Biểu tượng đồng euro. (Ảnh: THX/TTXVN) Theo Reuters/ euobserver.com/Đài RFI, ngày 18/2, Ủy ban châu Âu (EC) công bố chiến lược thương mại mới “cởi mở, bền vững và quyết đoán” cho thập niên 2021-2030, trong đó trọng tâm sẽ là cải cách Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và các tiêu chuẩn về môi trường và khí hậu.
Hiệp định Khí hậu Paris 2015 là nền tảng
Đài RFI dẫn phát biểu trước báo giới của Phó chủ tịch EC phụ trách Thương mại Valdis Dombrovskis, chính trị gia người Latvia, khẳng định rằng khi đối mặt với các thách thức sau đại dịch, “chính sách thương mại của Liên minh châu Âu (EU) cần hậu thuẫn triệt để cho công cuộc chuyển đổi về sinh thái và phát triển kỹ thuật số của nền kinh tế.”
Theo RFI, trong chiến lược thương mại cho thập niên tới, Ủy ban châu Âu (EC) muốn các thỏa thuận thương mại trong tương lai tuân thủ các cam kết trong Thỏa thuận Paris 2015 về chống biến đổi khí hậu.
Hiện tại, việc phê chuẩn hiệp định thương mại tự do giữa châu Âu và khối Mercosur ở Nam Mỹ đang bị đình hoãn do nhiều nước châu Âu lo ngại hiệp định này sẽ làm gia tăng nạn phá rừng quy mô lớn tại vùng Amazon.
Brussels cũng muốn khẳng định vị thế độc lập về thương mại trước hai siêu cường Mỹ và Trung Quốc thông qua việc ủng hộ cơ chế đa phương, đặc biệt với hai đối tác chính là Ấn Độ và châu Phi.
[EU kêu gọi các quy tắc thương mại đảm bảo thân thiện với môi trường]
Trang tin euobserver.com dẫn lời ông Dombrovskis cho biết Brussels sẽ tìm kiếm lời cam kết từ tất cả các nước trong G20 để đạt được sự đồng thuận về vấn đề chống biến đổi khí hậu càng sớm càng tốt, đồng thời hối thúc họ phản ánh tham vọng này trong các mục tiêu quốc gia mình theo Thỏa thuận Paris 2015.
Theo bài viết trên euobserver.com, EU muốn thúc đẩy một “chương trình nghị sự mạnh mẽ về môi trường” tại WTO, với những sáng kiến bao gồm tự do hóa thương mại trong một số sản phảm và dịch vụ xanh có lựa chọn, hỗ trợ thương mại “xanh” hay các thỏa thuận giảm trợ cấp cho nhiên liệu hóa thạch.
Chống “lao động cưỡng bức”
“Chống lao động cưỡng bức” cũng là một trọng tâm khác trong chiến lược thương mại mới của EC. Theo RFI, Brussels cam kết sẽ thiết lập các cơ chế để bảo đảm là trong các thỏa thuận thương mại với châu Âu, các doanh nghiệp không được phép sử dụng “lao động cưỡng bức.”
Chống “lao động cưỡng bức” trong các thỏa thuận thương mại giữa EU và các đối tác, trước hết là Trung Quốc, đang trở thành vấn đề thời sự hàng đầu.
Hiện tại, Nghị viện châu Âu chưa phê chuẩn thỏa thuận về nguyên tắc bảo hộ đầu tư giữa EU và Trung Quốc, vốn được Brussels ký kết cuối tháng 12/2020.
Hôm 27/1, Ủy ban Pháp luật của Nghị viện châu Âu đã thông qua một đề xuất liên quan đến việc chống “lao động cưỡng bức,” do đảng Xanh, các đảng cánh tả xã hội- Dân chủ và Renew, liên minh các đảng Dân chủ-Tự do châu Âu, chủ trì. Đề xuất này sẽ phải được thảo luận tại Nghị viện châu Âu vào tháng 3 tới.
Ngay sau khi Ủy ban Pháp luật của Nghị viện châu Âu thông qua đề xuất này, hơn 10 hiệp hội bảo vệ nhân quyền, trong đó có Ân xá Quốc tế, Oxfam châu Âu, liên minh quốc tế chống nô lệ, đã ra thông báo hoan nghênh quyết định được đánh giá là “đi theo hướng đúng” này.
Thỏa thuận bảo hộ đầu tư về nguyên tắc giữa Brussels và Bắc Kinh khiến giới bảo vệ nhân quyền lo ngại là sẽ khiến cho tình trạng đàn áp tàn bạo tại Trung Quốc, đặc biệt tại khu vực Tân Cương, gia tăng.
Cải cách WTO và vai trò của Mỹ
Theo hãng tin Reuters, EU coi cải cách WTO là trọng tâm trong chiến lược thương mại cho thập kỷ mới này. Cơ quan hành pháp của khối 27 quốc gia châu Âu cũng cho biết sẽ tìm cách hợp tác với chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden để giải quyết cuộc khủng hoảng niềm tin trong WTO, nơi mà nỗ lực xử lý các cuộc xung đột và đàm phán thương mại đang bế tắc.
Theo Phó chủ tịch EC, khối 27 nước cũng mong muốn dẫn đầu trong “các nỗ lực toàn cầu” nhằm cải cách WTO.
Đối với EU, việc tái cân bằng các trao đổi thương mại toàn cầu cần được tiến hành thông qua việc “cải cách sâu sắc” WTO.
Định chế này có 164 thành viên và đang bị tê liệt bởi Mỹ ngăn cản sự vận hành của tổ chức với lý do có các bất đồng với Trung Quốc. EC khẳng định việc WTO có tân Tổng giám đốc (bà Ngozi Okonjo-Iweala, một chuyên gia kinh tế người Nigeria) vào đầu tháng 3 tới, là một cơ hội thuận lợi cho việc khởi đầu cải cách.
Trong một thông cáo, EC nói: “Một vấn đề mấu chốt của cuộc khủng hoảng này là việc Trung Quốc gia nhập WTO không kéo theo việc nước này chuyển đổi sang một nền kinh tế thị trường. WTO đã không thể đàm phán các quy định mới để giải quyết vấn đề này.”
Cơ quan hành pháp của EU cho biết sẽ đề xuất một loạt cải cách của WTO tập trung vào phát triển bền vững, bao gồm cả các quyền lao động và bình đẳng giới, đồng thời xúc tiến các cuộc đàm phán về các điều lệ mới nhằm tránh xảy ra những vi phạm thương mại từ các doanh nghiệp thuộc sở hữu nhà nước.
Thể chế này cũng sẽ tìm cách khôi phục Cơ quan Phúc thẩm của WTO, trọng tài cuối cùng về các tranh chấp thương mại toàn cầu, vốn đang bị tê liệt vì chính quyền cũ của Mỹ.
EC cho biết đang kỳ vọng vào một tín hiệu sớm từ Mỹ sau khi nước này bày tỏ thiện ý đàm phán, mở ra cơ hội khôi phục niềm tin và dẫn tới một thỏa thuận. Trang euboserver.com dẫn thông cáo của EC nói: “EU sẽ đặt ưu tiên cho việc củng cố mối quan hệ đối tác với Mỹ,” đồng thời lập luận rằng chính quyền mới tại Washington đang mang đến một cơ hội cải cách WTO, xử lý những vi phạm mang tính cạnh tranh và đóng góp vào sự phát triển bền vững./.
