Thời gian gần đây thành phố Hà Nội xảy ra nhiều vụ cháy lớn gây thiệt hại về người và tài sản. Do đó, để giảm thiểu rủi ro khi hỏa hoạn xảy ra, Công an thành phố Hà Nội khuyến cáo tới người dân các biện pháp đảm bảo an toàn phòng cháy, chữa cháy và hướng dẫn cách thoát nạn, thoát hiểm đối với loại hình nhà ống và nhà ở cao tầng.
Các biện pháp bảo đảm an toàn về phòng cháy
Các hộ dân phải chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật về phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ đồng thời lắp đặt các hệ thống, phương tiện, thiết bị phòng cháy chữa cháy đảm bảo theo đúng tiêu chuẩn quy định.
Ngoài ra, chủ hộ cần đôn đốc, nhắc nhở thành viên trong hộ gia đình thực hiện quy định của pháp luật về phòng cháy, chữa cháy và nắm vững kiến thức cơ bản về phòng cháy, chữa cháy, thoát nạn, cứu người trong đám cháy, sơ cứu ban đầu.
Đối với nhà ở gia đình, nhà dạng ống, nhà liên kế, chia lô cần bố trí sắp xếp vật dụng, hàng hóa đảm bảo an toàn phòng cháy, chữa cháy. Theo đó, cơ quan chức năng khuyến cáo không sắp xếp vật dụng che chắn, cản trở lối thoát nạn; không lắp đặt biển quảng cáo, lồng sắt, lưới sắt tại các ban công, lô gia của nhà.
Tầng sân thượng, mái cần bố trí thông thoáng và có lối lên từ tầng dưới qua các thang cố định và cửa đi; không khóa cửa lối lên mái, trường hợp cửa có khóa, cần quy định vị trí để chìa khóa trong nhà.
Đối với nhà ở kết hợp sản xuất, kinh doanh, chứa hàng hóa, chất nguy hiểm về cháy, nổ nên bố trí tách biệt với nơi ở, sinh hoạt; không sản xuất, kinh doanh chất, hàng hóa dễ cháy, nổ trong ngôi nhà (xăng, dầu, hóa chất dễ cháy, nổ…).
Bên cạnh đó, người dân cần sắp xếp vật dụng, hàng hóa, vật liệu dễ cháy ngăn nắp, gọn gàng, cách xa nơi phát sinh nguồn lửa, nguồn nhiệt (như: tủ điện, ổ cắm điện…) tối thiểu 0,5m.
Không tích trữ, chứa xăng, dầu, khí đốt, chất lỏng dễ cháy ở trong nhà; trường hợp cần thiết thì nên dự trữ số lượng tối thiểu đáp ứng nhu cầu sử dụng trong thời gian ngắn và bảo quản nơi thông thoáng, cách xa nguồn lửa, nguồn nhiệt; không bảo quản, sử dụng chất khí, chất lỏng dễ cháy, nổ trong tầng hầm, cùng với khu vực có nhiều vật dụng, hàng hóa dễ cháy và trong phòng ngủ.
Ô tô, mô tô, xe gắn máy, máy phát điện và phương tiện khác có sử dụng xăng, dầu, chất lỏng dễ cháy cần để cách xa nơi đun nấu, nguồn lửa, nguồn nhiệt.
Cùng với đó, cơ quan công an đưa ra khuyến cáo về việc sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt an toàn. Cụ thể, người dân cần quản lý chặt chẽ nguồn lửa, nguồn nhiệt: Khi đun nấu, thắp hương thờ cúng, đốt vàng mã và sử dụng các thiết bị đốt nóng, sửa chữa, thi công, hàn cắt phải có người trông coi.
Không bố trí, sử dụng các thiết bị có áp lực, dễ nổ (bình xịt diệt côn trùng, bình ga mini, chai chứa khí nén) gần vị trí sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt hoặc nơi có nguy phát lửa, phát nhiệt.
Không dự trữ xăng dầu, khí đốt, khí dễ cháy nổ và các chất lỏng dễ cháy ở trong nhà ở, trường hợp cần phải để dự trữ thì chỉ dự trữ số lượng ít nhất và để ở khu vực riêng biệt tránh nhầm lẫn và đổ vỡ.
