Hàng loạt các cây lâu năm đều bị vàng lá, rụng tả tơi do khí clo rò rỉ. (Ảnh: Đỗ Bình/Vietnam+) Do bất cập trong quy trình xử lý chất thải độc hại nên trong ba năm qua, những bình chứa clo bị rò rỉ của Trạm xử lý nước sông Miện thuộc Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên cấp thoát nước tỉnh Hà Giang vẫn chỉ được “dìm” trong bể vôi ngoài trời chờ phân hủy.
Thi thoảng, khí clo lại phát tác ra ngoài môi trường, khí bay đến đâu, cây cối héo khô, chết đến đó, người hít phải thì khó thở, tức ngực ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân ở khu vực xung quanh.
Có mặt tại tổ 17, phường Trần Phú, thành phố Hà Giang vào một ngày đầu tháng Chín, chúng tôi tận mắt chứng kiến "hậu quả" vụ rò rỉ khí clo từ Trạm xử lý nước sông Miện trước đó một ngày, cả khu vực rộng lớn nhuộm một màu vàng cháy, xám xịt.
Theo quan sát thực tế, hầu hết các loại cây lâu năm đều bị vàng lá, rụng nhiều lá, nhiều loại rau như mồng tơi, khoai lang mọc sát mặt đất cũng bị khí độc làm cho xuăn tít, khô héo.
Những hộ dân sống quanh khu vực Trạm xử lý nước đều cho rằng đây không phải lần đầu tiên mà tình trạng này đã xảy ra cách đây mấy năm.
Tuy nhiên, trước đây mọi người không hiểu nguyên nhân từ đâu, chỉ biết thi thoảng lại thấy cây cối khô héo, người thì tức ngực, khó thở. Mọi người ai cũng nghĩ rằng hiện tượng đó là do sương muối gây ra nên không để ý.
Gần đây nhất vào trưa 3/9, nhiều người đã tận mắt nhìn thấy lượng khí lạ, màu trắng đục bay ra từ bên trong Trạm xử lý nước sông Miện. Khí bay đến đâu, cây cối, hoa màu héo khô đến đó, người dân xung quanh vội bảo nhau đi ở tạm nơi khác, nhiều gia đình sau hơn một ngày vẫn chưa dám về nhà do sợ khí độc ảnh hưởng đến sức khỏe.
Ông Trần Văn Sự, nhà ngay cạnh cổng Trạm xử lý nước sông Miện, cho biết: "Cây cối thiệt hại là một chuyện nhưng sức khỏe con người mới quan trọng. Chúng tôi rất lo là tình trạng này đã có từ lâu, người dân đã hít phải khí độc nhiều lần, gần đây nhất là vào khoảng tháng 7/2014 cũng đã xảy ra hiện tượng tương tự. Mặc dù đến nay chưa thấy có ai bị sao nhưng tương lai thì chưa biết như thế nào. Khu vực tổ 17, phường Trần Phú có hơn 100 hộ dân, nhưng chỉ có hơn 20 gia đình sống xung quanh Trạm xử lý nước là bị ảnh hưởng."
Theo báo cáo của Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên cấp thoát nước tỉnh Hà Giang, Trạm xử lý nước sông Miện là đơn vị kinh doanh nước sạch với công suất 6.000 m3/ngày đêm, cung cấp nước sinh hoạt cho người dân trên địa bàn thành phố Hà Giang.
Cách đây ba năm, trong quá trình sản xuất, có ba bình chứa clo bị rò rỉ (trong đó một bình có dung tích 140l, hai bình còn lại mỗi bình 40l), không thể tiếp tục sử dụng.
Công ty đã xử lý bằng cách xây một bể nước vôi có khối lượng hơn 10m3 và ngâm cả ba bình clo xuống đó. Với cách này, khí clo còn lại trong các bình sẽ rò rỉ dần và hòa tan với nước vôi có trong bể mà không thoát ra môi trường cho đến khi hết khí trong bình.
Tuy nhiên, cách làm này chỉ hãm được khí rò rỉ ở mức độ ít và lượng nước vôi phải luôn đảm bảo, nếu sơ xuất để nước vôi cạn, khí clo bị rò rỉ sẽ nhanh chóng phát tán ra ngoài, gây ảnh hưởng đến đời sống của người dân xung quanh.
Ông Nguyễn Vĩnh Phú, Phó Giám đốc Công ty, thừa nhận việc khí clo rò rỉ ra bên ngoài môi trường, gây ảnh hưởng đến cuộc sống của những hộ dân xung quanh là có. Ngay sau khi sự việc xảy ra, Công ty đã cử cán bộ đến nhà dân thăm hỏi và xin lỗi, đồng thời xử lý bằng cách cho thêm nhiều vôi vào trong bể để trung hòa khí clo rò rỉ.
Với những bình clo còn nằm trong bể vôi, Công ty cũng không có cách nào để kiểm tra lượng khí còn lại nhiều hay ít.
Về phương án giải quyết, ông Phú cho rằng đây là việc rất khó vì hiện tại tỉnh Hà Giang chưa có đơn vị nào có thể xử lý được chất thải độc hại. Công ty cũng đã đề xuất với Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Giang hỗ trợ tìm hướng giải quyết nhưng phương án cụ thể thế nào, đến nay vẫn chưa có.
Tuy nhiên, khi làm việc với phóng viên TTXVN, ông Đỗ Thái Hòa, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Giang, khẳng định Sở không hề biết có ba bình clo đang nằm dưới bể nước vôi trong Trạm xử lý nước sông Miện suốt ba năm qua, phía Công ty cũng chưa báo cáo.
Ông Đỗ Thái Hòa khẳng định Sở Tài nguyên và Môi trường sẽ báo cáo với Ủy ban Nhân dân tỉnh Hà Giang về sự việc trên, đồng thời yêu cầu Công ty phải lập phương án xử lý triệt để và gia hạn trong thời gian một tháng phải giải quyết xong, giúp nhân dân yên tâm sinh sống.
Trung tá Hoàng Minh Tiến, Đội trưởng Đội 2, Phòng Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường - Công an tỉnh Hà Giang cho biết Cơ quan công an vẫn chưa có hồ sơ và cam kết bảo vệ môi trường của Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên cấp thoát nước tỉnh Hà Giang. Đơn vị cũng chưa nhận được bất kỳ báo báo cáo chính thức nào của các đơn vị dưới địa bàn về sự việc trên mà chỉ nắm bắt thông tin qua dư luận.
Về nguyên tắc, trong hợp đồng mua bán chất độc hại phải có cam kết xử lý nếu xảy ra sự cố chứ không thể để kéo dài gây hậu quả như vậy. Phòng sẽ cử cán bộ xuống nắm bắt tình hình và phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường tiến hành kiểm tra, vi phạm đến đâu sẽ tiến hành xử lý đến đó./.
