Osama Bin Laden chọn sống tại Tora Bora vào năm 1996. (Nguồn: cnn) Ngôi nhà trông khá sơ sài, với tường làm từ bùn và đá. Nó nằm ở một khu vực trống trải, nhiều đồi núi và tuyết phủ trắng. Địa hình như thế, mang tới thách thức không nhỏ cho chủ nhân của ngôi nhà, người thích những chuyến tản bộ dài cùng các con trai. Tuy nhiên ông ta vẫn chọn sống tại nơi này để chuẩn bị cho cuộc chiến với nước Mỹ. Ông ta là trùm khủng bố Osama bin Laden, thủ lĩnh lực lượng Al Qaeda.
Các bức ảnh cho thấy cái nhìn hiếm hoi vào hang ổ của bin Laden, nhiều năm trước khi các thành viên al-Qaeda thực hiện vụ khủng bố 11/9 hay đánh bom các tòa sứ quán Mỹ ở châu Phi. Chúng được chụp còn trước cả khi Cục điều tra liên bang Mỹ đưa bin Laden vào danh sách bị truy nã gắt gao nhất.
Các bức ảnh này mới chỉ được công bố vào tháng trước tại New York, như bằng chứng trong phiên tòa xử Khaled Al-Fawwaz, viên phó của bin Laden. Al-Fawwaz là người đưa tin của bin Laden, đã sắp xếp để ông ta thực hiện cuộc phỏng vấn với đài BBC vào năm 1997 và đài ABC một năm sau đó. Nhưng trước đấy, Al-Fawwaz đã gọi điện cho một phóng viên báo in ở Pakistan, người đã tới Afghanistan trong năm 1996 và chụp các bức ảnh kể trên.
Khi ấy bin Laden đã tuyên chiến với Mỹ. Ông ta muốn thế giới, đặc biệt là cộng đồng Arab, biết rõ hơn về lời nói của mình. Qua Al-Fawwaz, ông ta đã liên hệ với Abdel Barri Atwan, khi ấy là Tổng biên tập tờ tuần báo Al-Quds Al-Arabi có trụ sở ở London (Anh).
Atwan đã đưa tin về sắc lệnh tôn giáo đầu tiên của bin Laden, tuyên bố chống lại nước Mỹ, và còn in toàn văn sắc lệnh này vào tháng 8/1996.
Một tháng sau, Al-Fawwaz đã tới văn phòng của Atwan, đề nghị ông này phỏng vấn và chụp ảnh bin Laden ở Afghanistan. "Tôi được kể rằng bin Laden đã rất thích bài viết của tôi, cách tôi viết. Ông ấy muốn được trực tiếp gặp tôi" - Atwan kể lại trong một cuốn sách ra mắt hồi năm 2006 với tên "The Osama bin Laden I Know" (Osama bin Laden mà tôi quen biết) - "Tôi đã do dự vì cảm thấy sự nguy hiểm."
Sau khi cân nhắc, tới tháng 11/1996, Atwan đã bay tới Afghanistan. Các bức ảnh từ chuyến đi này, được cảnh sát Anh tìm thấy khi lục soát ngôi nhà của Al-Fawwaz tại London, cho thấy ông ta khi đó rất trẻ trung, chưa tới 40 tuổi, khỏe mạnh, thư giãn và đang mỉm cười. Các bức ảnh cho thấy ông ta đang cầu nguyện, đi bộ, ghi hình video và vui vầy bên con cháu.
Chúng còn cho thấy hình ảnh về một nhân vật khác về sau đã gây ảnh hưởng lớn về tư tưởng trong phong trào cực đoan toàn cầu. Đó là Mustafa Setmariam Nasar, tên khác là Abu Musab Al-Suri, quốc tịch Syria. Người đàn ông này hiện khoảng 50 tuổi, đã không xuất hiện trước công chúng trong vòng 1 thập kỷ qua. Tuy nhiên người ta tin rằng Al-Suri vẫn là một chiến lược gia Hồi giáo cực đoan có ảnh hưởng bậc nhất hiện nay.
