Theo những người Việt ở rừng tại Angres, để đến được Pháp, người ít tiền thườngbắt đầu bằng đường thủy, sang Trung Quốc rồi qua Nga. Những người "sang" hơn thìđáp máy bay tới thẳng Nga, hoặc Cộng hòa Séc.
Sau đó, họ tiếp tục một lộ trìnhkhá giống nhau: băng qua một số nước Đông Âu để vào EU, đến Pháp rồi sang Anh,điểm đến cuối cùng và cũng là "thiên đường" mà tất cả những người Việt nhập cưbất hợp pháp hướng tới.
Giá cả cho chuyến đi có thể dao động từ 6.000-16.000 USD, tùy theo phươngtiện để đến Pháp, điểm dừng chân cuối cùng trước khi sang Anh.
"Nghe mô tả thì thấy thật suôn sẻ, nhưng có dấn thân vào rồi mới thấy nó cay cựcđến thế nào," người đàn ông tự xưng là Long, 43 tuổi, làm nghề lái taxi ở ĐồngHới, tâm sự với một giọng chua chát.
Anh kể: "Ở nhà, lương tài xế chỉ gần 2 triệu đồng/tháng. Chẳng đủ sống. Nghenói đến Anh có thể kiếm được nhiều tiền, chỉ vài tháng làm việc là đủ để trangtrải nợ nần và có thể gửi tiền về giúp đỡ gia đình. Thế là tôi quyết định rađi."
Những tưởng có thể phất lên nhanh chóng, anh Long tìm đến môi giới để thựchiện giấc mộng làm giàu của mình. Sau khi thủ tục hoàn tất, tiền đã nộp, anhkhăn gói hồ hởi lên đường, để lại nơi quê nhà người vợ trẻ với hai đứa con, mộtmón nợ và cả niềm hy vọng vào tương lai tốt đẹp hơn mà chồng-cha họ sẽ mangvề nay mai.
Nhưng cuộc đời đâu có đơn giản như vậy. Sang đến Nga, cuộc hành trình gian nanvà vất vả của anh mới thật sự bắt đầu. Người dẫn đường đưa anh Long cùng mộtnhóm người đi bằng nhiều phương tiện khác nhau từ Nga, vượt qua các nước Đông Âuvà Trung Âu để tới Pháp.
Trong suốt mấy tháng trời, họ trèo đèo, lội suối, vượt rừng để tránh sự kiểmsoát của lực lượng kiểm tra biên giới. Phương tiện hỗ trợ chỉ là một chiếc labàn để định hướng và chiếc bản đồ để xác định nơi đến. Lương thực đi đường chỉlà chai nước và chiếc bánh mì được phân phát mỗi ngày.
Đôi mắt anh Long vụt mờ đi khi những kỷ niệm kinh hoàng trở về trong ký ức: "Cónhững tuần đi triền miên trong rừng, mệt quá cũng chỉ được nghỉ vài tiếng mỗingày. Càng đêm tối, càng phải đi để dễ trốn hải quan và công an. Mùa hè còn đỡ,khi mùa đông đến, rét thấu xương thịt. May thì vẫy được xe đi nhờ, nếu khôngphải chấp nhận đi bộ."
Anh Long cho biết khó nhất là chặng vượt qua biên giới hai nước Bulgaria vàHungary, vì đây chính là cửa khẩu vào EU nên việc kiểm soát vô cùng gắt gao.
Chẳng may gặp phải lính biên phòng hay cảnh sát đi tuần, người may mắn thoátđược thì đi tiếp, những người không may bị bắt lại, bị nhốt vào đồn biên phòng,đến lúc được thả ra, lại tìm đường về nơi tập kết cũ, chờ cơ hội có đoàn khácthì nhập vào.
Nơi đất khách quê người, ngoại ngữ một chữ bẻ đôi không biết, cuộc sống chỉtrông chờ vào hai chữ rủi may. Căng thẳng, sợ hãi, lang thang, chui lủi…, cứ nhưvậy đến 4 tháng ròng anh Long mới tới được Calais.
Với giọng hài hước pha lẫn chua chát, anh Long công nhận cái mà anh có đượctrong chuyến đi "sống dở chết dở" vừa qua là khả năng xem bản đồ, định hướngbằng la bàn và kinh nghiệm nhảy xe tải đường dài.
