Theo tờ Financial Times của Anh, các chuyên gia kinh tế đã cảnh báo rằng đại dịch COVID-19 sẽ gây thiệt hại lớn cho Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) cũng như nền tài chính công và hệ thống việc làm của Xứ sở sương mù.
Hậu quả là nền kinh tế Anh đang rơi vào cuộc suy thoái nghiêm trọng hơn cả cuộc khủng hoảng tài chính 2008-2009.
Các nhà kinh tế cho biết có sự không chắc chắn rất lớn về mức độ nghiêm trọng của cuộc suy thoái sắp tới, cũng như tốc độ phục hồi sau đó.
Một số dự đoán rằng suy thoái sẽ ngắn và mạnh mẽ, nhưng vẫn lo ngại rằng giống như cách đây một thập kỷ, sẽ có một sự chuyển hướng không mong muốn sang con đưởng tăng trưởng kinh tế ốm yếu kéo dài.
Với việc đa số hộ gia đình Anh đang bị cô lập, các phố mua sắm bị đóng cửa, ngoại trừ các cửa hàng thiết yếu và nhiều công ty đang vật lộn để tiếp tục hoạt động, phần lớn nền kinh tế đang bị đình trệ.
Diane Coyle, Giáo sư về chính sách kinh tế công tại Viện Bennett của Đại học Cambridge, cho hay bản chất kết nối của nền kinh tế hiện đại có nghĩa là mọi người đều bị ảnh hưởng bởi cuộc khủng hoảng COVID-19.
Bà nói thêm: "Danh sách dài các danh mục được Chính phủ Anh coi là 'lao động chủ chốt’ là minh chứng cho việc chúng ta dựa vào nhau như thế nào, ngay cả trong một quốc gia.
Trong khi đó, việc hạ dự báo đối với nền kinh tế Anh là rất kịch tính. Ngày 10/3 vừa qua, trung tâm nghiên cứu độc lập về kinh tế vĩ mô Capital Economics cho rằng trong trường hợp xấu nhất, GDP của Anh sẽ giảm 5%. Tuy nhiên, chỉ đúng một tuần sau, Capital Economics đã điều chỉnh lại là giảm 15%.
Paul Dales, chuyên gia kinh tế của Capital Economics, cho biết: "Rõ ràng là chúng ta đang trong những ngày đầu của một cuộc suy thoái lớn."
[Khủng hoảng COVID-19 đòi hỏi kéo dài thời gian chuyển tiếp Brexit]
Do sự lây lan nhanh chóng của COVID-19 trong dân chúng, sự cô lập cùng những dữ liệu kinh tế yếu kém gần đây, nhiều cơ quan tư vấn và ngân hàng cũng đưa ra những dự báo tiêu cực tương tự.
Kết quả một cuộc khảo sát doanh nghiệp trong tháng Ba được công bố ngày 24/3 vừa qua cho thấy hoạt động kinh tế tại Anh trong tháng này đã suy giảm kỷ lục.
Số liệu được Bộ Lao động và Hưu trí Anh công bố ngày 25/3 vừa qua cho thấy, trong 9 ngày trước đó đã có 477.000 người đã đăng ký nhận trợ cấp phúc lợi chung, trong khi con số này bình thường trong một tuần là 55.000 người.
Công ty thăm dò YouGov tiết lộ, trong một cuộc khảo sát nhanh, 5% người dân Anh cho biết, họ đã mất việc do hậu quả của sự bùng phát COVID-19.
Theo Giáo sư Jonathan Portes đến từ đại học King’s College London, sự gia tăng thất nghiệp này chưa từng có tiền lệ trong lịch sử.
Ông nói thêm rằng: "Điều đáng lo ngại nhất là mặc dù đã nhanh chóng có những hành động chính sách nhằm ngăn chặn các công ty sa thải người lao động, nhưng cho đến nay đó chính là những gì các công ty đang làm."