Thủ tướng Chính phủ chỉ thị tăng cường công tác phòng cháy, chữa cháy
Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, phát hiện và có biện pháp xử lý, khắc phục kịp thời sơ hở, bất cập trong công tác phòng cháy, chữa cháy.
Các gia đình cần thường xuyên kiểm tra hệ thống khí ga, nguồn lửa nguồn nhiệt khi đun nấu và phải tắt lửa hoàn toàn khi đi ra ngoài và làm việc khác. Không sử dụng bình ga mini đã qua sử dụng nhiều lần mà không đảm bảo an toàn phòng cháy, chữa cháy.
Gia đình nên sử dụng bếp ga đảm bảo chất lượng; van xả khi phải tự động đóng trường hợp lửa ở bếp bị tắt đột ngột (bị gió tạt, nước đun sôi tràn ra ngoài…); các khớp nối liên kết giữa bếp, dây dẫn, van xả và bình gas phải được lắp đặt đúng kỹ thuật, chắc chắn và đảm bảo độ kín chống rò rỉ gas. Đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến nhiều vụ cháy tại loại hình này.
Tại nơi đun nấu, không nên để hàng hóa, chất dễ cháy gần nơi đun nấu. Công an Hà Nội khuyến cáo chi tiết những lưu ý khi sử dụng từng loại bếp khác nhau như bếp điện, bếp ga, bếp dầu.
Đối với bếp gas: Cần tắt bếp và đóng van bình gas khi không sử dụng; thường xuyên kiểm tra ống dẫn gas, van khóa, van an toàn để kịp thời thay thế khi bị hư hỏng. Vị trí đặt bình gas, bếp gas cần bảo đảm thông thoáng và không để gần các thiết bị điện, thiết bị sinh lửa, sinh nhiệt; nên lắp đặt đầu báo dò khí gas tại khu vực đặt bình gas, bếp gas. Trường hợp sử dụng hệ thống cấp khí đốt trung tâm, cần thiết kế, lắp đặt, nghiệm thu theo đúng quy định của tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật hiện hành.
Đối với bếp điện (bếp từ, hồng ngoại...), cần bố trí đường dây điện phù hợp với công suất của bếp và có thiết bị đóng, ngắt, bảo vệ (cầu dao, aptomat...).
Đối với bếp dầu: Thường xuyên lau chùi sạch sẽ; không rót dầu vào bếp khi bếp đang cháy; không dùng xăng làm nhiên liệu cho bếp dầu.
Ngoài ra, khu vực thờ cúng cần có vách, trần nhà sử dụng vật liệu không cháy hoặc khó cháy; đèn, bát hương, nến khi thắp cần đặt chắc chắn trên mặt phẳng để tránh bị đổ vỡ, trường hợp đặt trên vật dụng khác thì nên sử dụng vật dụng là loại không cháy hoặc khó cháy (miếng lót bằng kim loại, bát, đĩa, cốc...); không nên thắp đèn hương, nến, đèn cầy khi đi ngủ hoặc không có người ở nhà.
Cơ quan chức năng cũng đưa ra biện pháp về việc lắp đặt, sử dụng hệ thống điện, thiết bị điện bảo đảm an toàn phòng cháy, chữa cháy. Theo đó, người dân nên thiết kế, lắp đặt bảo đảm đủ công suất cấp cho các thiết bị sử dụng, có thiết bị đóng, ngắt, bảo vệ (cầu dao, cầu chì, aptomat...) cho hệ thống điện chung toàn nhà, từng tầng. Nhánh đường dây điện và thiết bị tiêu thụ điện có công suất lớn (điều hòa, bình nóng lạnh...), cầu dao, aptomat nên lắp đặt tại vị trí thuận tiện cho việc ngắt điện.
Không nên sử dụng nhiều thiết bị điện có công suất lớn vào cùng một ổ cắm; không sạc điện thoại, máy tính, xe đạp điện, xe máy điện qua đêm; không để thiết bị điện có sinh nhiệt trên vật dụng, gần các thiết bị, vật dụng dễ cháy; để vật liệu dễ cháy phủ lên dây dẫn, ổ cắm, cầu dao, các thiết bị điện…; không phơi, sấy quần, áo trực tiếp lên đèn, quạt sưởi, bếp điện, ấm điện.
