Những màn "khẩu chiến", những động thái “ăn miếng, trả miếng” khiến mối quan hệNga-Mỹ, vốn được cải thiện đáng kể trong những năm gần đây, lại nổi sóng trongnăm 2011.
Căng thẳng giữa Điện Kremli và Nhà Trắng đang đẩy tiến trình “tái khởiđộng” quan hệ Nga - Mỹ, do chính quyền của Tổng thống Barack Obama khởi xướng,đang đứng trước nguy cơ rơi vào bế tắc.
Phải thừa nhận rằng những nỗ lực của chính quyền Obama nhằm cải thiện quan hệvới Nga trong hơn 3 năm qua đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Nga và Mỹ đãký Hiệp ước cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược (START) mới, tăng cường hợp táctrong vấn đề Afghanistan, khôi phục đối thoại về tất cả các vấn đề, từ kinh tếđến giáo dục và nhận con nuôi,... Nhờ đó, mối quan hệ giữa Nga và Tổ chức Hiệpước Bắc Đại Tây Dương (NATO) cũng như giữa Nga với một số nước Đông Âu, cũngđược thổi một luồng sinh khí mới.
Thế nhưng, năm 2011, xu hướng tăng cường hợp tác giữa Nga và Mỹ đã bị phủbóng đen bởi những bất đồng liên quan đến các vấn đề quốc tế nóng bỏng cũng nhưcác vấn đề trong mối quan hệ song phương. Hai bên không chỉ liên tục tung ranhững màn “đấu khẩu”, mà còn có những hành động mang tính chất trả đũa lẫn nhau,khiến những người theo chủ nghĩa hoài nghi cho rằng quan hệ Nga-Mỹ đang quay lạithời Chiến tranh lạnh.
Thủ tướng Nga Vladimir Putin, người được dự báo sẽ quay trở lại Điện Kremlisau cuộc bầu cử tổng thống Nga tháng 3/2012, chỉ trích Mỹ châm ngòi cho cái gọilà "Mùa xuân Arập" bằng chiến dịch truyền thông bóp méo sự thật. Trong khi đó,Washington cho rằng cáo buộc của Mátxcơva là hoàn toàn “vô căn cứ” và việc Ngaphản đối chính sách của Mỹ và phương Tây liên quan tới các vấn đề Trung Đông -Bắc Phi sẽ kìm hãm tiến trình "cải cách dân chủ” ở khu vực này. Đặc biệt, khilàn sóng biểu tình chống chính phủ lan đến Syria, sự căng thẳng trong mối quanhệ Nga - Mỹ được đẩy lên mức báo động.
Trong khi Washington liên tục gây sức ép đòi Tổng thống Syria Bashar Assad từchức, thì Mátxcơva kiên quyết phản đối sự can thiệp của phương Tây vào công việcnội bộ của quốc gia Trung Đông này. Trong khi Mỹ đe dọa, cảnh báo sử dụng vũ lựcchống lại chính quyền Damascus, Nga lại “thề” sẽ không để Mỹ và đồng minh biếnSyria thành Libi thứ hai. Thậm chí, Nga và Mỹ đã có những động thái làm dấy lênlo ngại rằng các cựu đối thủ Chiến tranh Lạnh đang đứng trước nguy cơ đối đầuquân sự ở Syria.
Nga đã triển khai một loạt tàu chiến, xe tăng đến Syria và cung cấp hệ thốngphòng không hiện đại S-300 cũng như các hệ thống rađa cho nước này. Đáp lại, Mỹcũng ngay lập tức điều nhiều tàu chiến tối tân, trong đó có cả tàu sân bay hạtnhân, đến khu vực lãnh hải ngoài khơi Syria.
Quan hệ Nga - Mỹ không chỉ căng thẳng do các vấn đề Trung Đông - Bắc Phi màcả vấn đề nội tại của Mátxcơva khi Washington chỉ trích cuộc bầu cử Duma quốcgia Nga (Hạ viện) ngày 4/12 vừa qua là “thiếu trung thực và không dân chủ.” Phátbiểu của Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton đã châm ngòi cho một cuộc khẩu chiến vàchỉ trích lẫn nhau khá gay gắt giữa giới quan chức cấp cao hai nước. Thủ tướngPutin cho rằng những lời lẽ của Washington đã "bật đèn xanh" cho phe đối lập ởNga xuống đường biểu tình phản đối kết quả bầu cử.
Ông thậm chí còn chỉ trích Washington đã trợ giúp hàng trăm triệu USD chonhững nhóm đối lập và một số tổ chức phi chính phủ ở Nga để "bới lông tìm vết"nhằm kích động làn sóng phản đối kết quả bầu cử.
