Binh sỹ Saudi Arabia tại thủ đô Riyadh. (Nguồn: AFP/TTXVN) South China Morning Post dẫn nguồn giới phân tích nhận định, Trung Quốc có thể tiếp tục can dự hơn nữa với Saudi Arabia nếu Washington áp đặt trừng phạt liên quan tới vụ mất tích và nghi sát hại nhà báo Jamal Khashoggi. Tuy nhiên Trung Quốc không thể vượt qua doanh thu bán vũ khí của Mỹ cho Vương quốc Arab này.
Hôm 16/10, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã tới thủ đô Riyadh (Saudi Arabia) để thảo luận về vụ mất tích của nhà báo Khashoggi, trong bối cảnh Washington đang cân nhắc các hành động nhằm vào Riyadh liên quan tới vấn đề này.
Tuy nhiên, Tổng thống Trump miễn cưỡng trong việc ủng hộ trừng phạt, viện dẫn tác động của trừng phạt tới thương vụ vũ khí trị giá 110 tỷ USD mà ông đóng vai trò trung gian hồi năm ngoái.
Theo Tổng thống Trump, khoản tiền 110 tỷ USD này có thể được Riyadh sử dụng tại Nga, Trung Quốc hoặc nơi nào khác.
Trong một bài bình luận, Tổng Giám đốc Turki Aldakhil của kênh truyền hình quốc gia Al Arabiya nhận xét, Saudi Arabia có thể chuyển sang các nước như Trung Quốc và Nga để giúp hoàn thiện nhu cầu quân sự nếu Mỹ áp đặt trừng phạt, một bước đi sẽ "gây ra thảm họa kinh tế khiến toàn thế giới choáng váng."
[Giới hạn nào cho vòng xoáy lợi ích ở Trung Đông?]
Theo ông Aldakhil, Saudi Arabia - nước xuất khẩu dầu lớn nhất thế giới - đang cân nhắc hơn 30 biện pháp đối phó với Mỹ, trong đó có giao dịch dầu bằng đồng NDT thay vì USD.
Tuy nhiên, trong lĩnh vực quân sự, xuất khẩu vũ khí của Trung Quốc vào Saudi Arabia tụt hậu hơn nhiều so với Mỹ và các đồng minh châu Âu.
Theo số liệu từ Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm, hồi năm ngoái, Bắc Kinh chỉ xuất khẩu khoảng 20 triệu USD vũ khí, con số quá ít ỏi so với 3,4 tỷ USD từ Washington.
Chuyên gia khoa học chính trị Jonathan Fulton ở Đại học Zayed tại Abu Dhabi cho rằng mấy năm gần đây, Trung Quốc đã lưu tâm nhiều hơn tới quan hệ buôn bán vũ khí trong khu vực với các nước vùng Vịnh.
Trong khi đó, ông Robert Mason, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Trung Đông tại Đại học Mỹ ở Cairo, cho rằng, Trung Quốc không muốn can dự trong giai đoạn này để tránh gây căng thẳng thêm nữa với chính quyền Tổng thống Trump.
Ông Mason nêu rõ: "Tôi chắc chắn Trung Quốc sẽ quan tâm tới việc mở rộng quan hệ, chỉ khi quan hệ Mỹ-Saudi Arabia xuống dốc. Tuy nhiên, rất khó để Mỹ thay đổi chính sách hàng thập kỷ của nước này, vốn ủng hộ quan hệ kinh tế và an ninh chặt chẽ với Vương quốc Saudi Arabia"./.
