Trong mấy ngày gần đây, một số ngân hàng đã bắt đầu giảm lãi suất huy động USD xuống như Ngân hàng Kiên Long giảm từ 6% xuống còn 5%/năm, Eximbank còn 5,35%, VietinBank xuống còn 5%.
Các chuyên gia tài chính cho rằng, đây có thể là dấu hiệu hạ nhiệt của cuộc đua lãi suất USD.
Nhiều biện pháp mạnh
Trong thời gian qua, sự tồn tại của thị trường ngoại tệ tự dokhiến một khối lượng lớn đô la trôi nổi trong dân cư không được kiểmsoát và làm gia tăng tình trạng đô la hoá trong nền kinh tế.
Không chỉ là tác nhân gây bất ổn cho thị trường ngoại hối, đây cũng làmảnh đất màu mỡ nuôi dưỡng các hoạt động kinh tế ngầm và các hoạt độngkinh doanh bất hợp pháp khác, góp phần làm khó khăn cho điều hành chính sáchtiền tệ, tỷ giá của Ngân hàng Nhà nước; gây trở ngại chocác cơ quan chức năng trong việc kiểm soát các hoạt động kinh tế.
Chính vì vậy, việc chống đô la hóa không chỉ có Ngân hàng Nhà nước mà còn có sự tham gia của nhiều bộ ngành khác.
Ông Lê Xuân Nghĩa, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia chobiết, Ủy ban Giám sát tài chính đang đệ trình Chính phủ một đề án chiếnlược chống đô la hóa.
Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng vừa đề xuất góigiải pháp gồm 5 điểm được nhiều chuyên gia kinh tế tán đồng. Giải pháp đầu tiên trong 5 nhóm giải pháp được bộ này đề nghị ápdụng là: Cần thực hiện các biện pháp vĩ mô để tăng dự trữ USD; chủđộng trong điều hành tỷ giá, tránh tăng tỷ giá quá mạnh gây kích thíchtâm lý dự trữ USD; thực hiện đa dạng hóa ngoại tệ, tránh phụ thuộc vàoUSD.
Ngoài ra, Bộ cũng đề nghị giải pháp thu hút triệt để ngoại tệ từ cácdoanh nghiệp, cá nhân, người Việt Nam ở nước ngoài khi mang ngoại tệ vàoViệt Nam; khuyến khích tăng tỷ lệ quy đổi sang VND với số lượng USDlớn; sửa đổi các văn bản và quản lý chặt chẽ việc niêm yết hàng hóatrong nước bằng VND, chẳng hạn ban hành một pháp lệnh hẳn hoi.
Theo các chuyên gia tài chính, các giải pháp trên sẽ góp phầnxóa bỏ tình trạng đô la hóa. Tuy nhiên, các giải pháp cần thựchiện ngay là tăng dự trữ USD, bán ngoại tệ cho người dân có nhucầu chính đáng, ngăn chặn ngoại tệ chảy ra nước ngoài.
Tại hội nghị giao ban Chính phủ cuối tuần qua, Ngân hàng Nhà nước cũngđã đề xuất một số ý tưởng lên Chính phủ. Theo đó, các tổ chức tín dụng sẽ tiếp tục cho vayngoại tệ đối với doanh nghiệp xuất khẩu. Tuy nhiên, các doanh nghiệp nàyphải bán ngay số ngoại tệ này cho tổ chức cho vay để quay nhanh đồngvốn, nguồn ngoại tệ doanh nghiệp thu được cũng phải trả ngay cho tổ chứctín dụng cho vay. Các đối tượng nhập khẩu được vay ngoại tệ nếu chứngminh được doanh nghiệp có nguồn ngoại tệ thanh toán khi nợ đến hạn. Cácnhu cầu ngoại tệ khác đều được chuyển sang hình thức mua-bán.