Đàn ông đã vậy, phụ nữ còn vất vả, khổ sở trăm lần. Khó khăn lắm tôi mới bắtchuyện được với cô gái trẻ tên Thủy, 26 tuổi, đến từ Hải Phòng. Là con gái duynhất trong gia đình, bố mẹ tuy không giàu, nhưng cũng không để Thủy thiếu thốn.
Nghe người ta quảng cáo đến Anh dễ kiếm tiền, hai ông bà đã chiều con, bán đingôi nhà mình đang ở để trang trải cho chuyến đi. Thủy cùng Hoa, côbạn gái thân, lên đường xuất ngoại với ước vọng tìm được một cuộc sống sungsướng hơn. Nhưng giờ đây, bản thân họ không dám chắc tương lai sẽ tốt đẹp hơn ởnhà.
Không kể ra, nhưng khuôn mặt nhỏ nhắn của cô còn vương lại những nét thảngthốt, sợ hãi, dấu ấn của một cuộc hành trình đầy ác mộng.
Thủy rụt rè tâm sự:"Em cũng không ngờ chuyến đi lại kinh hoàng đến thế. Em cảm thấy bị hủy hoại cảvề thể xác, lẫn tâm hồn. Nhiều lúc tủi cực chỉ muốn chết, nhưng lại không dám.Em cũng không dám gọi điện về nhà sợ bố mẹ em biết sẽ khổ sở vô cùng."
Mặc dù đã đến được Pháp, nhưng cái đích để đạt được vẫn còn xa đối với nhữngngười Việt nhập cư bất hợp pháp. Chặng đường khó nhất hóa ra lại là chặng đườngngắn nhất và gần đích nhất.
Để đi từ Pháp sang Anh, cách phổ biến là giấu mình trong những chiếc xe tảiđường dài. Thường vào buổi tối, những người này lần mò ra các trạm nghỉ chân củaxe tải rồi tìm cách giấu mình trong các xe.
Trời càng rét càng phải đi vì ít người để ý, quần áo càng ít càng dễ giấumình. Nhỏ con thì nằm ép trong các khe ở dưới gầm xe, to lớn thì chui vào đốnghàng hóa trong thùng xe. Phải rúc cho kỹ và sau đó mặc cho số phận định đoạt.
Người nào xui, bị cảnh sát phát hiện thì bị bắt giữ. Nếu chẳng may lên nhầmphải chiếc xe đi Bỉ, hay Hà Lan, thì lại phải tìm cách mà quay trở lại nơi nàyđể thử vận may khác.
Người thanh niên trẻ có tên là Tiến cho biết đã tìm cách qua Anh đến cả hai chục lần, nhưng vẫn chưa sang được. Có lần trốn trong thùng xe, lạnh đến nỗi máuđông cứng, chân không cử động nổi, cảnh sát phải bế xuống và cho vào phòng ấm đểkhỏi bị chết cóng.
Có lần Tiến thoát được hai trạm kiểm soát rồi, vậy mà đến trạm cuối cùng ởbên Anh vẫn bị chó nghiệp vụ phát hiện. Không có giấy tờ, cũng chẳng biết tiếngAnh, bị bắt rồi cảnh sát Anh trục xuất ngược về Pháp.
Cảnh sát Pháp cũng ngánngẩm, bắt rồi lại thả ra. Và cứ như vậy từ 6 tháng nay Tiến vẫn lang thang, vấtvưởng quanh những túp lều ở bìa rừng.
Những nhà hoạt động tình nguyện: Một miếng khi đói bằng cả gói khi no
Những ngày sống vất vưởng của người Việt nhập cư trái phép để chờ tới nơi "thiên đường"thật thảm thương. Có lẽ, họ sẽ khó trụ nổi nếu không có sự giúp đỡ của nhữngngười bản xứ tốt bụng, những thành viên của nhóm Fraternité Migrants - nhóm đấutranh cho quyền bình đẳng của những người nhập cư trái phép, nhất là vào giữa mùa đông giárét, khi nhiệt độ xuống tận dưới -7°C.
Mảnh đất nơi họ tạm cất lên những chiếc lều để tránh mưa, tránh tuyết thuộc sởhữu của một số nông dân địa phương. Không phải ai cũng đồng ý cho những ngườinhập cư bất hợp pháp ở nhờ, nhưng đa số có vẻ xuôi lòng trước tình cảnh củanhững con người đáng thương này.
