Ảnh minh họa. (Nguồn: Hùng Võ/Vietnam+) Hưởng ứng Ngày Quốc tế đa dạng sinh học (22/5) năm 2023 với chủ đề “Từ Thỏa thuận đến hành động: Phục hồi đa dạng sinh học,” chiều 19/5, Bộ Tài nguyên và Môi trường phối hợp với Ủy ban Nhân dân tỉnh Bắc Kạn, đã tổ chức Hội thảo “Phối hợp hành động thực hiện Khung đa dạng sinh học toàn cầu Côn Minh-Montreal.”
Sự kiện nhằm chia sẻ về các nỗ lực của Việt Nam cũng như thể hiện sự quyết tâm, hành động tổng thể của các cấp, ngành và cả cộng đồng trong công tác quản lý, bảo tồn và sử dụng hiệu quả các giá trị thiên nhiên, đa dạng sinh học.
Nhận thức rõ hơn về đa dạng sinh học
Tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Võ Tuấn Nhân nhấn mạnh Việt Nam là 1 trong 12 trung tâm đa dạng sinh học; 1 trong 16 quốc gia sở hữu sự đa dạng sinh học cao nhất toàn cầu với các nguồn gen quý, hiếm.
Tuy nhiên, ông Nhân cũng thẳng thắn chỉ ra thực tế Việt Nam đang phải đối mặt với tình trạng suy thoái nhanh về đa dạng sinh học cùng với những thách thức to lớn khác như ô nhiễm môi trường, suy thoái đất đai, rác thải nhựa đại dương và những ảnh hưởng cực đoan của biến đổi khí hậu.
“Thực trạng đó buộc chúng ta phải nhận thức rõ hơn tầm quan trọng của việc bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học, bảo vệ môi trường, bảo đảm hài hòa mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên,” ông Nhân nhấn mạnh.
Về phía địa phương, ông Đinh Quang Tuyên, Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban Nhân dân tỉnh Bắc Kạn, cho biết tỉnh này là một trong những địa phương có nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú và là nơi có Vườn Quốc gia Ba Bể và các khu bảo tồn có các loài sinh vật quý, hiếm sinh sống. Ngoài ra, Bắc Kạn có tỷ lệ diện tích che phủ rừng lớn nhất cả nước gần 74%.
Ông Đinh Quang Tuyên, Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban Nhân dân tỉnh Bắc Kạn phát biểu tại hội thảo. (Ảnh: Huy Thế) Tuy nhiên, bên cạnh những lợi thế trên, lãnh đạo tỉnh Bắc Kạn cũng chỉ ra một số khó khăn, tồn tại, hạn chế nhất định trong công tác quản lý bảo tồn đa dạng sinh học, như: việc đẩy mạnh các hoạt động phát triển kinh tế-xã hội; một phần làm tài nguyên sinh vật bị khai thác; nhiều giống mới du nhập vào chưa được kiểm soát.
Trong khi đó, một số cơ chế, chính sách, quy định có liên quan còn bất cập; trách nhiệm liên quan đến quy hoạch bảo tồn đa dạng sinh học, bảo tồn loài, bảo tồn tài nguyên di truyền, về tiếp cận nguồn gen và chia sẻ lợi ích.
Thực tế trên khiến tỉnh Bắc Kạn đăng gặp khó khăn trong việc lựa chọn phương án phát triển kinh tế cân bằng và đảm bảo môi trường sinh thái và đa dạng sinh học.
“Do vậy, hội thảo là dịp để tỉnh Bắc Kạn học hỏi, nghiên cứu, trao đổi để nâng cao công tác bảo tồn đa dạng sinh học trên địa bàn tỉnh, góp phần phát triển kinh tế xã hội hài hòa với thiên nhiên và bảo vệ môi trường,” ông Tuyên nói.
Cần huy động nguồn tài chính cho bảo tồn
Trước đó, Hội nghị lần thứ 15 các bên tham gia Công ước Đa dạng sinh học (COP 15) được Liên hợp quốc tổ chức vào tháng 12/2022 tại thành phố Montreal-Canada đã thông qua Khung Đa dạng sinh học toàn cầu Côn Minh-Montreal; trong đó đặt ra các mục tiêu và biện pháp để đảo ngược quá trình suy giảm đa dạng sinh học đang diễn ra nhanh chóng trên toàn cầu trong các thập kỷ vừa qua.
