Chính phủ xác định hiện nay là thời điểm quyết định giải quyết dứt điểm những tồn tại của tàu cá vi phạm IUU (khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định) với các nhiệm vụ cụ thể đối với từng bộ, ngành và địa phương trên tinh thần "6 rõ" (Rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ kết quả).
Từ đó tạo ra sự chuyển động mạnh mẽ của cả hệ thống chính trị, lan tỏa đến cấp cơ sở - nơi trực tiếp quản lý đội tàu và ngư dân.
Nêu cao trách nhiệm
Với sự chỉ đạo sát sao của Thủ tướng Chính phủ, các địa phương ven biển của cả nước nói chung và khu vực miền Trung nói riêng đang tập trung rốt ráo, khẩn trương hoàn thành các nội dung phần việc với mốc thời gian và tiến độ cụ thể, qua đó tạo kết quả chuyển biến hàng tuần.
Công tác triển khai các nhiệm vụ chống khai thác IUU trên địa bàn thành phố Đà Nẵng đã được các cấp, các ngành và lực lượng chức năng vào cuộc một cách quyết liệt, đồng bộ, có sự phối hợp chặt chẽ.
Thành phố đã thực hiện lắp đặt 100% thiết bị giám sát hành trình trên tàu cá đối với tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 15 mét trở lên; hoàn thành 100% việc đánh dấu tàu cá và kẻ số đăng ký tàu cá theo đúng quy định.
Tính đến nay, Đà Nẵng không có tàu cá vi phạm bị nước ngoài bắt giữ, xử lý và xử lý hình sự hành vi khai thác IUU; công tác tuần tra, kiểm soát hoạt động khai thác thủy sản trên biển và xử lý các trường hợp vi phạm được các lực lượng chức năng tập trung thực hiện, qua đó đã giảm thiểu các vi phạm hoạt động khai thác tại vùng biển ven bờ.
Theo lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường thành phố Đà Nẵng, mặc dù công tác chống khai thác IUU trên địa bàn thành phố đã đạt được nhiều kết quả quan trọng.
Tuy nhiên, nhóm tàu câu mực khơi vẫn có nguy cơ cao vi phạm về khai thác thủy sản bất hợp pháp, do vậy lực lượng chức năng thành phố đang tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giám sát nhằm chủ động phát hiện sớm các trường hợp vi phạm để cảnh báo cũng như xử lý nghiêm khắc những cá nhân cố tình vi phạm quy định, làm ảnh hưởng đến nỗ lực chung của cả nước trong việc quyết tâm tháo gỡ "thẻ vàng" IUU.
Tại Khánh Hòa, chính quyền địa phương và lực lượng chức năng đều triển khai đồng bộ các giải pháp, tập trung xử lý các tồn tại về đăng ký, cấp phép, vận hành thiết bị giám sát hành trình và kiểm soát tàu cá xuất, nhập bến.
Trung tá Vũ Anh Tú, Đồn trưởng Đồn Biên phòng Cửa khẩu cảng Nha Trang (tỉnh Khánh Hòa) cho biết đơn vị xác định công tác phòng chống IUU là nhiệm vụ quan trọng và thường xuyên phân công cán bộ xuống địa bàn phối hợp với chính quyền, các lực lượng chức năng tuyên truyền pháp luật.
Nội dung trọng tâm là cảnh báo rủi ro khi vi phạm vùng biển nước ngoài, tình hình gia tăng hoạt động tuần tra và bắt giữ của lực lượng chức năng các nước, giúp chủ tàu, thuyền trưởng nhận thức rõ trách nhiệm khi hành nghề trên biển.
Thời gian qua qua, đơn vị đã tổ chức nhiều đợt tuyên truyền trực tiếp, hiệu quả tại Cảng cá Hòn Rớ, bến cá Vĩnh Trường và yêu cầu chủ phương tiện ký cam kết không vi phạm IUU.
