Trong khi nhiều nơi trên thế giới đang lên cơn sốt về cái gọi là “Ngày tận thế,” cho rằng người Maya ở Trung Mỹ đã tiên đoán được điều đó, thì lại chẳng mấy ai quan tâm tới việc nền văn hóa này ra đời và hình thành như thế nào. Trước khi Trái đất được tạo ra, chỉ có sự tĩnh lặng và bóng tối, chỉ có trời và biển cho tới khi các vị thần Tepeu và Gucumatz tạo ra cây cối, muông thú và con người. Ít nhất đó đã là những gì được mô tả trong cuốn sách thiêng của người Maya mang tên Popol Vuh, cuốn sách ít nhiều sẽ giải mã những thắc mắc của nhân loại về các “sấm truyền” của dân tộc này. Theo AFP, trong ngày 21/12, hàng triệu hậu duệ của người Maya sẽ đổ tới miền Nam Mexico và Trung Mỹ để ăn mừng việc kết thúc bộ lịch Đếm dài kéo dài 5.200 năm của tổ tiên. Đây là một cuốn sách mang nội dung tâm linh và triết lý của người Maya, giải thích về việc thế giới được tạo ra thế nào. Cho tới tận ngày nay, sách vẫn đóng một vai trò quan trọng trong việc định nghĩa bản sắc của người Maya thiểu số ở Mexico và Trung Mỹ. Popol Vuh hay "Cuốn sách của cộng đồng" là một tác phẩm pha trộn tôn giáo, sự huyền bí, lịch sử, thiên văn học, truyền thống và các thuyền thoại. " Nguồn gốc cuốn sách tới nay vẫn là một bí ẩn. Các sử gia tin rằng nó đã được những người da đỏ được cải đạo sang Thiên Chúa giáo viết lại lần đầu bằng ngôn ngữ Quiche vào giữa thế kỷ 16. Tuy nhiên tác giả của cuốn sách gốc vẫn là bí ẩn lớn. Cuốn sách vẫn là bí ẩn cho tới tận năm 1701, khi linh mục Tây Ban Nha Francisco Ximenez dịch sách ra tiếng Tây Ban Nha. Bản thảo của cuốn truyện dịch hiện vẫn đang nằm ở thư viện Newberry tại Chicago. Phiên bản do Ximenez dịch từ cuốn truyện Popol Vuh hiện đang được lưu giữ ở thành phố Newberry của Mỹ, được coi là phiên bản truyện có tuổi đời lâu nhất.
Một nghi lễ của người Maya (Nguồn: AFP)
Ở Guatemala, nơi cuốn sách được xem là một di sản văn hóa phi vật thể quốc gia hồi tháng Tám năm nay, một số nghị sĩ nói rằng họ đang có ý định đòi Mỹ trả lại bản thảo cuốn truyện. Họ muốn trưng bày nó tại một bảo tàng nằm tại thị trấn thổ dân Chichicastenango ở El Quiche, phía Tây Guatemala. Trong khi đó, quay trở lại với chủ đề "Ngày Tận thế," nhiều nhân vật uy tín trong cộng đồng này đã bác bỏ những tin đồn về ngày Trái đất diệt vong. Theo họ, ngày 21/12 tới đơn giản chỉ là một sự kết thúc của chu kỳ cũ, bắt đầu một chu kỳ mới. [Người Maya bác bỏ huyền thoại ngày tận thế 21/12] Chu kỳ lịch Maya rất dài bắt đầu từ năm 3114 trước Công nguyên. Lịch Maya gồm 5.200 năm chia làm 13 baak t'uune, một đơn vị thời gian. Mỗi baak t'uune tương ứng với 144.000 ngày, hay khoảng 400 năm. Nền văn hóa Maya đạt tới thời hoàng kim giai đoạn 250-900 sau Công nguyên trước khi suy tàn và bị hủy hoại bởi cuộc xâm lăng của thực dân Tây Ban Nha vào thế kỷ 16./.
Linh Vũ (Vietnam+)
