Những năm gần đây, các chương trình phi lợi nhuận đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài đã trở thành một trong những giải pháp quan trọng giúp người dân có việc làm, thu nhập ổn định. Qua đó, chính sách này đã góp phần giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế -xã hội địa phương.
Điểm sáng về đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài
Là một trong số nhiều lao động đi làm việc theo Chương trình phi lợi nhuận về nước, lập nghiệp thành công, anh Phan Anh Vũ, ở Nghệ An chia sẻ: "Năm 2008, tôi biết đến Chương trình EPS khi đang học tại trường Cao đẳng kỹ thuật và công nghiệp Việt Nam-Hàn Quốc tại Nghệ An và tôi đã đăng ký tham gia. Đây là chương trình của Nhà nước đi làm việc tại Hàn Quốc với chi phí thấp, không thông qua trung gian, môi giới, tuyển chọn công khai và minh bạch".
Tháng 9/2008, anh Vũ xuất cảnh sang Hàn Quốc làm việc theo Chương trình EPS. Vượt qua khó khăn về ngôn ngữ, văn hóa để làm việc, học tập và tạo cho mình những vốn kiến thức. Khi làm việc tại Hàn Quốc, anh đã dành thời gian tìm hiểu nhiều lĩnh vực kinh doanh, có nhiều hứng thú với các sản phẩm thân thiện với môi trường như: Các dụng cụ nhà bếp bằng gỗ, tre như đũa, thìa, bát, thớt và các sản phẩm về than trắng không khói dùng cho các nhà hàng của Hàn Quốc.
Khi hết hạn hợp đồng về nước, anh Vũ quyết tâm thành lập công ty Trách nhiệm hữu hạn Quốc Bảo Korea. Hiện tại, công ty của anh duy trì từ 10-15 người. Các năm gần đây, mỗi năm công ty của anh xuất khẩu khoảng 20 đến 40 container. Sản phẩm của công ty anh được phía Hàn Quốc đánh giá cao về chất lượng và thường xuyên có đơn đặt hàng mới.
Là một trong những địa phương có số người lao động đi làm việc ở nước ngoài nhiều nhất cả nước, ông Nguyễn Văn Đệ, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An cho biết: "Công tác giải quyết việc làm, đào tạo nghề, đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài được tỉnh Nghệ An xác định là một trong những nhiệm vụ quan trọng, là định hướng đột phá để giải quyết việc làm, tăng thu nhập, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và hội nhập quốc tế".
"Hiện nay, Nghệ An là một trong những địa phương dẫn đầu cả nước về số lượng lao động xuất cảnh đi làm việc ở nước ngoài. Giai đoạn 2023-2025, toàn tỉnh đã đưa được 60.662 lao động đi, bình quân hàng năm tăng 20 nghìn người. Hiện có khoảng 85 nghìn lao động của Nghệ An đang làm việc có thời hạn ở nước ngoài. Trong đó, có 16.500 người lao động làm việc tại Hàn Quốc và 25.000 lao động làm việc tại Nhật Bản. Mỗi năm, lượng kiều hối gửi về từ 600 đến 650 triệu USD, đóng góp quan trọng vào tăng trưởng kinh tế, giảm nghèo bền vững và ổn định xã hội," ông Đệ cho hay.
Phó Giám đốc Sở Nội vụ Nghệ An Vi Ngọc Quỳnh cho biết việc đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài đã tạo việc làm bền vững, nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống và góp phần giảm nghèo. Người lao động tham gia các chương trình phi lợi nhuận được rèn luyện kỷ luật, nâng cao tay nghề và tác phong công nghiệp, sẵn sàng hòa nhập thị trường lao động sau khi hồi hương.
Nâng cao năng lực ở cấp cơ sở
Ông Đặng Đức Thuận, Phó Cục trưởng Cục Quản lý lao động ngoài nước (Bộ Nội vụ) cho biết, qua gần 4 năm triển khai, công tác hỗ trợ lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng tại các huyện nghèo (theo đơn vị hành chính cũ) của Chương trình mục tiêu giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 đã thực hiện được nhiệm vụ trọng tâm của Tiểu dự án 2 - hỗ trợ gần 4.400 lao động trên cả nước. Có một số địa phương được coi là điểm sáng khi thực hiện chương trình này như Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Lào Cai...
"Điểm sáng trong Tiểu dự án 2 của Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 chính là các địa phương đã kết nối thành công giữa việc đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài với mục tiêu giảm nghèo và xây dựng nông thôn mới, nơi mà nguồn kiều hối trở thành động lực chính làm thay đổi diện mạo kinh tế-xã hội của địa phương," ông Thuận đánh giá.
Tuy nhiên, trong quá trình triển khai Tiểu dự án 2 cũng gặp một số khó khăn. Cụ thể như, bên cạnh việc văn bản hướng dẫn còn chậm, gây khó khăn, lúng túng cho địa phương thì năng lực, trình độ của một bộ phận cán bộ triển khai... còn hạn chế, nhất là ở cấp cơ sở (xã, thôn). Khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh và cấp xã, tổ chức bộ máy, nhân sự... các cấp cũng có biến động về cán bộ, ảnh hưởng tiến độ triển khai chương trình. Thêm vào đó, một bộ phận người dân vẫn còn đâu đó tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước.
Theo ông Thuận, từ thực tế triển khai, Cục Quản lý lao động ngoài nước đã đưa ra một số giải pháp và đề xuất triển khai trong giai đoạn tới. Trước hết, tiếp tục rà soát, hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, bảo đảm đồng bộ, dễ thực hiện. Cùng với đó, đẩy mạnh nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ... ở các cấp, nhất là cấp cơ sở.
Đặc biệt, việc đẩy mạnh phân cấp, trao quyền cho địa phương, nhất là cấp cơ sở sẽ tạo động lực triển khai hiệu quả các chính sách hỗ trợ. Song song với đó, tích hợp 3 chương trình mục tiêu quốc gia thành một chương trình mục tiêu quốc gia cho giai đoạn 2026-2035 cũng sẽ tối ưu nguồn lực và tránh chồng chéo, phân tán nguồn lực.
Cục Quản lý lao động ngoài nước cũng đang tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số (như ứng dụng việc làm ngoài nước DOLAB-JICA) để quản lý, giám sát và minh bạch thông tin, hỗ trợ người lao động đi làm việc ở nước ngoài./.
Hỗ trợ tối đa 40 triệu đồng cho lao động gặp rủi ro khi đi làm việc ở nước ngoài
Đối với thân nhân của người lao động bị chết, mất tích trong thời gian làm việc ở nước ngoài, Bộ Nội vụ đề xuất hỗ trợ 40 triệu đồng/trường hợp từ Quỹ Hỗ trợ việc làm ngoài nước.