Những mảnh vải bạt để dựng lều, chăn đệm, củi lửa và cả những vật dụng cầnthiết tối thiểu... cũng đều do các thành viên của nhóm tình nguyện hoạt độngnhân đạo mang đến.
Mỗi ngày một lần, họ thay nhau mang đồ tiếp tế đến cho nhữngngười Việt ở rừng, từ can nước đến túi khoai tây, từ quần áo đến giày dép và cảthuốc men. Hàng tuần, họ đưa những người Việt nhập cư trái phép đi tắm, đi giặt trong thànhphố.
Chị Fabienne Bouny cho biết những người Việt này không gây rối như những nhómcộng đồng khác, bởi vì mục đích của họ chỉ là tìm đường sang Anh. Hơn nữa, họlại nhỏ con, hiền lành nên hay bị các nhóm cộng đồng khác ăn hiếp, bắt nạt.Chính vì vậy, họ được những người làm từ thiện quan tâm, chăm sóc hơn cả.
Chị cũng rất biết theo luật của Pháp, những trường hợp tiếp tay cho ngườinhập cư bất hợp pháp có thể bị kết án 7 năm tù và phải trả 70.000euro tiền phạt.
Thế nhưng, chị và những người trong nhóm vẫn giúp đỡ những người Việt nhập cư,bởi vì họ cho rằng hành động của mình không phải là "tiếp tay", mà đơn giản chỉvì thấy những con người này quá đáng thương. Hơn nữa, theo chị, không có luậtpháp nào cấm các hoạt động từ thiện với mục đích đơn thuần là giúp cho nhữngngười khốn khổ có điều kiện tồn tại một cách tối thiểu.
Chị Annick Pagias, một nữ y tá hoạt động tình nguyện cũng cho rằng những việclàm của chị và các thành viên khác trong nhóm Fraternité Migrants không phải làđể khuyến khích, hay tiếp tay để những người Việt nhập cư chạy sang Anh, mà chỉgiúp cho họ có được điều kiện sống tối thiểu của một con người.
Chị nói: "Tình cảnh của họ thật đáng thương. Nếu không có sự trợ giúp, chắchọ không thể chịu nổi mùa đông khắc nghiệt ở nơi này. Chúng tôi giúp đỡ họ, chỉvì chúng tôi cũng là con người."
Chị cho biết, vì mùa đông ở đây rất lạnh giá và khắc nghiệt, nên chính quyềnđịa phương và cảnh sát cũng chấp nhận làm ngơ để những nhà hoạt động từ thiệngiúp đỡ những người nhập cư này. Tuy nhiên, chị cũng lo ngại rằng thời gian tới,khi thời tiết sẽ ấm áp hơn, chính quyền địa phương và cảnh sát sẽ dẹp bỏ nhữnglều trại này và những người nhập cư Việt Nam cũng sẽ lại rơi vào tình trạng langthang vất vưởng như trước kia.
Để những người Việt ở rừng có được chút hương vị ấm cúng của Tết quê hương, haichị Xuân Phương và Tố Nga, thuộc tổ chức từ thiện mang tên "Hoa hy vọng" ở Pariscũng đội mưa gió, bão tuyết, để mang gạo nếp, bánh chưng và những thực phẩm cầnthiết khác đến cho họ "ăn" Tết.
Các thành viên thuộc nhóm Fraternité Migrantscòn tìm mua cả gà sống để những Việt nhập cư cúng giỗ đêm Giao thừa.
Nhờ sự trợ giúp của những người làm từ thiện, cuộc sống của người Việt ở rừng cóphần dễ thở hơn. Một thanh niên có tên là Hùng cho biết, trong mấy tháng trờilang thang khắp nơi, có lẽ điểm dừng chân này là nơi anh cảm thấy cuộc sống củamình tử tế hơn cả. Ít ra là cũng còn có cơm để ăn, củi để sưởi, chăn để đắp vàmay mắn hơn cả là có người quan tâm và chia sẻ những nỗi đau khổ mà họ đã tựmình trải qua.
Mặc dù ai cũng biết đây chỉ là giải pháp tạm thời, nhưng những sự giúp đỡ đó đãphần nào mang lại cho những thân phận đáng thương này chút hơi ấm tình ngườitrong những ngày đông giá rét./.
