Logo của hãng Boeing tại El Segundo, California, Mỹ ngày 25/1/2011. (Nguồn: AP/TTXVN)
"Cuộc chiến" dai dẳng giữa Mỹ và Liên minh châu Âu trong lĩnh vực sản xuất máy bay bước vào giai đoạn căng thẳng mới sau khi Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) ngày 28/11 ra phán quyết cho rằng Tập đoàn sản xuất máy bay Boeing của Mỹ đã nhận những khoản ưu đãi thuế bất hợp pháp từ bang Washington, đồng thời yêu cầu chính quyền liên bang Mỹ phải hành động để sớm chấm dứt sự hỗ trợ này.
Theo phán quyết của WTO, những hứa hẹn của bang Washington về các khoản ưu đãi thuế dành cho Boeing trong giai đoạn từ 2024 đến 2040 thuộc diện các khoản trợ cấp "bị cấm."
Bang Washington đã cam kết dành các khoản ưu đãi thuế cho Boeing với điều kiện tập đoàn này giữ các dây chuyền sản xuất phần cánh cho loại máy bay thân rộng 777X trong các nhà máy của hãng đặt tại bang Tây Bắc nước Mỹ này, nơi có đến 88.000 người đang làm việc trong ngành chế tạo máy bay.
EU - tổ chức bảo hộ cho tập đoàn sản xuất máy bay đối thủ của Boeing là Airbus, đã ra tuyên bố coi phán quyết này của WTO là thắng lợi của mình. Ủy viên Thương mại EU Cecilia Malmstrom gọi phán quyết của WTO là "thắng lợi quan trọng cho EU và ngành chế tạo máy bay của khối," đồng thời kêu gọi Chính phủ Mỹ tôn trọng các quy định về tự do cạnh tranh và chấm dứt các hoạt động trợ cấp trái phép cho Boeing ngay lập tức.
Theo tính toán của EU, nếu căn cứ vào phán quyết của WTO, có đến 5,7 tỷ USD mà Boeing nhận được trong tổng số 8,7 tỷ USD giá trị các khoản trợ cấp trong giai đoạn nói trên là bất hợp pháp.
Chủ tịch Tập đoàn Airbus, ông Fabrice Bregier cho rằng những khoản ưu đãi thuế của bang Washington dành cho Boeing sẽ làm triệt tiêu sự cạnh tranh từ bên ngoài, và gây thiệt hại cho ngành công nghiệp máy bay của châu Âu khoảng 50 tỷ USD "chỉ riêng với dòng máy bay 777X."
Về phần mình, Boeing khẳng định con số này đã bị thổi phồng và chỉ có những khoản "hứa hẹn trợ cấp" trị giá khoảng 50 triệu USD/năm là "bất hợp pháp" theo quyết định của WTO, và nếu tính trong cả giai đoạn 20 năm thì tổng số tiền hỗ trợ cũng chỉ lên đến 1 tỷ USD.
Từ năm 2004 đến nay, bất đồng giữa chính phủ Mỹ và EU ngày càng trở nên căng thẳng và phải nhờ đến vai trò phân xử của WTO sau khi cả hai bên đều cáo buộc lẫn nhau đã vi phạm quy định tự do thương mại quốc tế khi dành những khoản trợ cấp bất hợp pháp cho Boeing và Airbus. Hồi tháng 9 vừa qua, WTO cũng ra phán quyết cáo buộc EU đã dành những khoản trợ cấp trái phép trị giá hàng tỷ USD cho Tập đoàn Airbus. Vụ tranh chấp này có thể sẽ là phép thử đối với mối quan hệ thương mại giữa hai bờ Đại Tây Dương cũng như tham vọng của Tổng thống đắc cử Donald Trump về việc dành ưu tiên cao nhất cho các doanh nghiệp Mỹ./.