Chưa dừng lại ở đó, căng thẳng trong quan hệ Nga - Mỹ còn leo thang liên quanđến kế hoạch của Washington triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa (NMD) ở châuÂu. Phớt lờ đề xuất của Nga về việc thành lập hệ thống phòng thủ tên lửa chung ởchâu Âu, chính quyền của Tổng thống Obama vẫn tiến hành đàm phán và ký thỏathuận với Romania, Ba Lan, Bulgaria, Na Uy, Thổ Nhĩ Kỳ và Tây Ban Nha cho phép Mỹtriển khai các tên lửa đánh chặn, trạm rađa cũng như tàu chiến neo đậu ở vùngbiển ngoài khơi của những nước này. Nga đã đề nghị Mỹ và NATO cam kết bằng vănbản pháp lý rằng NMD ở châu Âu không nhằm chống lại Nga.
Tuy nhiên, việc đề xuất trên bị "bỏ ngoài tai" khiến Mátxcơva công bố mộtloạt biện pháp trả đũa mạnh mẽ, trong đó có kế hoạch triển khai tên lửa tại tỉnhKaliningrad, giáp biên giới với nhiều nước thành viên NATO, đồng thời đe dọa từchối thực hiện các biện pháp trong lĩnh vực giải trừ quân bị và kiểm soát vũkhí, kể cả việc rút khỏi START mới,...
Bất đồng nối tiếp bất đồng, Nga còn lên danh sách những quan chức cấp cao củaMỹ bị cấm nhập cảnh vào "xứ sở Bạch Dương" để đáp trả hành động của Washington"cấm cửa" nhiều quan chức của Nga với cáo buộc liên quan tới cái chết của luậtsư người Nga Sergei Magnitsky năm 2009. Bên cạnh đó, việc một tòa án Mỹ kết ánViktor Bout trong vụ án "Kẻ lái buôn thần chết" cũng khiến mối quan hệ Nga-Mỹcàng trở nên căng thẳng.
Rõ ràng, những bất đồng nảy sinh giữa Washington và Mátxcơva trong năm 2011đang đẩy tiến trình "tái khởi động" quan hệ Nga - Mỹ đi vào ngõ cụt.
Giới phântích cho rằng căng thẳng hiện nay trong mối quan hệ giữa hai cường quốc trên khócó thể hạ nhiệt trong năm 2012 khi tại hai nước này diễn ra các cuộc bầu cử tổngthống. Điều quan trọng là giới lãnh đạo cấp cao hai nước cần tiếp tục thể hiệnthiện chí đàm phán để tìm được tiếng nói chung nhằm tháo gỡ những bất đồng trongquan hệ song phương./.
Căng thẳng giữa Điện Kremli và Nhà Trắng đang đẩy tiến trình “tái khởiđộng” quan hệ Nga - Mỹ, do chính quyền của Tổng thống Barack Obama khởi xướng,đang đứng trước nguy cơ rơi vào bế tắc.
Phải thừa nhận rằng những nỗ lực của chính quyền Obama nhằm cải thiện quan hệvới Nga trong hơn 3 năm qua đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Nga và Mỹ đãký Hiệp ước cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược (START) mới, tăng cường hợp táctrong vấn đề Afghanistan, khôi phục đối thoại về tất cả các vấn đề, từ kinh tếđến giáo dục và nhận con nuôi,... Nhờ đó, mối quan hệ giữa Nga và Tổ chức Hiệpước Bắc Đại Tây Dương (NATO) cũng như giữa Nga với một số nước Đông Âu, cũngđược thổi một luồng sinh khí mới.
Thế nhưng, năm 2011, xu hướng tăng cường hợp tác giữa Nga và Mỹ đã bị phủbóng đen bởi những bất đồng liên quan đến các vấn đề quốc tế nóng bỏng cũng nhưcác vấn đề trong mối quan hệ song phương. Hai bên không chỉ liên tục tung ranhững màn “đấu khẩu”, mà còn có những hành động mang tính chất trả đũa lẫn nhau,khiến những người theo chủ nghĩa hoài nghi cho rằng quan hệ Nga-Mỹ đang quay lạithời Chiến tranh lạnh.
Thủ tướng Nga Vladimir Putin, người được dự báo sẽ quay trở lại Điện Kremlisau cuộc bầu cử tổng thống Nga tháng 3/2012, chỉ trích Mỹ châm ngòi cho cái gọilà "Mùa xuân Arập" bằng chiến dịch truyền thông bóp méo sự thật. Trong khi đó,Washington cho rằng cáo buộc của Mátxcơva là hoàn toàn “vô căn cứ” và việc Ngaphản đối chính sách của Mỹ và phương Tây liên quan tới các vấn đề Trung Đông -Bắc Phi sẽ kìm hãm tiến trình "cải cách dân chủ” ở khu vực này. Đặc biệt, khilàn sóng biểu tình chống chính phủ lan đến Syria, sự căng thẳng trong mối quanhệ Nga - Mỹ được đẩy lên mức báo động.
