Một gian hàng của người Việt trong chợ Sapa ở Prague. (Ảnh: Ngọc Mai/Vietnam+) Hồi hương tự nguyện là một trong những chương trình mà Tổ chức di trú quốc tế (IOM) đang thực hiện tại nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Cộng hòa Séc.
Chương trình này nhằm mục đích tạo điều kiện thuận lợi cho người nhập cư nước ngoài tự nguyện hồi hương thông qua sự hỗ trợ của chính phủ các nước.
Theo Giám đốc chi nhánh IOM tại Cộng hòa Séc Lucie Sladkova, có thể chia những người nhập cư nước ngoài đang sinh sống tại Séc thành hai nhóm – thành công và không thành công.
Nằm trong nhóm “không thành công” là những người không tìm được việc làm, cư trú không có giấy tờ hợp pháp, không có nhà ở… Cuộc sống của những người này vô cùng khó khăn, và thực tế tiềm ẩn nhiều vấn đề có thể gây phức tạp cho xã hội.
Chương trình hồi hương tự nguyện do chính phủ Séc tài trợ đã và đang giúp một bộ phận người nhập cư nước ngoài tại Séc có thể hồi hương thông qua việc mua vé máy bay và trợ giúp tiền trong một số trường hợp.
Bà Sladkova cho biết chương trình hồi hương tự nguyện của IOM nhằm vào những người nhập cư nước ngoài thực sự gặp khó khăn, tức là những người đang phải đối mặt với những vấn đề nhất định khi cư trú tại Cộng hòa Séc, trong đó phần đông có thể rơi vào tình trạng sống bất hợp pháp.
Chương trình cũng được áp dụng với những người cư trú hợp pháp, song thị thực nhập cảnh hay giấy phép cư trú đã hết hạn mà họ không về nước mà tiếp tục ở lại Séc với mong muốn tìm việc làm hay vì những lý do khác. Chính vì vậy mục đích của chương trình này là giúp người nước ngoài hồi hương một cách bình thường chứ không phải trong tình trạng bị cảnh sát áp giải ra sân bay.
Khía cạnh nhân đạo của chương trình còn thể hiện ở chỗ những người đã từng bị phạt vì lỗi vi phạm hành chính nào đó nếu tự nguyện hồi hương thì sau này vẫn có thể xin được thị thực quay lại Séc.
Thủ tục để người nhập cư nước ngoài tại Séc xin hồi hương tự nguyện rất đơn giản. Đối tượng chỉ cần làm đơn nêu rõ khó khăn về tài chính, không có tiền mua vé về nước và khẳng định tự nguyện hồi hương.
Chi nhánh IOM tại Séc sẽ xác minh lý lịch tư pháp của đối tượng này thông qua cơ quan cảnh sát ngoại kiều để loại trừ việc đưa nhầm kẻ tội phạm về nước. Sau đó họ sẽ mua vé máy bay cho người nước ngoài muốn hồi hương, thậm chí còn giúp đối tượng bị mất giấy tờ tùy thân (hộ chiếu) được cấp lại.
Theo bà Lucie Sladkova, ngoài vé máy bay, chi nhánh IOM tại Séc cũng trợ giúp tiền (khoảng 1.000 euro) cho những người hồi hương tự nguyện, trước hết là người mẹ đơn thân, người ốm đau hay người cao tuổi, thông qua chương trình “Tái hội nhập ở quê nhà” để họ có thể nhanh chóng hòa nhập với cuộc sống nơi quê nhà.
Hàng năm chương trình hồi hương tự nguyện được thực hiện tại Cộng hòa Séc đưa khoảng 200-300 người về nước. Cũng có khi số người được hồi hương lên tới 2.000 người. Những người thuộc diện hồi hương tự nguyện chủ yếu đến từ các nước Trung Á, Việt Nam, Ukraine cũng như Moldova.
Hiện có khoảng 430.000 người nước ngoài sinh sống tại Cộng hòa Séc, trong đó hơn một nửa đến từ các nước ngoài EU.
Cộng đồng người Việt Nam tại Cộng hòa Séc ước tính khoảng 65.000 người, là cộng đồng người nước ngoài lớn thứ ba ở Séc, sau người Ukraine và Slovakia./.
