Phát ngôn viên Tập đoàn khí đốt quốc gia Nga Gazprom Boris Sapozhnikov cho biết tập đoàn này đã mở van bơm khí tại trạm Sudzha gần biên giới với Ukraine lúc 10 giờ sáng (giờ Mátxcơva) như đã cam kết.
Khí đốt tự nhiên đã bắt đầu chảy trong hệ thống đường ống dẫn từ trạm bơm này sang Ukraine và đang hướng tới các khách hàng châu Âu của Nga. Các quan sát viên Liên minh châu Âu (EU) có mặt tại trạm bơm này xác nhận thông báo của Gazprom là đúng sự thật.
Ủy ban châu Âu (EC) ngay lập tức đã hoan nghênh động thái trên của Nga, đồng thời kêu gọi Mátxcơva và Kiev thể hiện thiện chí nhằm tìm ra giải pháp lâu dài có thể đảm bảo sự ổn định trong các mối quan hệ về năng lượng giữa EU với Nga và Ukraine.
Hầu như cả châu Âu đã thở phào nhẹ nhõm khi cuộc chiến khí đốt giữa Nga và Ukraine đã giải quyết được một nửa sau khi ngày 13/1, Mátxcơva bắt đầu thực hiện cam kết nối lại nguồn cung khí đốt cho châu Âu quá cảnh Ukraine.
Nửa còn lại là tranh cãi về giá mua và vận chuyển khí đốt giữa Ukraine và Nga trong khi đó càng trở nên trầm trọng với việc Tổng thống Nga Dmitry Mevedev tuyên bố văn bản Nga-Ukraine năm 2008 về giá khí đốt không còn giá trị, bất chấp việc Thủ tướng Ukraine Yulia Tymoshenko muốn ký hợp đồng mới với Nga trên cơ sở văn bản này.
Trong cuộc điện đàm tối 12/1 với Tổng thống Ukraine Victor Yushchenko, Tổng thống Nga Mevedev khẳng định văn bản liên chính phủ do Thủ tướng Nga Vladimir Putin và Thủ tướng Ukraine Tymoshenko ký ngày 2/10/2008 tại Mátxcơva, trong đó quy định việc mua bán khí đốt giữa Nga và Ukraine sẽ chuyển dần sang giá thị trường trong vòng 3 năm từ thời điểm ký văn bản này, đã không còn giá trị cho năm 2009 nữa.
Ông Mevedev nhấn mạnh văn bản này không còn là cơ sở để hai bên tiếp tục đàm phán về giá mua và vận tải quá cảnh khí đốt của Nga, hai bên chỉ có thể ký hợp đồng khí đốt cho năm 2009 sau khi Ukraine thanh toán cho Nga toàn bộ khoản nợ mua khí đốt trong năm 2008. Trước thời điểm Nga nối lại nguồn cung khí đốt vận tải quá cảnh Ukraine sang châu Âu, Phó Chủ tịch Hội đồng quản trị Gazprom Alexander Medvedev tuyên bố Gazprom sẽ áp dụng mức giá 450 USD/1.000 m3 đối với Ukraine từ quý I/2009 nếu hai bên ký hợp đồng mới.
Cuộc chiến khí đốt Nga-Ukraine lên đến đỉnh điểm sau khi Nga ngày 1/1/2009 cắt toàn bộ nguồn cung khí đốt cho Ukraine với lý do thời điểm hợp đồng bán khí đốt năm 2008 giữa Nga và Ukraine đã hết hiệu lực, trong khi hai bên chưa ký hợp đồng cho năm 2009. Một tuần sau, Nga lại cắt hẳn nguồn cung khí đốt cho châu Âu vận tải quá cảnh Ukraine sau khi cáo buộc Kiev "rút trộm" khí đốt dành cho các khách hàng châu Âu của Nga, đẩy nhiều nước châu Âu vào cuộc khủng hoảng thiếu nhiên liệu giữa mùa Đông giá rét.
Dù miễn cưỡng, EU vẫn phải đứng ra ký thỏa thuận ba bên với Nga và Ukraine về thiết lập cơ chế giám sát việc trung chuyển khí đốt nhằm "tháo ngòi nổ" cuộc khủng hoảng này. Tuy nhiên, với tuyên bố mới đây nhất của ông Mevedev, Kiev có thể sẽ hết hy vọng được Mátxcơva ưu đãi về giá mua khí đốt của Nga./.
(TTXVN/Vietnam+)