Liên quan đến nhu cầu ngoại tệ tiền mặt và kiều hối của cá nhân, Ngânhàng Nhà nước cho biết, đang nghiên cứu vấn đề thu phí của người dân khi mua đô la, vì theo Ngân hàng Nhà nước, để đáp ứng nhu cầu USD cho người dân, nhiều ngân hàng thương mại cũng phải chịu các chi phí như xuất nhập khẩu ngoại tệtiền mặt, chi phí kiểm đếm, bảo quản, bảo đảm an toàn, chi phí do đọngvốn... Tuy nhiên mức phí cộng thêm là bao nhiêu thì Ngân hàng Nhà nước phải tính toán kỹ rồi mới công bố.
Theo Ngân hàng Nhà nước, đây là một trong những giải pháp quan trọngđược cơ quan này dự kiến thức hiện triển khai trong thời gian tới nhằmquản lý và bình ổn thị trường ngoại tệ theo tinh thần Nghị quyết 11 củaChính phủ.
Ngân hàng Nhà nước cũng vừa bác bỏ thông tin đăng trên một số phương tiện là Ngân hàng Nhà nước sẽ ban hành thông tư cho phép các ngân hàng thương mại được thu phí tối đa 2% so với tỷ giá niêm yết khi bán ngoại tệ cho khách hàng là cá nhân có nhu cầu hợp pháp như học tập, chữa bệnh, công tác… ở nước ngoài.
Theo Ngân hàng Nhà nước, thông tin trên chỉ là đề xuất của các thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách tiền tệ quốc gia tại cuộc họp với Chính phủ vào cuối tuần trước.
Hiệu ứng đô la hóa kéo lãi suất giảm
Trong vài tuần trở lại đây, thị trường ngoại tệ đã dần đi vào ổn địnhkể cả trên phương diện lãi suất và tỷ giá. Theo các chuyên gia,đây là kết quả tích cực của đợt thanh tra, kiểm traquyết liệt các cửa hàng kinh doanh thu đổi ngoại tệ tự do và cả những biện pháp mạnh về việc chống đô la hóa trong nền kinh tế của Ngân hàng Nhà nước và các bộ ngành liên quan.
NHững ngày trước đây, cả lãi suất huy động VND và USD đều ở mức cao. Tuynhiên so với vay VND thì vay USD vẫn có lợi hơn nên nhiều doanh nghiệpđã vay USD sau đó lại chuyển sang VND để sản xuất kinh doanh. Chính vìvậy, thị trường tiền tệ đã có phần méo mó.
Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước cũng phát đi tín hiệu sẽ thắt chặt việccho vay ngoại tệ trong thời gian tới. Chủ trương của Ngân hàng Nhà nướclà rà soát lại các tiêu chí cho vay ngoại tệ, theo hướng siết với chovay nhập khẩu hàng cao cấp, xa xỉ để hạn chế nhập siêu, chính vì vậy nhucầu vay đô la sẽ giảm nên các ngân hàng buộc phải giảm lãi suất huyđộng USD.
Phó Tổng giám đốc một ngân hàng cổ phần tại Hà Nội cho biết, họ đang họpvà cân nhắc việc giảm tiếp lãi suất tiết kiệm USD dù vừa mới hạ thờigian ngắn trước đó. Theo quan chức này, nhu cầu cho vay đôla dự kiến sẽgiảm, kèm việc các nhà băng bạn giảm lãi suất là nguyên nhân khiến ngânhàng này cũng làm theo.
Bà Nguyễn Thị Mùi, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tiền tệ quốcgia cho rằng, đây là việc làm cần thiết, nếu không siết chặt tín dụngngoại tệ thì các ngân hàng có thể tìm cách huy động ngoại tệ từ việctăng lãi suất và cho vay ngoại tệ.
Còn theo Tiến sỹ Lê Thẩm Dương, Trường Đại học Ngân hàng Thành phố HồChí Minh, xu hướng giảm lãi suất huy động USD là hợp lý và phù hợp vớilộ trình chống tình trạng đô la hóa nền kinh tế và chủ trương ổn định tỷgiá hối đoái của Ngân hàng Nhà nước.
Bởi nếu muốn hạn chế tình trạnggăm giữ ngoại tệ trong dân cần phải tạo một khoảng cách chênh lệch hợplý giữa lãi suất USD và lãi suất VND. Tỷ giá đang có xu hướng ổn định,nếu kéo giảm dần lãi suất huy động USD người dân sẽ bán USD gửi ngânhàng vì nhận thấy giữ USD không có lợi so với giữ VND./.