Sau đó, họ tiếp tục một lộ trìnhkhá giống nhau: băng qua một số nước Đông Âu để vào EU, đến Pháp rồi sang Anh,điểm đến cuối cùng và cũng là "thiên đường" mà tất cả những người Việt nhập cưbất hợp pháp hướng tới.
Giá cả cho chuyến đi có thể dao động từ 6.000-16.000 USD, tùy theo phươngtiện để đến Pháp, điểm dừng chân cuối cùng trước khi sang Anh.
"Nghe mô tả thì thấy thật suôn sẻ, nhưng có dấn thân vào rồi mới thấy nó cay cựcđến thế nào," người đàn ông tự xưng là Long, 43 tuổi, làm nghề lái taxi ở ĐồngHới, tâm sự với một giọng chua chát.
Anh kể: "Ở nhà, lương tài xế chỉ gần 2 triệu đồng/tháng. Chẳng đủ sống. Nghenói đến Anh có thể kiếm được nhiều tiền, chỉ vài tháng làm việc là đủ để trangtrải nợ nần và có thể gửi tiền về giúp đỡ gia đình. Thế là tôi quyết định rađi."
Những tưởng có thể phất lên nhanh chóng, anh Long tìm đến môi giới để thựchiện giấc mộng làm giàu của mình. Sau khi thủ tục hoàn tất, tiền đã nộp, anhkhăn gói hồ hởi lên đường, để lại nơi quê nhà người vợ trẻ với hai đứa con, mộtmón nợ và cả niềm hy vọng vào tương lai tốt đẹp hơn mà chồng-cha họ sẽ mangvề nay mai.
Nhưng cuộc đời đâu có đơn giản như vậy. Sang đến Nga, cuộc hành trình gian nanvà vất vả của anh mới thật sự bắt đầu. Người dẫn đường đưa anh Long cùng mộtnhóm người đi bằng nhiều phương tiện khác nhau từ Nga, vượt qua các nước Đông Âuvà Trung Âu để tới Pháp.
Trong suốt mấy tháng trời, họ trèo đèo, lội suối, vượt rừng để tránh sự kiểmsoát của lực lượng kiểm tra biên giới. Phương tiện hỗ trợ chỉ là một chiếc labàn để định hướng và chiếc bản đồ để xác định nơi đến. Lương thực đi đường chỉlà chai nước và chiếc bánh mì được phân phát mỗi ngày.
Đôi mắt anh Long vụt mờ đi khi những kỷ niệm kinh hoàng trở về trong ký ức: "Cónhững tuần đi triền miên trong rừng, mệt quá cũng chỉ được nghỉ vài tiếng mỗingày. Càng đêm tối, càng phải đi để dễ trốn hải quan và công an. Mùa hè còn đỡ,khi mùa đông đến, rét thấu xương thịt. May thì vẫy được xe đi nhờ, nếu khôngphải chấp nhận đi bộ."
Anh Long cho biết khó nhất là chặng vượt qua biên giới hai nước Bulgaria vàHungary, vì đây chính là cửa khẩu vào EU nên việc kiểm soát vô cùng gắt gao.
Chẳng may gặp phải lính biên phòng hay cảnh sát đi tuần, người may mắn thoátđược thì đi tiếp, những người không may bị bắt lại, bị nhốt vào đồn biên phòng,đến lúc được thả ra, lại tìm đường về nơi tập kết cũ, chờ cơ hội có đoàn khácthì nhập vào.
Nơi đất khách quê người, ngoại ngữ một chữ bẻ đôi không biết, cuộc sống chỉtrông chờ vào hai chữ rủi may. Căng thẳng, sợ hãi, lang thang, chui lủi…, cứ nhưvậy đến 4 tháng ròng anh Long mới tới được Calais.
Với giọng hài hước pha lẫn chua chát, anh Long công nhận cái mà anh có đượctrong chuyến đi "sống dở chết dở" vừa qua là khả năng xem bản đồ, định hướngbằng la bàn và kinh nghiệm nhảy xe tải đường dài.
Đàn ông đã vậy, phụ nữ còn vất vả, khổ sở trăm lần. Khó khăn lắm tôi mới bắtchuyện được với cô gái trẻ tên Thủy, 26 tuổi, đến từ Hải Phòng. Là con gái duynhất trong gia đình, bố mẹ tuy không giàu, nhưng cũng không để Thủy thiếu thốn.