Trước khi đi ngủ hoặc ra khỏi nhà tắt các thiết bị điện không cần thiết. Bố trí tách biệt hệ thống điện của khu vực sản xuất, kinh doanh với các khu vực khác của nhà.
Khi lắp đặt thêm thiết bị tiêu thụ điện, cần tính toán tránh gây quá tải; không nên sử dụng nhiều thiết bị điện trên cùng một ổ cắm; khi lắp đặt các thiết bị điện sinh nhiệt lớn (đèn sưởi, quạt sưởi, lò nướng...), cần có khoảng cách an toàn đến các vật dụng dễ cháy.
Người dân cần tắt các thiết bị điện khi không sử dụng trước khi đi ngủ hoặc ra khỏi nhà và thường xuyên kiểm tra, sửa chữa, thay thế thiết bị điện bị hư hỏng hoặc không bảo đảm an toàn.
Một yếu tố cũng rất quan trọng để giảm thiểu thiệt hại về người khi có cháy xảy ra là sự chủ động chuẩn bị phương án thoát nạn của người dân.
Đối với nhà có 01 lối thoát nạn, cần hướng dẫn bố trí thêm phương án thoát nạn thứ hai (có thể là cầu thang sắt ngoài nhà, ống tụt hoặc thang dây, dây thả chậm đặt tại ban công, lô gia, sân thượng; lối sang mái của nhà bên cạnh để thoát nạn trong trường hợp khẩn cấp).
Các gia đình cần bố trí thêm lối ra khẩn cấp qua ban công, lô gia, cửa sổ (nghiên cứu tận dụng bố trí lối thoát nạn thứ 2 trên cửa sổ, mái nhà, qua ban công…) trường hợp lắp đặt lồng sắt, lưới sắt cần bố trí ô cửa để thoát nạn (kích thước khoảng 0,6mx0,6m).
Đối với lối đi, lối thoát nạn, cần lưu ý giải pháp giảm thiểu đến mức thấp nhất tác động của các yếu tố nguy hiểm từ đám cháy. Cụ thể, người dân không được để phương tiện, hàng hóa, đồ dùng, vật liệu dễ cháy hoặc nguồn lửa, nguồn nhiệt trên hành lang, lối thoát nạn, cầu thang thoát nạn của nhà; không để các thiết bị, vật dụng nhô ra khỏi mặt tường ở độ cao dưới 2m đồng thời cầu thang bộ thoát nạn trong nhà nên sử dụng vật liệu không cháy hoặc khó cháy, hạn chế sử dụng cầu thang xoắn ốc.
Cửa đi ra ngoài nhà tại tầng 1 nên sử dụng cửa có bản lề (cửa cánh), hạn chế lắp đặt cửa trượt, cửa cuốn; nên bố trí nơi để chìa khóa, dụng cụ phá dỡ thông thường (búa, rìu, xà beng...) trong nhà để kịp thời mở cửa khi xảy ra sự cố cháy, nổ. Trường hợp lắp đặt cửa cuốn thì cần có bộ lưu điện và bộ tời bằng tay để mở cửa khi mất điện hoặc động cơ bị hỏng.
Đối với nhà ở có ban công, lô gia hoặc cửa sổ ở mặt tiếp giáp với đường giao thông cần bảo đảm thông thoáng để thoát nạn khi cần thiết; trường hợp lắp đặt lồng sắt, lưới sắt thì nên bố trí ô cửa để thoát nạn khi có cháy, nổ. Việc lắp đặt biển quảng cáo bên ngoài nhà cần bảo đảm an toàn phòng cháy chữa cháy và thực hiện theo quy định của pháp luật hiện hành. Đối với tầng mái (sân thượng), nên có lối lên từ tầng dưới qua cầu thang hoặc ô cửa có kích thước đủ rộng để có thể di chuyển lên tầng mái và tính toán đến khả năng thoát nạn sang nhà liền kề.
