Chiến sỹ Đoàn 368 pháo binh tỉnh Hoàng Liên Sơn dội bão lửa trừng trị quân địch, ngày 10/3/1979. Ảnh minh họa. (Ảnh: Phùng Triệu/TTXVN) Một buổi chiều đầu Xuân Kỷ Hợi, chúng tôi về thăm gia đình Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Hoàng Minh Phương, hiện ở thôn Cọn 2, xã Cam Cọn, huyện Bảo Yên (tỉnh Lào Cai) - người từng tham gia Cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc vào tháng 2/1979.
Khi biết ý định của chúng tôi muốn tìm hiểu về Cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc 40 năm trước, ông Phương chia sẻ: "Thời đó ai chẳng như mình, còn sống trở về đã là may mắn hơn nhiều đồng đội."
Ông Hoàng Minh Phương sinh năm 1956 tại vùng đất Cam Cọn, huyện Bảo Yên. Tròn 20 tuổi, ông nhập ngũ, huấn luyện tại Tiểu đoàn 64, Trung đoàn 254 đóng tại xã Bản Lầu, huyện Mường Khương, tỉnh Lào Cai.
[40 năm Cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc: Ký ức không quên]
Tháng 1/1978, theo lệnh của cấp trên, Tiểu đoàn 1 và Tiểu đoàn 64 của ông được điều động gộp vào thành Trung đoàn 741 của Lai Châu.
Tháng 8/1978, khi tình hình biên giới căng thẳng, đơn vị được lệnh đóng quân tại Phong Thổ, Lai Châu để chuẩn bị lên chốt chiến đấu. Khi ấy đơn vị của ông Phương (Tiểu đoàn 41, Trung đoàn 741) là mũi nhọn đóng tại xã Ma Ly Pho với vị trí trọng yếu là chốt chặn địch không cho từ bên kia sông tràn qua. Ông Phương là Tiểu đội phó đóng tại chốt cao điểm 608 ở thôn Ba Nậm Cúm, xã Ma Ly Pho, tỉnh Lai Châu.
Về cuộc chiến đấu 40 năm về trước, ông Phương cho biết ông không thể nào quên bởi đó là thời gian ông đã chiến đấu, quyết tử vì Tổ quốc quyết sinh và cũng đã tận mắt chứng kiến sự hy sinh của đồng đội trong đơn vị.
Chiến sĩ thông tin Phạm Văn Do, Đại đội 18, Đoàn Y Hà Tuyên dũng cảm làm nhiệm vụ, đảm bảo đường dây thông suốt phục vụ chiến đấu. Anh được tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng Ba.(Ảnh: Minh Lộc/TTXVN) Ông Phương nhớ lại buổi tối 16/2/1979, không khí chiến trường yên lặng, mọi thứ im ắng đến lạ thường, không một tiếng chặt cây, xúc đất làm hầm hào như mọi khi, không một tiếng động cơ máy móc, thậm chí không một ngọn gió. Ngay từ chập tối, Chính trị viên Tiểu đoàn và Đại đội trưởng đơn vị xuống tận chốt động viên ông Phương cùng các chiến sỹ rằng tối nay có thể xảy ra chiến sự.
Khoảng 4 giờ ngày 17/2/1979, quả pháo đầu tiên từ dưới suối đã nã trúng Đồn Biên phòng Ma Ly Pho. Đại úy Phương cùng các đồng đội nhanh chóng vào vị trí chiến đấu. Bên địch nã pháo dày đặc và liên tục.
Ngày 18/2, sau một ngày bị các mũi nhọn của ta bẻ gãy các đợt tấn công, địch điên cuồng bắn phá ác liệt. Các chiến sỹ của Tiểu đoàn 41 khi ấy hy sinh khá nhiều, còn duy nhất chốt chiến đấu của ông Phương bị địch bao vây bốn phía.
Chiến sĩ đoàn X tải đạn lên điểm tựa Hà Tuyên. (Ảnh: Minh Lộc/TTXVN) Tiểu đội trưởng hy sinh, ông Phương là Tiểu đội phó đã trở thành người chỉ huy và người lính chiến đấu duy nhất tại chốt với sự trợ giúp của hai đồng đội còn lại đều đã bị thương. Được sự hỗ trợ của hai tiểu đội ở hai bên (mỗi tiểu đội sáu người), ông Phương cùng đồng đội đã ngoan cường đánh trả địch ở bên kia sông gồm hai tiểu đoàn với khoảng 1.000 quân.
Tương quan lực lượng chênh lệch, với phương châm "một tấc không đi một ly không rời," ông Phương cùng đồng đội đã cầm cự tiêu hao sinh lực địch. Riêng tiểu đội của ông Phương đã tiêu diệt hơn 100 tên địch trong hai ngày đầu tiên của cuộc chiến.
"Tôi may mắn không bị đạn pháo làm bị thương nhưng sức ép đạn pháo đã khiến tôi bị ngất trong vài phút. Ngay sau khi tỉnh lại, tôi lại tiếp tục chạy như con thoi giữa hai đầu hào để bắn trả quân địch," ông Phương nhớ lại.
Sau hai ngày giữ chốt, vào tối 18/2/1979, ông cùng đồng đội được lệnh rút quân theo đường bí mật. Vừa đói, vừa khát, ông dìu các đồng đội bị thương vượt sông trở về hậu cứ. Với thành tích dũng cảm chiến đấu, bẻ gãy và đẩy lui nhiều đợt tấn công của quân địch, tiêu hao sinh lực địch, ông Phương đã vinh dự được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.
Những di chứng của cuộc chiến đã khiến ông Hoàng Minh Phương trở thành bệnh binh hạng 2/3. Năm 1988, ông giải ngũ sau khi đã có một thời gian làm trợ lý chính sách Sư đoàn 326. Trở về quê hương, ông đảm nhiệm chức vụ Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân xã Cam Cọn từ năm 1989-2004.
Ông tâm sự: "Mình còn lành lặn trở về thế là hạnh phúc lắm rồi. Còn biết bao người lính đã ngã xuống vì đất nước, nhiều người chưa tìm được mộ. Toàn anh em, bạn bè, đồng đội, đồng chí của tôi cả đấy, họ xứng đáng là những anh hùng.”
Hai phóng viên TTXVN Minh Lộc và Đình Trân (giữa) tại mặt trận Hà Tuyên (Ảnh: TTXVN) Ông Vũ Văn Sắt, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc xã Cam Cọn cho biết phong cách sống bình dị, khiêm tốn, cần kiệm đã khiến ông Phương trở thành tấm gương cho cán bộ và nhân dân xã Cam Cọn. Trong ngôi nhà đơn sơ của ông Phương, những tấm huân chương, huy hiệu, bằng khen, giấy khen được đặt ở vị trí trang trọng nhất.
Ông Phương cho biết ông lưu giữ chúng không phải vì ham hư vinh mà bởi với ông đó chính là lời nhắc nhở những người còn sống, đặc biệt là lớp trẻ phải biết trân trọng đóng góp của những người đã hy sinh để bảo vệ sự toàn vẹn lãnh thổ của non sông, góp phần xây dựng cuộc sống ấm no, hạnh phúc như ngày hôm nay./.
