Nhân dịp chuẩn bị kỷ niệm 100 năm ngày sinh nhật Vị tướng huyền thoại củaViệt Nam - Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Vietnam+ xin giới thiệu loạt bài viết củatác giả Trần Huyền Thương về cuộc đời và sự nghiệp của ông.
Kỳ một: Võ Nguyên Giáp - Vị tướng giỏi ra đời vào mùa lũ
Quê hương Quảng Bình từ xa xưa đã lưu truyền trong dân gian câu dân ca “Thángbảy nước chảy lên bờ.” Tháng bảy âm lịch là mùa lũ lụt quê tôi. Võ Nguyên Giápcất tiếng khóc chào đời đúng mùa mưa lũ vào ngày 2 tháng 7 năm Tân Hợi, dươnglịch là ngày 25/8/1911, trong một cái chòi cao cất tạm dưới gốc cây mít cổ thụsau vườn nhà để tránh mưa to nước lớn.
Về ngày sinh của Giáp, các nhà nghiên cứu chuyên viết tiểu sử các yếu nhânthì mỗi người nói một cách. Chẳng hạn Jean Sainteny, trong phần chỉ dẫn tiểu sửVõ Nguyên Giáp (Notice biographique sur Vo Nguyen Giap) viết sinh năm 1912. Từđiển Bách Khoa (Larousse) của Pháp lại ghi năm 1911.
Thậm chí có tác giả như Boudare trong cuốn “Giap” do nhà xuất bản Atlas ấnhành năm 1977 viết “Sinh ra ở An Xá thuộc tỉnh Quảng Bình năm 1910.”
Còn Tạp chíThe Sunday Times magazine số ra tháng 11/1972 James Fox ghi “Ông sinh ngày1/9/1910” và James Fox khẳng định như đinh đóng cột rằng đó là ngày sinh chínhxác, vì ông đã "tìm thấy giấy khai sinh của ông Giáp tại thủ đô Paris.” Tuy vậy,theo gia đình và họ hàng, Võ Nguyên Giáp sinh năm Tân Hợi, 1911 vào ngày 25/8đúng vào mùa nước lũ Quảng Bình.
Ông sinh trưởng trong một dòng họ lớn, có tiếng tăm tại làng An Xá, họ Võ, cónhà từ đường khá to ở cuối làng. Cụ nội là Võ Quang Nguyên, một nhà nho đức độvà cụ bà Bùi Thị Giá rất mực đảm đang yêu thương chồng con. Giáp sinh ra khôngthấy mặt ông nội, nhưng cậu nhớ như in lúc bà nội mất bà mặc chiếc áo điều thắm.
Sau bao năm tháng chiến tranh, giặc giã liên miên, gia đình phải tản cư nhiềunơi. Việc cúng giỗ, trông coi phần mộ không có điều kiện, lâu ngày mộ các cụ bịthất lạc. Gần đây được sự giúp đỡ của bà con địa phương, con cháu đã tìm thấyphần mộ của các cụ, nằm trong thượng nguồn sông Kiến Giang.
Gia đình ông có bảy anh chị em nhưng người anh cả và chị cả mất sớm nên cònlại năm 3 người con gái và 2 người con trai là Võ Nguyên Giáp và Võ Thuần Nho,sau này là Thứ trưởng Bộ Giáo dục. Cụ thân sinh là cụ Võ Quang Nghiêm và cụNguyễn Thị Kiên.
Cụ Nghiêm là một nho sinh đã nhiều lần lều chõng đi thi tuy không đỗ đạtnhưng là một nhà nho có uy tín trong vùng. Cụ dạy chữ Hán nhưng khi phong tràohọc chữ Quốc ngữ phát triển ông chuyển sang dạy chữ Quốc ngữ cho thanh thiếuniên trong làng và bốc thuốc chữa bệnh cứu người. Cụ Nghiêm tuy không phải làTiên chỉ của làng nhưng mỗi lần làng có việc tế, lễ, đều mời cụ làm chủ tế.
Khi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp bùng nổ, do phải thu xếp việc nhànên chưa kịp tản cư cùng gia đình, ông Nghiêm đã bị giặc Pháp bắt đưa về giam ởHuế. Ông bị chúng tra tấn dã man chết ngay trong nhà lao Huế. Sau ngày đất nướcthống nhất, con cháu đã tìm thấy và bốc mộ ông đưa về an táng tại nghĩa trangliệt sĩ huyện Lệ Thủy.