Ngoài các khuyến cáo trên, người dân cần chủ động đầu tư lắp đặt các thiết bị cảnh báo cháy sớm như đầu báo cháy tự động, camera và trang bị, chuẩn bị sẵn sàng phương tiện chữa cháy tại chỗ để sớm phát hiện có cháy.
Các phương tiện phòng cháy chữa cháy tại chỗ và các dụng cụ phá dỡ phù hợp với quy mô, tính chất, đặc điểm của khu nhà, như: lắp đặt hệ thống cảnh báo cháy nhanh, nước, chăn, bình chữa cháy xách tay… để dập tắt cháy ngay từ khi mới phát sinh; trang bị dụng cụ phá dỡ (xà beng, kìm cộng lực…), đèn pin, mặt nạ phòng độc, khăn mềm để phòng chống ngạt khói, thang dây, dây tự cứu,...... để mở cửa và thoát nạn.
Các phương tiện, thiết bị nêu trên cần bố trí ở nơi phù hợp và thuận lợi cho việc thao tác sử dụng khi cần thiết, bảo đảm yêu cầu dễ thấy, dễ lấy và gần lối thoát nạn.
Hướng dẫn thoát nạn khi có cháy
Lực lượng chức năng đưa ra các hướng dẫn cách thoát nạn đối với các hộ gia đình. Theo đó, thành viên hộ gia đình cần nắm rõ, chủ động di chuyển ra lối ra thoát nạn tại tầng 1, lối ra khẩn cấp (lối ra thứ 2), vị trí để chìa khóa, dụng cụ phá dỡ trong nhà.
Tại khu vực sản xuất, kinh doanh, cần phổ biến cho người lao động, sinh sống trong nhà về nội quy, biện pháp thoát nạn, nhận biết chỉ dẫn thoát nạn (biển chỉ dẫn hay đèn chỉ dẫn thoát nạn), sơ đồ chỉ dẫn thoát nạn để kịp thời thoát nạn khi có sự cố cháy, nổ xảy ra.
Khi phát hiện có cháy, nổ, người dân cần bình tĩnh suy xét, hô hoán báo động cho tất cả các thành viên trong gia đình biết để mau chóng di chuyển ra ngoài qua lối thoát nạn an toàn hoặc qua lối lên mái, ban công, cửa sổ sang nhà bên cạnh hoặc thoát xuống bằng thang dây. Đồng thời gọi điện báo cháy ngay cho lực lượng Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ theo số máy 114, hoặc sử dụng App BAOCHAY 114 hoặc công an phường gần nhất.
Trong quá trình di chuyển qua đám cháy nên dùng khăn thấm ướt che kín miệng, mũi và cúi thấp người, bò khom để tránh nguy cơ bị ngạt khói, men theo tường và di chuyển đến nơi an toàn. Tuyệt đối không được núp trong phòng, nhà vệ sinh.
Trường hợp cửa chính bị lửa bao trùm hãy nhanh chóng tìm và mở lối thoát nạn khác (lối thoát nạn thứ 2) qua ban công, cửa sổ, sân thượng sang nhà bên cạnh hoặc thoát xuống bằng thang dây hoặc bố trí lối thoát lên mái nếu mái nhà có kết cấu bằng các tấm lợp; tuyệt đối không núp trong phòng, nhà vệ sinh. Trường hợp, không còn lối thoát nào khác hãy dùng chăn thấm ướt, trùm kín người, cố gắng thoát qua đám cháy nhanh nhất có thể.
Trường hợp lối và đường thoát nạn bị nhiễm khói, lửa mà không thể thoát từ gian phòng ra ngoài theo lối cầu thang bộ, cửa chính; nhanh chóng sử dụng khăn vải, băng dính để chèn, dán kín vào khe cửa để ngăn khói, khí độc vào phòng đang ở, di chuyển ra ban công để báo hiệu cho lực lượng PCCC hỗ trợ biết, ứng cứu kịp thời.
Ngoài ra, người dân cũng cần tổ chức chữa cháy giai đoạn đầu, sử dụng phương tiện tại chỗ để chữa cháy và thoát nạn, cứu người, cứu tài sản, tùy theo tình huống cụ thể và trong khả năng xử lý./.
