Máy bay trinh sát RC-135 của không quân Mỹ. (Nguồn: en.wikipedia.org) Trong bối cảnh cả Mỹ và Trung Quốc đều gia tăng các hoạt động trên biển và trên không, nhất là ở Biển Đông, hai bên vừa đạt được thỏa thuận, theo đó nhất trí cùng hành xử một cách an toàn giữa các máy bay quân sự của hai nước.
Phóng viên TTXVN tại Washington dẫn các nguồn tin quân sự Mỹ ngày 26/10 cho biết điều khoản bổ sung vừa đạt được trong bản ghi nhớ về an toàn bay yêu cầu phi công của các máy bay quân sự của Mỹ và Trung Quốc khi hoạt động trong cùng một khu vực phải bay cách nhau một khoảng cách đủ an toàn, trao đổi thông tin với nhau một cách rõ ràng và tránh mọi hành động mang tính khiêu khích.
Điều khoản bổ sung thứ 3 ghi rõ các tổ lái quân sự của hai bên khi gặp nhau trong không trung “cần phải kiềm chế sử dụng các ngôn từ không lịch sự hoặc các cử chỉ không thân thiện” nhằm tránh dẫn tới các vụ việc ngoài ý muốn.
Điều khoản bổ sung này phản ánh rõ nhu cầu của hai bên sau vụ ngày 15/9 hai máy bay chiến đấu của Trung Quốc chủ động chặn đường bay của một máy bay trinh sát RC-135 của không quân Mỹ đang hoạt động cách bờ biển Trung Quốc khoảng 130km.
Phía Mỹ cho rằng hành động của hai chiếc máy bay chiến đấu của Trung Quốc là “nguy hiểm và không an toàn.”
Sự cố nghiêm trọng nhất trên không giữa Mỹ và Trung Quốc là tháng 3/2001 khi máy bay trinh sát EP-3 của Hải quân Mỹ và một máy bay chiến đấu của Trung Quốc đã va vào nhau trên Biển Đông, làm phi công Trung Quốc thiệt mạng và chiếc máy bay của Mỹ với 24 thành viên phi hành đoàn buộc phải hạ cánh và lưu lại một sân bay trên đảo Hải Nam trong hơn một tuần lễ, dẫn tới bế tắc quan hệ quân sự giữa hai nước trong một thập kỷ.
Theo các chuyên gia, thỏa thuận vừa đạt được giữa Mỹ và Trung Quốc là cần thiết trong bối cảnh một quan chức Bộ Quốc phòng Mỹ ngày 26/10 cho biết Hải quân nước này có kế hoạch trong vòng 24 giờ tới sẽ triển khai tàu khu trục USS Lassen vào khu vực 12 hải lý (21km) xung quanh các đảo nhân tạo mà Trung Quốc xây dựng trái phép ở Biển Đông.
Chiến hạm này có khả năng sẽ được các máy bay do thám P-8A và P-3, vốn thường xuyên tiến hành hoạt động theo dõi trong khu vực, hộ tống. Đây sẽ là động thái cụ thể đầu tiên trong kế hoạch của Mỹ triển khai đều đặn các hoạt động tuần tra ở Biển Đông./.