Về sự sụt giảm của GDP trong thời gian tới, các nhà kinh tế có thể ước tính điều này theo một số cách, ví dụ như bằng cách ước tính sản phẩm của khu vực công và tư nhân, mặt hàng nào được các hộ gia đình, chính phủ và người nước ngoài chi cho xuất khẩu…
Về mặt đầu ra, với việc phần lớn nền kinh tế bị đóng cửa, các số liệu Chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) cho thấy sản lượng đã giảm ít nhất 2% trong quý 1 này, tiếp theo là mức dự báo gần 8% trong quý 2 tới, theo Allan Monks, nhà kinh tế tại ngân hàng JPMorgan. Ông nói thêm: "Điều tồi tệ nhất vẫn chưa đến."
Chi tiêu đang giảm mạnh, ví dụ như doanh thu nhà hàng xuống bằng 0. Samuel Tombs, chuyên gia kinh tế tại trung tâm nghiên cứu Kinh tế vĩ mô Pantheon, ước tính rằng doanh số bán lẻ, không bao gồm lương thực, sẽ giảm 80% sau khi thực hiện việc cô lập.
Doanh số bán lẻ chỉ chiếm 1/3 mức tiêu dùng của hộ gia đình, song Adam Slater, chuyên gia kinh tế tại Oxford Economics, không mấy lạc quan với tổng chi tiêu.
Một cửa hàng đóng cửa do dịch COVID-19 tại London, Anh ngày 16/3 vừa qua. (Ảnh: THX/TTXVN) Ông ước tính việc cô lập trong 12 tuần sẽ làm giảm tiêu dùng từ 18-32%. Những tác động đối với GDP sẽ rất lớn, có thể giảm khoảng 13 đến 22%.
Trong khi đó, với việc Chính phủ trả tới 80% thu nhập bị mất cho nhiều công nhân trong khu vực tư nhân, khía cạnh thu nhập của các tài khoản quốc gia có thể không quá tệ, theo Giáo sư Diane Coyle.
Tuy nhiên, đối với Văn phòng Thống kê Quốc gia, bà cho biết việc xác định những tác động lên tăng trưởng GDP sẽ là "vô cùng phức tạp."
Bất kỳ sự sụt giảm nào của GDP trong phạm vi được các nhà kinh tế dự đoán cũng sẽ "tàn phá" nền tài chính công của Anh trong ngắn hạn. Nợ công là vấn đề đặc biệt nhạy cảm đối với nền kinh tế đang hoạt động kém hơn dự kiến.
Các ước tính toán sẵn có của Văn phòng Trách nhiệm Ngân sách Anh (OBR) cho thấy cứ mỗi 1% GDP bị mất đi so với dự báo, vay mượn có xu hướng tăng 0,7% của GDP.
Như vậy, nếu nền kinh tế Anh mất 5% GDP trong năm 2020, so với dự báo mới nhất của OBR là tăng trưởng 1,1%, nợ công sẽ tăng thêm một mức tương đương với 4,2% GDP.
Tổng cộng, các khoản đi vay sẽ tăng gần 200 tỷ bảng Anh hoặc 9% GDP, gần như xóa đi tất cả những khoản đã cắt giảm được trong một thập kỷ thắt lưng buộc bụng.
Richard Hughes, nghiên cứu gia tại trung tâm Resolution Foundation, cho biết những con số như vậy là hợp lý và được nhìn thấy ở các nước châu Phi khi họ phải đối phó với cuộc khủng hoảng Ebola.
Tuần trước, Robert Chote, Chủ tịch OBR, cho biết chỉ sau khi dịch bệnh qua đi mới biết được cuộc suy thoái này có để lại những vết thương kéo dài cần sử dụng chính sách thuế cao hay tái sử dụng các biện pháp thắt lưng buộc bụng để sửa chữa nền tài chính công hay không. Tuy nhiên, có một điều chắc chắn, đó là nước Anh đang bước vào một cuộc suy thoái sâu sắc./.