Các chuyên gia tài chính cho rằng, đây có thể là dấu hiệu hạ nhiệt của cuộc đua lãi suất USD.
Nhiều biện pháp mạnh
Trong thời gian qua, sự tồn tại của thị trường ngoại tệ tự dokhiến một khối lượng lớn đô la trôi nổi trong dân cư không được kiểmsoát và làm gia tăng tình trạng đô la hoá trong nền kinh tế.
Không chỉ là tác nhân gây bất ổn cho thị trường ngoại hối, đây cũng làmảnh đất màu mỡ nuôi dưỡng các hoạt động kinh tế ngầm và các hoạt độngkinh doanh bất hợp pháp khác, góp phần làm khó khăn cho điều hành chính sáchtiền tệ, tỷ giá của Ngân hàng Nhà nước; gây trở ngại chocác cơ quan chức năng trong việc kiểm soát các hoạt động kinh tế.
Chính vì vậy, việc chống đô la hóa không chỉ có Ngân hàng Nhà nước mà còn có sự tham gia của nhiều bộ ngành khác.
Ông Lê Xuân Nghĩa, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia chobiết, Ủy ban Giám sát tài chính đang đệ trình Chính phủ một đề án chiếnlược chống đô la hóa.
Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng vừa đề xuất góigiải pháp gồm 5 điểm được nhiều chuyên gia kinh tế tán đồng. Giải pháp đầu tiên trong 5 nhóm giải pháp được bộ này đề nghị ápdụng là: Cần thực hiện các biện pháp vĩ mô để tăng dự trữ USD; chủđộng trong điều hành tỷ giá, tránh tăng tỷ giá quá mạnh gây kích thíchtâm lý dự trữ USD; thực hiện đa dạng hóa ngoại tệ, tránh phụ thuộc vàoUSD.
Ngoài ra, Bộ cũng đề nghị giải pháp thu hút triệt để ngoại tệ từ cácdoanh nghiệp, cá nhân, người Việt Nam ở nước ngoài khi mang ngoại tệ vàoViệt Nam; khuyến khích tăng tỷ lệ quy đổi sang VND với số lượng USDlớn; sửa đổi các văn bản và quản lý chặt chẽ việc niêm yết hàng hóatrong nước bằng VND, chẳng hạn ban hành một pháp lệnh hẳn hoi.
Theo các chuyên gia tài chính, các giải pháp trên sẽ góp phầnxóa bỏ tình trạng đô la hóa. Tuy nhiên, các giải pháp cần thựchiện ngay là tăng dự trữ USD, bán ngoại tệ cho người dân có nhucầu chính đáng, ngăn chặn ngoại tệ chảy ra nước ngoài.
Tại hội nghị giao ban Chính phủ cuối tuần qua, Ngân hàng Nhà nước cũngđã đề xuất một số ý tưởng lên Chính phủ. Theo đó, các tổ chức tín dụng sẽ tiếp tục cho vayngoại tệ đối với doanh nghiệp xuất khẩu. Tuy nhiên, các doanh nghiệp nàyphải bán ngay số ngoại tệ này cho tổ chức cho vay để quay nhanh đồngvốn, nguồn ngoại tệ doanh nghiệp thu được cũng phải trả ngay cho tổ chứctín dụng cho vay. Các đối tượng nhập khẩu được vay ngoại tệ nếu chứngminh được doanh nghiệp có nguồn ngoại tệ thanh toán khi nợ đến hạn. Cácnhu cầu ngoại tệ khác đều được chuyển sang hình thức mua-bán.
Liên quan đến nhu cầu ngoại tệ tiền mặt và kiều hối của cá nhân, Ngânhàng Nhà nước cho biết, đang nghiên cứu vấn đề thu phí của người dân khi mua đô la, vì theo Ngân hàng Nhà nước, để đáp ứng nhu cầu USD cho người dân, nhiều ngân hàng thương mại cũng phải chịu các chi phí như xuất nhập khẩu ngoại tệtiền mặt, chi phí kiểm đếm, bảo quản, bảo đảm an toàn, chi phí do đọngvốn... Tuy nhiên mức phí cộng thêm là bao nhiêu thì Ngân hàng Nhà nước phải tính toán kỹ rồi mới công bố.