Khác với cụ ông rất nghiêm khắc trong việc giáo dục con cái, giữ gìn nề nếpgia phong, cụ bà lại rất mực yêu thương, dang tay ôm con vào lòng đỡ lời cho concái mỗi khi bị cụ ông mắng mỏ.
Trong những năm đầu kháng chiến chống Pháp, cụ bàcùng gia đình tản cư lên chiến khu Bang Rợn, huyện Lệ Thủy. Năm 1952 bà rời quêhương ra chiến khu Việt Bắc, rồi cùng gia đình Đại tướng Võ Nguyên Giáp trở vềthủ đô Hà Nội sau ngày miền Bắc hoàn toàn giải phóng.
Gia đình cụ Nghiêm thuộc diện nghèo trong làng, quanh năm phải vay nợ nặnglãi của các nhà giàu như nhà Khóa Uy, một Hoa Kiều giàu sụ ở làng Tuy Lộc kềbên. Võ Nguyên Giáp đã có lần theo mẹ chèo nock (thuyền) chở ló (thóc) đi trảnợ. Cậu suốt buổi phải ngồi dưới nock trông ló, còn mẹ cậu phải đội ló chạy lênchạy xuống bến giữa trời nắng chang chang.
Tuy còn nhỏ tuổi, nhưng những câu chuyện đêm đêm mẹ kể cho cậu nghe về tướngquân Tôn Thất Thuyết phò vua Hàm Nghi hạ chiếu cần vương, kêu gọi các sĩ phu vàdân chúng đứng lên chống Pháp bảo vệ non sông, còn cha nói về phong trào đánhPháp qua bài vè “Thất thủ kinh đô” đầy cảm động, đã gieo vào lòng cậu bé nhữngấn tượng không bao giờ phai mờ. Phải chăng những ấn tượng sâu sắc đó đã góp phầnnuôi dưỡng ý chí cho sự nghiệp cách mạng của vị Đại tướng - Tư lệnh đầu tiên củaQuân đội Nhân dân Việt Nam sau này./.
Kỳ một: Võ Nguyên Giáp - Vị tướng giỏi ra đời vào mùa lũ
Quê hương Quảng Bình từ xa xưa đã lưu truyền trong dân gian câu dân ca “Thángbảy nước chảy lên bờ.” Tháng bảy âm lịch là mùa lũ lụt quê tôi. Võ Nguyên Giápcất tiếng khóc chào đời đúng mùa mưa lũ vào ngày 2 tháng 7 năm Tân Hợi, dươnglịch là ngày 25/8/1911, trong một cái chòi cao cất tạm dưới gốc cây mít cổ thụsau vườn nhà để tránh mưa to nước lớn.
Về ngày sinh của Giáp, các nhà nghiên cứu chuyên viết tiểu sử các yếu nhânthì mỗi người nói một cách. Chẳng hạn Jean Sainteny, trong phần chỉ dẫn tiểu sửVõ Nguyên Giáp (Notice biographique sur Vo Nguyen Giap) viết sinh năm 1912. Từđiển Bách Khoa (Larousse) của Pháp lại ghi năm 1911.
Thậm chí có tác giả như Boudare trong cuốn “Giap” do nhà xuất bản Atlas ấnhành năm 1977 viết “Sinh ra ở An Xá thuộc tỉnh Quảng Bình năm 1910.”
Còn Tạp chíThe Sunday Times magazine số ra tháng 11/1972 James Fox ghi “Ông sinh ngày1/9/1910” và James Fox khẳng định như đinh đóng cột rằng đó là ngày sinh chínhxác, vì ông đã "tìm thấy giấy khai sinh của ông Giáp tại thủ đô Paris.” Tuy vậy,theo gia đình và họ hàng, Võ Nguyên Giáp sinh năm Tân Hợi, 1911 vào ngày 25/8đúng vào mùa nước lũ Quảng Bình.
Ông sinh trưởng trong một dòng họ lớn, có tiếng tăm tại làng An Xá, họ Võ, cónhà từ đường khá to ở cuối làng. Cụ nội là Võ Quang Nguyên, một nhà nho đức độvà cụ bà Bùi Thị Giá rất mực đảm đang yêu thương chồng con. Giáp sinh ra khôngthấy mặt ông nội, nhưng cậu nhớ như in lúc bà nội mất bà mặc chiếc áo điều thắm.
Sau bao năm tháng chiến tranh, giặc giã liên miên, gia đình phải tản cư nhiềunơi. Việc cúng giỗ, trông coi phần mộ không có điều kiện, lâu ngày mộ các cụ bịthất lạc. Gần đây được sự giúp đỡ của bà con địa phương, con cháu đã tìm thấyphần mộ của các cụ, nằm trong thượng nguồn sông Kiến Giang.