Các mục tiêu của “Khung đa dạng sinh học toàn cầu đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050” hướng đến sự toàn vẹn, kết nối và phục hồi của các hệ sinh thái, dừng lại sự tuyệt chủng gây ra bởi con người đến các loài nguy cấp, duy trì sự đa dạng của các nguồn gen; giá trị đa dạng sinh học phải được sử dụng, quản lý và đảm bảo đóng góp của thiên nhiên cho con người không chỉ hiện tại mà trong cả tương lai…
Trong đó, sáng kiến “30 x 30” là một trong những mục tiêu chính của Khung đa dạng sinh học toàn cầu kêu gọi thế giới bảo tồn 30% diện tích đất liền và biển của trái đất thông qua việc thành lập các khu bảo tồn, các biện pháp bảo tồn; khác ngoài khu bảo tồn; phục hồi hiệu quả ít nhất 30% diện tích các hệ sinh thái bị suy thoái.
Tại Hội nghị COP 15, Bộ Tài nguyên và Môi trường (đại diện cho Chính phủ Việt Nam) cũng đã thể hiện rõ cam kết đối với quốc tế mà Việt Nam đã và đang tham gia, qua đó một lần nữa thể hiện rõ trách nhiệm và sự quyết tâm của Chính phủ trong công tác bảo tồn đa dạng sinh học và phục hồi các giá trị tự nhiên.
Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Võ Tuấn Nhân phát biểu tại hội thảo. (Ảnh: Hùng Võ/Vietnam+) Để đạt được các mục tiêu đề ra, tại hội thảo diễn ra chiều 19/5, Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân cho rằng việc quan trọng hiện nay là cần đề xuất các sáng kiến, giải pháp nhằm thúc đẩy thực hiện Khung đa dạng sinh học toàn cầu tại Việt Nam; xác định các cơ hội hợp tác, các biện pháp huy động nguồn lực và sự tham gia của các bên liên quan để thực hiện các mục tiêu quốc gia và mục tiêu toàn cầu về đa dạng sinh học.
Chia sẻ trên phương diện tổ chức bảo tồn quốc tế, bà Phạm Minh Thảo, đại diện Tổ chức Quốc tế về bảo tồn thiên nhiên tại Việt Nam (WWF Việt Nam), nhấn mạnh Việt Nam nằm trong danh sách 16 nước đứng đầu về đa dạng sinh học trong số 196 nước đã ký kết Khung đa dạng sinh học toàn cầu.
Theo bà Thảo, di sản thiên nhiên nổi bật trên có ý nghĩa quan trọng để bảo vệ và khôi phục, nhằm đáp ứng các cam kết toàn cầu, cũng như để đảm bảo chất lượng cuộc sống và tương lai bền vững cho hàng triệu người dân Việt Nam.
Tuy nhiên, bà Thảo cũng lưu ý để đạt được thành công của hiệp ước toàn cầu đầy tham vọng này vào năm 2050, Việt Nam cần có các mối quan hệ đối tác mang tính đột phá; bảo vệ các cảnh quan quan trọng, kết nối các khu bảo tồn trên cả nước.
Với yêu cầu trên, WWF Việt Nam cam kết đẩy mạnh hợp tác, hỗ trợ kỹ thuật, cũng như các nỗ lực bảo tồn để hỗ trợ thực hiện Khung đa dạng sinh học toàn cầu; nâng cấp tham vọng giúp Việt Nam đạt được các mục tiêu về khí hậu và đa dạng sinh học.
“Hiện tại, chúng tôi đang thu hút các khoản đầu tư mới để thử nghiệm các giải pháp dựa vào thiên nhiên thông qua quan hệ đối tác, các nhà tài trợ khu vực tư nhân. Chúng tôi khuyến khích Chính phủ Việt Nam sớm đưa ra các khung pháp lý cho các khoản tín dụng cácbon nhằm thu hút đầu tư vào việc hấp thụ cácbon trong các hệ thống trên cạn, đại dương, đất ngập nước” đại diện WWF Việt Nam nhấn mạnh.
Tại hội thảo, đại diện Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) tại Việt Nam, cũng chia sẻ một số khuyến nghị để thực hiện Khung đa dạng sinh học toàn cầu và Chiến lược quốc gia về đa dạng sinh học. Cụ thể là Việt Nam cần huy động thêm nguồn lực tài chính từ xã hội và khối tư nhân; xem xét bổ sung thêm dòng ngân sách riêng cho các tổ chức đa dạng sinh học, nhất là các khu bảo tồn.
Cùng với đó, Việt Nam cần sớm hoàn thiện hệ thống các tổ chức bảo tồn đa dạng sinh học; có cơ sở dữ liệu tốt về đa dạng sinh học…/.
