Lần đầu tiên, bản "Kim Vân Kiều" do Nguyễn Văn Vĩnh dịch và chú giải ra chữ quốc ngữ được in kèm hệ thống minh họa nhân vật theo bản in năm 1923, đồng thời giới thiệu trọn vẹn bộ tranh Kiều chưa từng công bố của danh họa Nguyễn Tư Nghiêm (1922-2016).
Dịp kỷ niệm 260 năm ngày sinh Đại thi hào Nguyễn Du (1765-1820) - Danh nhân Văn hóa Thế giới, Nhà xuất bản Hội Nhà văn và Công ty Nhã Nam ra mắt ấn bản đặc biệt “Kim Vân Kiều.” Điểm nổi bật của ấn bản lần này là sự hội tụ hiếm có của ba di sản lớn: di sản văn chương của Nguyễn Du, di sản chữ quốc ngữ của học giả Nguyễn Văn Vĩnh và di sản hội họa của danh họa Nguyễn Tư Nghiêm.
Là một trong những gương mặt lớn của mỹ thuật Việt Nam hiện đại, Nguyễn Tư Nghiêm đã dành nhiều năm sáng tác tranh Kiều, xem đây như một không gian để đối thoại giữa truyền thống nghệ thuật, tinh thần hiện đại và ngôn ngữ tạo hình đậm cá tính cá nhân, từ đó mang đến cho công chúng cách “đọc Kiều bằng hình ảnh” đầy sáng tạo và độc đáo. Các tranh Kiều đều vẽ trên giấy dó, bằng chất liệu than chì, bột màu hoặc sơn dầu.
Điểm nổi bật trong tranh Kiều của Nguyễn Tư Nghiêm là không đi theo lối minh họa trực tiếp cốt truyện, mà khai thác chiều sâu tâm lý, tính cách và cảm xúc của mỗi nhân vật, tình huống, sự việc trong “Truyện Kiều.”
Công chúng và giới phê bình mỹ thuật cho rằng phong cách hội họa của Nguyễn Tư Nghiêm, mà tranh Kiều là minh chứng điển hình, được định hình từ sự khai thác vốn nghệ thuật truyền thống của dân tộc, kết nối quá khứ với hiện đại, hòa quyện với kỹ thuật tạo hình của châu Âu. Nguyễn Tư Nghiêm cũng được đánh giá cao ở khả năng biểu đạt những mỹ cảm, tính cách, tâm hồn con người Việt Nam trong tranh.
Theo Giáo sư Trần Đình Sử, bản “Kim Vân Kiều” do Nguyễn Văn Vĩnh dịch là một trong những bản Kiều sớm và quan trọng, góp phần làm rõ tiến trình hiện đại hóa văn học Việt Nam. Ở điểm nhìn hôm nay, ấn bản đặc biệt Kim Vân Kiều của Nhã Nam không chỉ giúp bạn đọc hiểu sâu hơn giá trị của một bản Kiều hơn trăm năm tuổi mà còn khẳng định sức sống bền bỉ của kiệt tác Nguyễn Du qua sự gặp gỡ của những tài danh lớn: Nguyễn Du, Nguyễn Văn Vĩnh và Nguyễn Tư Nghiêm.
Nguyễn Văn Vĩnh (1882-1936) là nhà báo, nhà văn, dịch giả, học giả có đóng góp lớn, quan trọng đối với đời sống văn chương, báo chí, học thuật Việt Nam đầu thế kỷ XX. Trong sự nghiệp đồ sộ của mình, ông dành nhiều tâm huyết cho Truyện Kiều, coi đây là một tác phẩm tinh túy cần được phổ biến rộng rãi trong xã hội hiện đại.
Nguyễn Văn Vĩnh đã phiên âm, ấn hành Kim Vân Kiều chữ quốc ngữ ở Hiệu Ích Ký năm 1913. Trong lời tựa Kim Vân Kiều bản tái bản năm 1915, Nguyễn Văn Vĩnh nhấn mạnh: “Nay chúng tôi dịch truyện này ra chữ quốc ngữ, có ý tra cứu các bản từ xưa đến giờ, để dịch cho đúng mà lưu lại một cái nền văn-chương nước Nam. Các điển tích cùng các câu khó chúng tôi đã chua ra, để ai ai cũng hiểu những câu sâu sắc trong truyện Kiều; để mà biết thực giá một cái hương-hỏa quý của người đời trước để lại cho; để mà ngâm câu truyện biết nghĩa lý, thì lòng người mới biết động.”
Đây được xem là một trong những nỗ lực sớm và nghiêm túc nhằm đưa Truyện Kiều đến với đông đảo bạn đọc quốc ngữ, đồng thời góp phần định hình cách đọc Kiều trong bối cảnh văn hóa mới./.
Công bố bộ tranh gốc 12 con giáp của danh họa Nguyễn Tư Nghiêm trong tháng Ba
Bộ tranh 12 con giáp của danh họa Nguyễn Tư Nghiêm được sáng tác trong giai đoạn 1993-2011, bằng chất liệu bột màu và màu nước trên giấy dó.