Gia đình ông có bảy anh chị em nhưng người anh cả và chị cả mất sớm nên cònlại năm 3 người con gái và 2 người con trai là Võ Nguyên Giáp và Võ Thuần Nho,sau này là Thứ trưởng Bộ Giáo dục. Cụ thân sinh là cụ Võ Quang Nghiêm và cụNguyễn Thị Kiên.
Cụ Nghiêm là một nho sinh đã nhiều lần lều chõng đi thi tuy không đỗ đạtnhưng là một nhà nho có uy tín trong vùng. Cụ dạy chữ Hán nhưng khi phong tràohọc chữ Quốc ngữ phát triển ông chuyển sang dạy chữ Quốc ngữ cho thanh thiếuniên trong làng và bốc thuốc chữa bệnh cứu người. Cụ Nghiêm tuy không phải làTiên chỉ của làng nhưng mỗi lần làng có việc tế, lễ, đều mời cụ làm chủ tế.
Khi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp bùng nổ, do phải thu xếp việc nhànên chưa kịp tản cư cùng gia đình, ông Nghiêm đã bị giặc Pháp bắt đưa về giam ởHuế. Ông bị chúng tra tấn dã man chết ngay trong nhà lao Huế. Sau ngày đất nướcthống nhất, con cháu đã tìm thấy và bốc mộ ông đưa về an táng tại nghĩa trangliệt sĩ huyện Lệ Thủy.
Khác với cụ ông rất nghiêm khắc trong việc giáo dục con cái, giữ gìn nề nếpgia phong, cụ bà lại rất mực yêu thương, dang tay ôm con vào lòng đỡ lời cho concái mỗi khi bị cụ ông mắng mỏ.
Trong những năm đầu kháng chiến chống Pháp, cụ bàcùng gia đình tản cư lên chiến khu Bang Rợn, huyện Lệ Thủy. Năm 1952 bà rời quêhương ra chiến khu Việt Bắc, rồi cùng gia đình Đại tướng Võ Nguyên Giáp trở vềthủ đô Hà Nội sau ngày miền Bắc hoàn toàn giải phóng.
Gia đình cụ Nghiêm thuộc diện nghèo trong làng, quanh năm phải vay nợ nặnglãi của các nhà giàu như nhà Khóa Uy, một Hoa Kiều giàu sụ ở làng Tuy Lộc kềbên. Võ Nguyên Giáp đã có lần theo mẹ chèo nock (thuyền) chở ló (thóc) đi trảnợ. Cậu suốt buổi phải ngồi dưới nock trông ló, còn mẹ cậu phải đội ló chạy lênchạy xuống bến giữa trời nắng chang chang.
Tuy còn nhỏ tuổi, nhưng những câu chuyện đêm đêm mẹ kể cho cậu nghe về tướngquân Tôn Thất Thuyết phò vua Hàm Nghi hạ chiếu cần vương, kêu gọi các sĩ phu vàdân chúng đứng lên chống Pháp bảo vệ non sông, còn cha nói về phong trào đánhPháp qua bài vè “Thất thủ kinh đô” đầy cảm động, đã gieo vào lòng cậu bé nhữngấn tượng không bao giờ phai mờ. Phải chăng những ấn tượng sâu sắc đó đã góp phầnnuôi dưỡng ý chí cho sự nghiệp cách mạng của vị Đại tướng - Tư lệnh đầu tiên củaQuân đội Nhân dân Việt Nam sau này./.
| Kỳ I: Võ Nguyên Giáp - Vị tướng giỏi ra đời vào mùa lũ Kỳ II: Võ Nguyên Giáp: Quê hương nghĩa nặng, tình sâu Kỳ III: Võ Nguyên Giáp: Thuở học trò của vị Đại tướng Kỳ IV: Võ Nguyên Giáp: Lao tù là trường học cách mạng Kỳ V: Võ Nguyên Giáp - Thầy giáo trường Thăng Long Kỳ VI: Chỉ huy trưởng VN Tuyên truyền Giải phóng quân Kỳ VII: Người Tổng tư lệnh Quân đội Nhân dân Việt Nam Kỳ VIII: Vị Tổng chỉ huy Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử Kỳ IX: Võ Nguyên Giáp trên con đường mòn Hồ Chí Minh Kỳ X: Đại tướng Võ Nguyên Giáp - Một tấm gương trong |
Trần Huyền Thương (Vietnam+)