Tính đến thời điểm hiện tại, tỉnh Gia Lai đã hoàn thành 19/19 nhiệm vụ trong tháng cao điểm chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, đạt kết quả kiểm soát tàu cá tốt, giữ vững vùng biển và đặc biệt không để tàu cá bị nước ngoài bắt giữ, cho thấy sự nỗ lực lớn trong công tác phòng chống IUU của địa phương.
Đại úy Lê Văn Hòa, Trạm trưởng Trạm kiểm soát Biên phòng Mũi Tấn, Đồn Biên phòng cửa khẩu Cảng Quy Nhơn (tỉnh Gia Lai) cho biết cán bộ, chiến sỹ tại Trạm duy trì trực 24/24 để giám sát tất cả tàu thuyền ra vào cảng cá Quy Nhơn.
Đối với các tàu cá không đủ điều kiện đi khai thác, hàng ngày Trạm tổ chức đi chụp ảnh vị trí neo đậu, kiểm tra xem bà con có đưa ngư lưới cụ lên phương tiện hay không nhằm kịp thời ngăn chặn hành vi cố tình vượt trạm đi khai thác bất hợp pháp, không báo cáo.
Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Gia Lai, ông Phạm Anh Tuấn khẳng định xác định gỡ thẻ vàng cho ngành thủy sản là nhiệm vụ chính trị, cần ưu tiên đặc biệt, thời gian qua tỉnh đã siết chặt hoạt động trên biển của bà con ngư dân.
Bên cạnh công tác kiểm tra, giám sát, xử lý nghiêm các trường hợp cố tình vi phạm, Ủy ban Nhân dân tỉnh chỉ đạo các sở, ban, ngành tuyên truyền cho bà con các nội dung để bà con biết, nếu không nghiêm túc chấp hành các quy định phòng chống IUU thì phải chuyển đổi nghề.
Đây là thời điểm quyết định để gỡ thẻ vàng IUU, hướng tới phát triển nghề cá bền vững, lâu dài, đánh bắt hiện đại, đảm bảo các quy định quốc tế.
Không khoan nhượng với vi phạm
Việc xử lý vi phạm IUU được các địa phương khu vực miền Trung thực hiện nghiêm, không có ngoại lệ. Một số trường hợp tàu cá cố tình ngắt kết nối giám sát hành trình hoặc gửi máy giám sát sang tàu khác để trốn tránh trách nhiệm đã bị phát hiện và xử lý hành chính.
Những vụ việc có dấu hiệu tội phạm đều được chuyển cơ quan chức năng điều tra theo quy định.
Tại Cảng cá Thọ Quang (Đà Nẵng), tranh thủ thời gian vận chuyển thực phẩm lên tàu và làm các thủ tục xuất bến cho chuyến biển dài ngày, ông Phan Luận (tỉnh Quảng Ngãi) thuyền trưởng tàu cá QNg97188 đã báo nhân viên nhà mạng viễn thông đến lắp đặt thêm một máy thiết bị giám sát hành trình VMS để đảm bảo kết nối thông suốt trong quá trình đi biển với trạm bờ.
"Vụ cá Đông là thời gian khai thác chính trong năm của bà con ngư dân miền Trung. Dự kiến tàu sẽ vươn khơi trong hai tuần nên mọi công tác chuẩn bị hậu cần đều được thực hiện chu đáo, đặc biệt là đảm bảo các thiết bị máy móc hoạt động ổn định. Nếu thiết bị giám sát hành trình trục trặc tàu phải quay lại bờ ảnh hưởng đến kế hoạch khai thác, tâm lý thuyền viên nên tôi đã đầu tư sắm mới thêm một máy VMS cho chắc. Hiện nay, mức phạt đối với tàu cá đánh vi phạm về IUU rất cao lên đến vài trăm triệu đồng do vậy bà con chủ động chấp hành các quy định," ông Phan Luận chia sẻ.