Theo Ngân hàng Nhà nước, đây là một trong những giải pháp quan trọngđược cơ quan này dự kiến thức hiện triển khai trong thời gian tới nhằmquản lý và bình ổn thị trường ngoại tệ theo tinh thần Nghị quyết 11 củaChính phủ.
Ngân hàng Nhà nước cũng vừa bác bỏ thông tin đăng trên một số phương tiện là Ngân hàng Nhà nước sẽ ban hành thông tư cho phép các ngân hàng thương mại được thu phí tối đa 2% so với tỷ giá niêm yết khi bán ngoại tệ cho khách hàng là cá nhân có nhu cầu hợp pháp như học tập, chữa bệnh, công tác… ở nước ngoài.
Theo Ngân hàng Nhà nước, thông tin trên chỉ là đề xuất của các thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách tiền tệ quốc gia tại cuộc họp với Chính phủ vào cuối tuần trước.
Hiệu ứng đô la hóa kéo lãi suất giảm
Trong vài tuần trở lại đây, thị trường ngoại tệ đã dần đi vào ổn địnhkể cả trên phương diện lãi suất và tỷ giá. Theo các chuyên gia,đây là kết quả tích cực của đợt thanh tra, kiểm traquyết liệt các cửa hàng kinh doanh thu đổi ngoại tệ tự do và cả những biện pháp mạnh về việc chống đô la hóa trong nền kinh tế của Ngân hàng Nhà nước và các bộ ngành liên quan.
NHững ngày trước đây, cả lãi suất huy động VND và USD đều ở mức cao. Tuynhiên so với vay VND thì vay USD vẫn có lợi hơn nên nhiều doanh nghiệpđã vay USD sau đó lại chuyển sang VND để sản xuất kinh doanh. Chính vìvậy, thị trường tiền tệ đã có phần méo mó.
Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước cũng phát đi tín hiệu sẽ thắt chặt việccho vay ngoại tệ trong thời gian tới. Chủ trương của Ngân hàng Nhà nướclà rà soát lại các tiêu chí cho vay ngoại tệ, theo hướng siết với chovay nhập khẩu hàng cao cấp, xa xỉ để hạn chế nhập siêu, chính vì vậy nhucầu vay đô la sẽ giảm nên các ngân hàng buộc phải giảm lãi suất huyđộng USD.
Phó Tổng giám đốc một ngân hàng cổ phần tại Hà Nội cho biết, họ đang họpvà cân nhắc việc giảm tiếp lãi suất tiết kiệm USD dù vừa mới hạ thờigian ngắn trước đó. Theo quan chức này, nhu cầu cho vay đôla dự kiến sẽgiảm, kèm việc các nhà băng bạn giảm lãi suất là nguyên nhân khiến ngânhàng này cũng làm theo.
Bà Nguyễn Thị Mùi, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tiền tệ quốcgia cho rằng, đây là việc làm cần thiết, nếu không siết chặt tín dụngngoại tệ thì các ngân hàng có thể tìm cách huy động ngoại tệ từ việctăng lãi suất và cho vay ngoại tệ.
Còn theo Tiến sỹ Lê Thẩm Dương, Trường Đại học Ngân hàng Thành phố HồChí Minh, xu hướng giảm lãi suất huy động USD là hợp lý và phù hợp vớilộ trình chống tình trạng đô la hóa nền kinh tế và chủ trương ổn định tỷgiá hối đoái của Ngân hàng Nhà nước.
Bởi nếu muốn hạn chế tình trạnggăm giữ ngoại tệ trong dân cần phải tạo một khoảng cách chênh lệch hợplý giữa lãi suất USD và lãi suất VND. Tỷ giá đang có xu hướng ổn định,nếu kéo giảm dần lãi suất huy động USD người dân sẽ bán USD gửi ngânhàng vì nhận thấy giữ USD không có lợi so với giữ VND./.
Minh Thúy (Vietnam+)