Trong khi Washington liên tục gây sức ép đòi Tổng thống Syria Bashar Assad từchức, thì Mátxcơva kiên quyết phản đối sự can thiệp của phương Tây vào công việcnội bộ của quốc gia Trung Đông này. Trong khi Mỹ đe dọa, cảnh báo sử dụng vũ lựcchống lại chính quyền Damascus, Nga lại “thề” sẽ không để Mỹ và đồng minh biếnSyria thành Libi thứ hai. Thậm chí, Nga và Mỹ đã có những động thái làm dấy lênlo ngại rằng các cựu đối thủ Chiến tranh Lạnh đang đứng trước nguy cơ đối đầuquân sự ở Syria.
Nga đã triển khai một loạt tàu chiến, xe tăng đến Syria và cung cấp hệ thốngphòng không hiện đại S-300 cũng như các hệ thống rađa cho nước này. Đáp lại, Mỹcũng ngay lập tức điều nhiều tàu chiến tối tân, trong đó có cả tàu sân bay hạtnhân, đến khu vực lãnh hải ngoài khơi Syria.
Quan hệ Nga - Mỹ không chỉ căng thẳng do các vấn đề Trung Đông - Bắc Phi màcả vấn đề nội tại của Mátxcơva khi Washington chỉ trích cuộc bầu cử Duma quốcgia Nga (Hạ viện) ngày 4/12 vừa qua là “thiếu trung thực và không dân chủ.” Phátbiểu của Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton đã châm ngòi cho một cuộc khẩu chiến vàchỉ trích lẫn nhau khá gay gắt giữa giới quan chức cấp cao hai nước. Thủ tướngPutin cho rằng những lời lẽ của Washington đã "bật đèn xanh" cho phe đối lập ởNga xuống đường biểu tình phản đối kết quả bầu cử.
Ông thậm chí còn chỉ trích Washington đã trợ giúp hàng trăm triệu USD chonhững nhóm đối lập và một số tổ chức phi chính phủ ở Nga để "bới lông tìm vết"nhằm kích động làn sóng phản đối kết quả bầu cử.
Chưa dừng lại ở đó, căng thẳng trong quan hệ Nga - Mỹ còn leo thang liên quanđến kế hoạch của Washington triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa (NMD) ở châuÂu. Phớt lờ đề xuất của Nga về việc thành lập hệ thống phòng thủ tên lửa chung ởchâu Âu, chính quyền của Tổng thống Obama vẫn tiến hành đàm phán và ký thỏathuận với Romania, Ba Lan, Bulgaria, Na Uy, Thổ Nhĩ Kỳ và Tây Ban Nha cho phép Mỹtriển khai các tên lửa đánh chặn, trạm rađa cũng như tàu chiến neo đậu ở vùngbiển ngoài khơi của những nước này. Nga đã đề nghị Mỹ và NATO cam kết bằng vănbản pháp lý rằng NMD ở châu Âu không nhằm chống lại Nga.
Tuy nhiên, việc đề xuất trên bị "bỏ ngoài tai" khiến Mátxcơva công bố mộtloạt biện pháp trả đũa mạnh mẽ, trong đó có kế hoạch triển khai tên lửa tại tỉnhKaliningrad, giáp biên giới với nhiều nước thành viên NATO, đồng thời đe dọa từchối thực hiện các biện pháp trong lĩnh vực giải trừ quân bị và kiểm soát vũkhí, kể cả việc rút khỏi START mới,...
Bất đồng nối tiếp bất đồng, Nga còn lên danh sách những quan chức cấp cao củaMỹ bị cấm nhập cảnh vào "xứ sở Bạch Dương" để đáp trả hành động của Washington"cấm cửa" nhiều quan chức của Nga với cáo buộc liên quan tới cái chết của luậtsư người Nga Sergei Magnitsky năm 2009. Bên cạnh đó, việc một tòa án Mỹ kết ánViktor Bout trong vụ án "Kẻ lái buôn thần chết" cũng khiến mối quan hệ Nga-Mỹcàng trở nên căng thẳng.
Rõ ràng, những bất đồng nảy sinh giữa Washington và Mátxcơva trong năm 2011đang đẩy tiến trình "tái khởi động" quan hệ Nga - Mỹ đi vào ngõ cụt.
Giới phântích cho rằng căng thẳng hiện nay trong mối quan hệ giữa hai cường quốc trên khócó thể hạ nhiệt trong năm 2012 khi tại hai nước này diễn ra các cuộc bầu cử tổngthống. Điều quan trọng là giới lãnh đạo cấp cao hai nước cần tiếp tục thể hiệnthiện chí đàm phán để tìm được tiếng nói chung nhằm tháo gỡ những bất đồng trongquan hệ song phương./.
Dương Trí (TTXVN/Vietnam+)