Nghe người ta quảng cáo đến Anh dễ kiếm tiền, hai ông bà đã chiều con, bán đingôi nhà mình đang ở để trang trải cho chuyến đi. Thủy cùng Hoa, côbạn gái thân, lên đường xuất ngoại với ước vọng tìm được một cuộc sống sungsướng hơn. Nhưng giờ đây, bản thân họ không dám chắc tương lai sẽ tốt đẹp hơn ởnhà.
Không kể ra, nhưng khuôn mặt nhỏ nhắn của cô còn vương lại những nét thảngthốt, sợ hãi, dấu ấn của một cuộc hành trình đầy ác mộng.
Thủy rụt rè tâm sự:"Em cũng không ngờ chuyến đi lại kinh hoàng đến thế. Em cảm thấy bị hủy hoại cảvề thể xác, lẫn tâm hồn. Nhiều lúc tủi cực chỉ muốn chết, nhưng lại không dám.Em cũng không dám gọi điện về nhà sợ bố mẹ em biết sẽ khổ sở vô cùng."
Mặc dù đã đến được Pháp, nhưng cái đích để đạt được vẫn còn xa đối với nhữngngười Việt nhập cư bất hợp pháp. Chặng đường khó nhất hóa ra lại là chặng đườngngắn nhất và gần đích nhất.
Để đi từ Pháp sang Anh, cách phổ biến là giấu mình trong những chiếc xe tảiđường dài. Thường vào buổi tối, những người này lần mò ra các trạm nghỉ chân củaxe tải rồi tìm cách giấu mình trong các xe.
Trời càng rét càng phải đi vì ít người để ý, quần áo càng ít càng dễ giấumình. Nhỏ con thì nằm ép trong các khe ở dưới gầm xe, to lớn thì chui vào đốnghàng hóa trong thùng xe. Phải rúc cho kỹ và sau đó mặc cho số phận định đoạt.
Người nào xui, bị cảnh sát phát hiện thì bị bắt giữ. Nếu chẳng may lên nhầmphải chiếc xe đi Bỉ, hay Hà Lan, thì lại phải tìm cách mà quay trở lại nơi nàyđể thử vận may khác.
Người thanh niên trẻ có tên là Tiến cho biết đã tìm cách qua Anh đến cả hai chục lần, nhưng vẫn chưa sang được. Có lần trốn trong thùng xe, lạnh đến nỗi máuđông cứng, chân không cử động nổi, cảnh sát phải bế xuống và cho vào phòng ấm đểkhỏi bị chết cóng.
Có lần Tiến thoát được hai trạm kiểm soát rồi, vậy mà đến trạm cuối cùng ởbên Anh vẫn bị chó nghiệp vụ phát hiện. Không có giấy tờ, cũng chẳng biết tiếngAnh, bị bắt rồi cảnh sát Anh trục xuất ngược về Pháp.
Cảnh sát Pháp cũng ngánngẩm, bắt rồi lại thả ra. Và cứ như vậy từ 6 tháng nay Tiến vẫn lang thang, vấtvưởng quanh những túp lều ở bìa rừng.
 |
| Mỗi ngày một lần, những nhà hoạt động tình nguyện thay nhau mang đồ tiếp tế đến cho những người Việt ở rừng.(Ảnh: Thu Hà/Vietnam+) |
Những nhà hoạt động tình nguyện: Một miếng khi đói bằng cả gói khi no
Những ngày sống vất vưởng của người Việt nhập cư trái phép để chờ tới nơi "thiên đường"thật thảm thương. Có lẽ, họ sẽ khó trụ nổi nếu không có sự giúp đỡ của nhữngngười bản xứ tốt bụng, những thành viên của nhóm Fraternité Migrants - nhóm đấutranh cho quyền bình đẳng của những người nhập cư trái phép, nhất là vào giữa mùa đông giárét, khi nhiệt độ xuống tận dưới -7°C.
Mảnh đất nơi họ tạm cất lên những chiếc lều để tránh mưa, tránh tuyết thuộc sởhữu của một số nông dân địa phương. Không phải ai cũng đồng ý cho những ngườinhập cư bất hợp pháp ở nhờ, nhưng đa số có vẻ xuôi lòng trước tình cảnh củanhững con người đáng thương này.
Những mảnh vải bạt để dựng lều, chăn đệm, củi lửa và cả những vật dụng cầnthiết tối thiểu... cũng đều do các thành viên của nhóm tình nguyện hoạt độngnhân đạo mang đến.