Thời gian qua, Khánh Hòa ghi nhận nhiều trường hợp ngư dân và chủ tàu bị xử lý vì vi phạm duy trì thiết bị giám sát hành trình. Một số chủ tàu phản ánh họ phải bật máy liên tục ngay cả khi neo đậu ở trong bờ nhưng đều chấp hành, vì chỉ cần mất tín hiệu là bị xem là vi phạm.
Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Khánh Hòa Trịnh Minh Hoàng khẳng định địa phương đang quyết tâm không để phát sinh vi phạm mới, kiên quyết xử lý nghiêm các trường hợp cố tình ngắt kết nối hoặc vượt ranh giới khai thác.
Tỉnh coi đây là nhiệm vụ cấp bách, gắn với trách nhiệm lâu dài bảo vệ nguồn lợi thủy sản và giữ vững uy tín của ngành thủy sản Việt Nam.
Ngư dân Nguyễn Văn Em (phường Đông Hải, tỉnh Khánh Hòa), chủ tàu cá số hiệu NT 90759 TS công suất 440 CV hành nghề lưới rê thu ngừ chia sẻ, toàn bộ chủng loại và sản lượng trong mỗi chuyến biển đều được ông ghi chép và nộp nhật ký đầy đủ theo quy định về cảng.
"Tàu cá luôn duy trì hoạt động của thiết bị giám sát hành trình, để chứng minh tàu không vi phạm vùng biển nước ngoài. Hệ thống giám sát còn giúp lực lượng chức năng phát hiện vị trí của tàu khi có sự cố trên biển, qua đó giúp ngư dân yên tâm hơn trong quá trình khai thác," ông Nguyễn Văn Em nói.
Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 2 thực hiện nhiệm vụ quản lý vùng biển từ tỉnh Quảng Trị đến Gia Lai. Trong đợt cao điểm ngăn chặn, chấm dứt tình trạng tàu cá vi phạm khai thác IUU từ giữa tháng 10 đến đầu tháng 12/2025, Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 2 đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền phổ biến pháp luật cho bà con ngư dân trên biển, đồng thời triển khai các biện pháp nghiệp vụ phát hiện, đấu tranh với các tàu cá cố tình vi phạm các quy định trong quá trình khai thác ở ngoài khơi.
Bên cạnh đó, Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 2 đã phối hợp với chính quyền địa phương và cơ quan chức năng liên quan tiến hành rà soát, bổ sung, nắm chắc danh sách tàu cá nguy cơ vi phạm IUU cao; tàu cá hoạt động ngoài tỉnh, lâu ngày không về địa phương; tàu cá trong diện "ba không", tàu cá mất kết nối VMS trên biển để kịp thời quản lý, theo dõi chặt chẽ.
Theo Đại tá Trương Bá Long, Phó Tư lệnh, Tham mưu trưởng, Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 2, thời gian tới, đơn vị tiếp tục chỉ đạo các tàu thực hiện nhiệm vụ đẩy mạnh công tác tuần tra, kiểm soát, phòng chống khai thác IUU; phối hợp trao đổi thông tin với các lực lượng trên thực địa, quản lý chặt chẽ tàu cá hoạt động trên khu vực gần đường ranh giới chủ động nắm, phối hợp điều tra, xác minh, xử lý nghiêm các vụ việc tàu cá vi phạm IUU.
Đơn vị cũng triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ, chủ động cử cán bộ trinh sát nắm tình hình tại các địa bàn trọng điểm có nguy cơ cao về khai thác IUU; triển khai các kế hoạch nghiệp vụ đấu tranh với các tổ chức, cá nhân có dấu hiệu móc nối, đưa tàu thuyền, ngư dân sang vùng biển nước ngoài khai thác hải sản trái phép, các đối tượng nhận, gửi thiết bị giám sát hành trình, các đối tượng mua bán thủy sản trái phép./.
