách sâu sắc về cơ hội, thách thức của hội nhập kinh tế đối với nền kinh tế nói chung và xuất khẩu của doanh nghiệp nói riêng, trong đó có những đánh gia lợi ích kỳ vọng và dự báo khó khăn từ cam kết về thuế trong Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới.
Ngoài ra, các đại biểu còn tập trung trao đổi về định hướng chính sách hỗ rợ xúc tiến xuất khẩu nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp có thể tận dụng tối đa các lợi thế và chủ động trước khó khăn, thách thức trong tiến trình hội nhập kinh tế./.