Mỗi ngày một lần, họ thay nhau mang đồ tiếp tế đến cho nhữngngười Việt ở rừng, từ can nước đến túi khoai tây, từ quần áo đến giày dép và cảthuốc men. Hàng tuần, họ đưa những người Việt nhập cư trái phép đi tắm, đi giặt trong thànhphố.
Chị Fabienne Bouny cho biết những người Việt này không gây rối như những nhómcộng đồng khác, bởi vì mục đích của họ chỉ là tìm đường sang Anh. Hơn nữa, họlại nhỏ con, hiền lành nên hay bị các nhóm cộng đồng khác ăn hiếp, bắt nạt.Chính vì vậy, họ được những người làm từ thiện quan tâm, chăm sóc hơn cả.
Chị cũng rất biết theo luật của Pháp, những trường hợp tiếp tay cho ngườinhập cư bất hợp pháp có thể bị kết án 7 năm tù và phải trả 70.000euro tiền phạt.
Thế nhưng, chị và những người trong nhóm vẫn giúp đỡ những người Việt nhập cư,bởi vì họ cho rằng hành động của mình không phải là "tiếp tay", mà đơn giản chỉvì thấy những con người này quá đáng thương. Hơn nữa, theo chị, không có luậtpháp nào cấm các hoạt động từ thiện với mục đích đơn thuần là giúp cho nhữngngười khốn khổ có điều kiện tồn tại một cách tối thiểu.
Chị Annick Pagias, một nữ y tá hoạt động tình nguyện cũng cho rằng những việclàm của chị và các thành viên khác trong nhóm Fraternité Migrants không phải làđể khuyến khích, hay tiếp tay để những người Việt nhập cư chạy sang Anh, mà chỉgiúp cho họ có được điều kiện sống tối thiểu của một con người.
Chị nói: "Tình cảnh của họ thật đáng thương. Nếu không có sự trợ giúp, chắchọ không thể chịu nổi mùa đông khắc nghiệt ở nơi này. Chúng tôi giúp đỡ họ, chỉvì chúng tôi cũng là con người."
Chị cho biết, vì mùa đông ở đây rất lạnh giá và khắc nghiệt, nên chính quyềnđịa phương và cảnh sát cũng chấp nhận làm ngơ để những nhà hoạt động từ thiệngiúp đỡ những người nhập cư này. Tuy nhiên, chị cũng lo ngại rằng thời gian tới,khi thời tiết sẽ ấm áp hơn, chính quyền địa phương và cảnh sát sẽ dẹp bỏ nhữnglều trại này và những người nhập cư Việt Nam cũng sẽ lại rơi vào tình trạng langthang vất vưởng như trước kia.
Để những người Việt ở rừng có được chút hương vị ấm cúng của Tết quê hương, haichị Xuân Phương và Tố Nga, thuộc tổ chức từ thiện mang tên "Hoa hy vọng" ở Pariscũng đội mưa gió, bão tuyết, để mang gạo nếp, bánh chưng và những thực phẩm cầnthiết khác đến cho họ "ăn" Tết.
Các thành viên thuộc nhóm Fraternité Migrantscòn tìm mua cả gà sống để những Việt nhập cư cúng giỗ đêm Giao thừa.
Nhờ sự trợ giúp của những người làm từ thiện, cuộc sống của người Việt ở rừng cóphần dễ thở hơn. Một thanh niên có tên là Hùng cho biết, trong mấy tháng trờilang thang khắp nơi, có lẽ điểm dừng chân này là nơi anh cảm thấy cuộc sống củamình tử tế hơn cả. Ít ra là cũng còn có cơm để ăn, củi để sưởi, chăn để đắp vàmay mắn hơn cả là có người quan tâm và chia sẻ những nỗi đau khổ mà họ đã tựmình trải qua.
Mặc dù ai cũng biết đây chỉ là giải pháp tạm thời, nhưng những sự giúp đỡ đó đãphần nào mang lại cho những thân phận đáng thương này chút hơi ấm tình ngườitrong những ngày đông giá rét./.
Kỳ trước: Những người Việt đi tìm tương lai ảo ở nước Anh
Kỳ cuối: Thông điệp cho những người muốn tìm ảo mộng
Nguyễn Thu Hà/Paris (Vietnam+)