"Nhiều thế hệ các chiến binh thánh chiến đã chịu sự ảnh hưởng từ các bài giảng của ông ta," Paul Cruickshank, nhà phân tích khủng bố của CNN nhận xét. "Ông ta muốn tạo ra một cuộc nổi dậy quy mô toàn cầu. Những lời răn dạy của ông ta gây ảnh hưởng lớn ở Syria - như cách xây dựng một tổ chức và sự ủng hộ."
Osama bin Laden và Abdel Barri Atwan. (Nguồn: cnn) Bin Laden, người Saudi Arabia, đã tới Afghanistan từ những năm 1980, cùng hàng ngàn tay súng Arab khác, để tham gia cuộc chiến chống quân Liên Xô. Khi cuộc chiến đi tới hồi kết, bin Laden bắt đầu tổ chức al-Qaeda (có nghĩa Căn cứ) tại khu vực quanh thành phố Peshawa của Pakistan, nơi nằm ngay bên biên giới Afghanistan. Năm 1992, Pakitan đã ép bin Laden và các chiến binh của ông phải rời đi.
Bin Laden tìm tới sống ở Khartoum, Sudan và được chào đón bởi chính quyền Hồi giáo ở đây. Nhưng sau 4 năm ở đây, ông ta lại phải ra đi. Sudan, chịu sức ép từ phía Mỹ, đã buộc bin Laden rời khỏi nước này. Khi đó Taliban đã giành quyền kiểm soát Afghanistan nên bin Laden tìm tới với lực lượng này.
Tháng 5/1996, bin Laden ở tại thành phố Jalalabad, phía Đông Afghanistan. "Pháo đài" của ông ta nằm trên núi ở Tora Bora. Atwan được đưa tới đây trên một chiếc Toyota bán tải màu đỏ, sau 7 giờ chạy xe theo các con đường núi gập ghềnh.
Atwan gặp bin Laden trong hang đá của ông ta. Đó là một cái hang khá nhỏ, chỉ có kích diện tích khoảng 3m x 6m. Trong hang có chứa các giá để đầy sách viết về kinh Koran và Nhà tiên tri Mohammed.
Bin Laden thích dùng các giá sách này làm nền để ghi hình và trả lời phỏng vấn. Cái hang không chỉ mang tới cho bin Laden nơi ẩn náu mà còn làm tăng ảnh hưởng của ông ta trong thế giới Hồi giáo, bởi Nhà tiên tri Mohammed được cho là nhận những lời dạy bảo từ Thượng đế trong một hang đá.
Sau nhiều giờ trò chuyện và một bữa tối khó ăn với phô mai mặn và bánh mỳ nâu, Atwan đã ngủ trong hang, trên một chiếc đệm rải trên nhiều thùng lựu đạn. "Ông ta muốn được báo chí biết tới," Atwan kể lại trong cuốn sách ra mắt hồi năm 2006. "Ông ta đã muốn nói rằng 'Giờ tôi là nhân vật nổi tiếng quốc tế, không chỉ là một người Saudi bình thường. Tôi tức giận trước những người Mỹ đang chiếm đóng Saudi Arabia (khi đó Mỹ vẫn đang để nhiều quân ở Saudi) và cướp phá Thánh địa'."
Trong các bức ảnh, bin Laden luôn mang theo một khẩu AK do Nga sản xuất. Các đồng đội gọi ông ta là Abu Abdullah. 2 đứa con của ông ta là Saad và Ali, khi ấy mới bước vào tuổi teen, có lúc cũng tới hang đá ở cùng cha. Trong một bức ảnh, Atwan và bin Laden còn có 2 giờ đi bộ quanh Tora Bora.
Tháng 12/2001, khi Mỹ tấn công Afghanistan trả đũa vụ 11/9, bin Laden trốn khỏi Tora Bora và sau đó tới Pakistan. Hơn một thập kỷ sau đó, ông ta đã bị đặc nhiệm SEAL của Hải quân Mỹ tiêu diệt tại Abbottabad.
Về phần mình, Atwan đã rời khỏi ghế Tổng biên tập Al-Quds vào năm 2013 và còn cung cấp lời khai trong một phiên xử Al-Fawwaz hồi năm 2013. Al-Fawwaz đã bị tuyên là có tội tại tòa án liên bang Manhattan của Mỹ vào ngày 26/2 và có khả năng đối mặt với án tù chung thân./.
