Ảnh minh họa. (Nguồn: Xinhuanet) 193 thành viên Đại hội đồng Liên hợp quốc ngày 18/12 đã nhất trí thông qua nghị quyết kêu gọi chấm dứt hoạt động do thám điện tử, đồng thời bày tỏ quan ngại về tác động của hoạt động này đối với việc bảo vệ các quyền con người.
Nghị quyết do Đức và Brazil soạn thảo sau khi xảy ra vụ tiết lộ của Edward Snowden và không đề cập tới quốc gia cụ thể nào.
Nghị quyết được 5 quốc gia tham gia chiến dịch do thám "Five Eyes" (gồm Mỹ, Anh, Australia, Canada và New Zealand) ủng hộ.
Các nghị quyết của Đại hội đồng Liên hợp quốc không mang tính ràng buộc nhưng thể hiện sự ủng hộ rộng rãi của quốc tế nên có sức nặng đáng kể về đạo đức và chính trị.
Cùng ngày, ủy ban đánh giá hoạt động tình báo Mỹ do Nhà Trắng thành lập đã công bố một loạt đề xuất nhằm tăng cường tính minh bạch và hiệu quả hoạt động của Cơ quan An ninh Quốc gia Mỹ (NSA).
Trong số 46 khuyến nghị do ủy ban này đưa ra có đề xuất kiểm tra kỹ lưỡng trên diện rộng hoạt động của NSA và yêu cầu cơ quan này ngừng hoạt động thu thập “siêu dữ liệu” điện thoại. Năm thành viên của ủy ban cho rằng việc chính phủ sở hữu những thông tin này có thể làm tổn hại lòng tin của công chúng và vi phạm tự do cá nhân. Vì thế cần phải giao lại cho các nhà cung cấp viễn thông hoặc một bên trung gian thứ ba. Chính phủ Mỹ cần xin lệnh của Tòa án điều tra tình báo nước ngoài khi cần tiếp xúc với những thông tin trên.
Báo cáo dày 308 trang được đệ trình lên Nhà Trắng hồi tuần trước cũng cho rằng chính phủ Mỹ cần cân đối giữa bảo vệ lợi ích an ninh quốc gia và hoạt động thu thập thông tin tình báo với việc đảm bảo quyền riêng tư, tự do dân sự và quy định của luật pháp.
Báo cáo cũng kêu gọi tiến hành “các biện pháp có ý nghĩa" để bảo vệ quyền riêng tư của những người không phải là công dân Mỹ, hối thúc hợp tác hơn nữa với các đồng minh nhằm tránh phải đối mặt với các bất đồng ngoại giao mỗi khi bị tiết lộ về việc thu thập thông tin tình báo.
Cũng theo ủy ban trên, hoạt động tình báo không thể chấm dứt hoàn toàn song cần dựa trên căn cứ xác đáng, tuân theo một số tiêu chuẩn nhất định và theo chỉ đạo của giới hoạch định chính sách cấp cao.
Báo cáo khẳng định cần có những cơ chế giúp tiến trình này minh bạch hơn để củng cố lòng tin cộng đồng. Ủy ban trên hy vọng những đề xuất của mình sẽ giúp cân bằng tốt hơn giữa lợi ích quốc phòng và quyền tự do cá nhân.
Theo quy định, các đề xuất trên còn phải chờ được Tổng thống và Quốc hội Mỹ thông qua trước khi chính thức trở thành luật.
Việc thành lập ủy ban đánh giá tình báo và đưa ra các đề xuất cải tổ là một phần trong cam kết của Tổng thống Obama trong việc minh bạch hóa hoạt động tình báo Mỹ sau khi Washington phải đối mặt với làn sóng phản đối trong nước và quốc tế xoay quanh các tiết lộ động trời của cựu nhân viên tình báo Edward Snowden.
Thẩm phán liên bang ở Washington ngày 16/12 tuyên bố chương trình do thám cuộc thoại của NSA là bất hợp pháp và phải được chấm dứt ngay./.
