Tối 30/12, Cơ quan Cảnh sát Điều tra Công an Thành phố Hà Nội đã ra quyết định khởi tố vụ án, tạm giam đối với Nguyễn Thị Thu Hà, Giám đốc Công ty trách nhiệm hữu hạn Ngọc Việt Education về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Ngọc Việt Education là đơn vị tổ chức đêm nhạc “Về đây bốn cánh chim trời.” Quá trình xác minh cho thấy Công ty Ngọc Việt biết rõ chương trình không đủ điều kiện để tổ chức theo quy định, nhưng Nguyễn Thị Thu Hà vẫn chỉ đạo nhân viên thông báo buổi biểu diễn diễn ra đúng kế hoạch, tiếp tục bán vé và thu tiền của khán giả.
Đến tối 28/12, khi khán giả đã được cho vào khu vực tổ chức và chờ đợi đến khoảng 20h30, Nguyễn Thị Thu Hà đại diện Công ty Ngọc Việt mới thông báo chương trình bị hủy bỏ.
Trao đổi với phóng viên Báo Điện tử VietnamPlus, ông Nguyễn Văn Tuấn, Giám đốc Công ty Luật TGS (thuộc Đoàn luật sư thành phố Hà Nội) cho rằng cách xử lý này của Ban tổ chức đã đi quá giới hạn của một rủi ro kinh doanh thông thường, chạm đến những vi phạm nghiêm trọng về nghĩa vụ thông tin và nguyên tắc tôn trọng khách hàng được quy định trong Bộ luật Dân sự.
Theo luật sư Nguyễn Văn Tuấn, việc các nghệ sỹ – những nhân tố chính tạo nên buổi biểu diễn đã thông báo không thể tham gia buổi biểu diễn do ban tổ chức đã không thực hiện đầy đủ điều khoản trong hợp đồng, khiến các điều kiện cần thiết để chương trình diễn ra đúng tiêu chuẩn chuyên môn và tổ chức không còn được đảm bảo nhưng Ban Tổ chức vẫn im lặng và khẳng định chương trình diễn ra, không thông báo cho khán giả, đây được xem là hành vi cung ứng dịch vụ không đúng thỏa thuận, làm thay đổi hoàn toàn bản chất của giao dịch.
Nghiêm trọng hơn, việc tuyên bố hủy show ngay tại thời điểm khán giả đã có mặt đông đủ chính là hành vi đơn phương không thực hiện nghĩa vụ mà không xuất phát từ sự kiện bất khả kháng, bởi lẽ các lý do như thiếu kinh phí hay chưa qua tổng duyệt hoàn toàn thuộc về lỗi chủ quan trong công tác quản lý của Ban Tổ chức.
Khi nghệ sỹ đã tuyên bố "không diễn," Ban Tổ chức biết rõ điều này nhưng vẫn thông báo "chương trình vẫn diễn ra, không có gì thay đổi" với khách hàng là hành vi cố ý che giấu thông tin. Hành vi này đã vi phạm nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự quy định tại Điều 3 Bộ luật Dân sự 2015: “Cá nhân, pháp nhân phải xác lập, thực hiện, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của mình một cách thiện chí, trung thực.” Do đó, Ban Tổ chức không chỉ có nghĩa vụ hoàn trả tiền vé mà còn phải bồi thường toàn bộ thiệt hại vật chất và tinh thần cho khán giả theo đúng quy định của pháp luật.
Theo luật sư Tuấn, về trách nhiệm hành chính, chúng ta cần nhìn nhận khách quan rằng hoạt động biểu diễn nghệ thuật là một lĩnh vực kinh doanh có điều kiện đặc thù, đòi hỏi sự tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình cấp phép và hậu kiểm.
Việc chương trình chưa tiến hành buổi tổng duyệt cuối cùng theo quy định của Sở Văn hóa và Thể thao nhưng vẫn tiến hành tổ chức là một thiếu sót lớn về mặt pháp lý.
Căn cứ theo Nghị định 38/2021/NĐ-CP, hành vi tổ chức biểu diễn không đúng nội dung ghi trong văn bản chấp thuận có thể dẫn đến mức phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng.
Căn cứ theo Bộ luật Dân sự 2015 về quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng, bên bị vi phạm là khán giả có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng khi bên Ban Tổ chức vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ. Hậu quả pháp lý của việc chấm dứt hợp đồng được quy định là "các bên phải hoàn trả cho nhau những gì đã nhận."
Ngoài ra, theo quy định Điều 360 bộ luật dân sự, khán giả còn có quyền yêu cầu bồi thường nếu chứng minh được các thiệt hại thực tế khác phát sinh từ sự vi phạm này, chẳng hạn như chi phí đi lại.
Đi sâu hơn vào các rủi ro pháp lý, vụ việc này còn nằm ở ranh giới nhạy cảm giữa tranh chấp dân sự và trách nhiệm hình sự, mà yếu tố quyết định nằm ở “ý thức chủ quan” và “hành vi khách quan” của đơn vị tổ chức.
Theo quy định tại Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015 về Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, nếu cơ quan chức năng xác minh được rằng tại thời điểm mở bán vé (đặc biệt là các vé bán thêm vào phút chót), Ban Tổ chức đã nhận thức rõ chương trình không thể diễn ra do thiếu hụt nhân sự hay tài chính nhưng vẫn che giấu thông tin để thu tiền, thì hành vi này có thể bị xem xét là dùng thủ đoạn gian dối nhằm chiếm đoạt tài sản.
Khi đó, khung hình phạt sẽ được áp dụng rất cụ thể dựa trên định lượng số tiền chiếm đoạt: Từ 2 đến 7 năm tù nếu số tiền từ 50 triệu đến dưới 200 triệu đồng; từ 7 đến 15 năm tù nếu số tiền từ 200 triệu đến dưới 500 triệu đồng. Đặc biệt, nếu số tiền được xác định từ 500 triệu đồng trở lên, người chịu trách nhiệm có thể đối mặt với khung hình phạt cao nhất là từ 12 đến 20 năm tù hoặc tù chung thân./.
