Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại buổi làm việc. (Ảnh: Thống Nhất/TTXVN) Sau hơn 1 năm triển khai đồng bộ các giải pháp khắc phục sự cố môi trường biển tại 4 tỉnh miền Trung, sáng 24/7, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc và lãnh đạo nhiểu bộ, ngành Trung ương, các địa phương liên quan đã trực tiếp thị sát khu xử lý nước thải và dây truyền sản xuất của do Công ty Trách nhiệm hữu hạn gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh (FHS) tại Khu kinh tế Vũng Áng, tỉnh Hà Tĩnh.
Ngay sau chuyến thị sát, Thủ tướng đã chủ trì cuộc làm việc với sự có mặt của lãnh đạo Tập đoàn Formosa và các bộ, ngành, địa phương để đánh giá kết quả khắc phục sự cố môi trường biển miền Trung.
Thủ tướng đã thị sát các hạng mục công trình cải thiện môi trường của FHS nhưTrạm xử lý nước thải sinh hóa; Trạm xử lý nước thải sinh hoạt; Hệ thống hồ sinh học... và kiểm tra việc kết nối, truyền dữ liệu từ hệ thống hồ sinh học, nước thải trạm quan trắc nước thải tự động về Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Tĩnh, Bộ Tài nguyên và Môi trường.
Qua thị sát cho thấy, tại khu vực bể chỉ thị sinh học của FHS được thả nuôi 3 loại cá: cá chép, cá diêu hồng, cá rô phi, trong đó cá diêu hồng rất mẫn cảm với môi trường. Tại hồ sự cố, được trồng 3 loại cỏ gồm cói, lau sậy, cỏ nến còn có tác dụng tự làm sạch nước.
Công nghệ xử lý chất thải tiên tiến trên thế giới
Theo báo cáo của Bộ Tài Nguyên và Môi trường, đến cuối tháng 10/2016, các hạng mục công trình xử lý nước thải, khí thải, quản lý chất thải rắn và quan trắc nước thải, khí thải tự động, liên tục phục vụ Lò cao số 01 và các công trình phụ trợ (nhiệt điện, luyện cốc, thiêu kết, luyện cán thép…) của FHS đã hoàn thành, đáp ứng quy chuẩn Việt Nam. FHS đã bổ sung công trình xử lý chất thải, với tổng kinh phí hơn 343 triệu USD.
Theo đánh giá của các tổ chức tư vấn nước ngoài (Atkins của Anh và Veolia của Pháp) do Bộ Tài nguyên và Môi trường mời khảo sát thực tế tại FHS, công nghệ sản xuất và công nghệ xử lý chất thải đã được FHS đầu tư bài bản, quy mô, sử dụng các thiết bị, công nghệ hiện đại, tiên tiến trên thế giới.
Đến nay, FHS đã khắc phục xong các lỗi vi phạm hành chính. Riêng việc thay đổi phương pháp làm nguội than cốc từ ướt sang khô (hiện FHS đang sử dụng phương pháp làm nguội ướt, không làm phát sinh nước thải ra môi trường).
Từ ngày 29/5, Lò cao số 1 của FHS bắt đầu vận hành thử nghiệm dưới sự giám sát hàng ngày của cơ quan chức năng; vận hành liên tục các hệ thống quan trắc nước thải, khí thải tự động liên tục và truyền số liệu trực tiếp về Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Hà Tĩnh để kiểm tra, giám sát; tiến hành lấy, phân tích mẫu nước thải (3 lần/ngày) và lấy mẫu khí thải hàng ngày.
Tại buổi làm việc, trước sự có mặt của Chủ tịch Tập đoàn Formosa Vương Văn Uyên, đại diện FHS cho biết, dự kiến, đến cuối năm 2017, FHS sẽ điều chỉnh tổng số vốn đầu tư tăng lên 11.624.000.000 USD/10.687.000.000 USD đã đăng ký và là nhà máy gang thép khép kín lớn nhất Đông Nam Á.
Từ nay đến cuối năm, FHS sẽ nâng mạng lưới nhân lực xử lý môi trường của khu dự án từ 56 người lên 166 cán bộ; mời các chuyên gia quốc tế của Công ty Lloyd’s Anh quốc đảm nhận cố vấn kỹ thuật trong 1 năm.
[Thủ tướng thị sát hệ thống xử lý nước thải tại Formosa Hà Tĩnh]
Môi trường biển 4 tỉnh miền Trung đã an toàn
Theo Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà, từ tháng 9/2016 đến nay, Bộ liên tục cập nhật kết quả quan trắc, phân tích chất lượng nước biển do Sở Tài nguyên và Môi trường 4 tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên-Huế thực hiện tại 19 bãi tắm trên địa bàn với tần suất 2 tuần/lần.
Bộ cũng đã triển khai đánh giá môi trường nước biển 4 địa phương này 1 năm sau khi xảy ra sự cố; quan trắc, phân tích mẫu nước mặt, nước tầng đáy và trầm tích tầng đáy.
Bộ Tài nguyên và Môi trường khẳng định, đến nay môi trường biển 4 tỉnh miền Trung đã an toàn đối với khu vực bãi tắm, thể thao dưới nước, nuôi trồng thủy sản và bảo tồn thủy sinh.
Còn theo báo cáo của Lãnh đạo tỉnh Hà Tĩnh, FHS đã nghiêm túc chấp hành thực hiện các cam kết và đang nỗ lực thực hiện các cam kết còn lại. Xét về ý nghĩa kinh tế-xã hội, 6 tháng đầu năm 2017, Khu kinh tế Vũng Áng đóng góp trên 1.500 tỷ đồng, trong đó Dự án Formosa nộp ngân sách: 1.388,6 tỷ đồng.
Tại Khu kinh tế Vũng Áng hiện có hơn 12 nghìn lao động có việc làm ổn định trong các doanh nghiệp, thu nhập bình quân 6,8 triệu đồng/người/tháng. Ngoài ra, có hàng chục ngàn lao động của địa phương hoạt động dịch vụ, phục vụ cho dự án.
Tại buổi làm việc, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường đặt vấn đề: Ô nhiễm không khí có thể là câu chuyện nghiêm trọng tại Hà Tĩnh với nhiều dự án tiềm ẩn nguy cơ sẽ được tiếp tục triển khai trong thời gian tới.
Nêu vấn đề xử lý chất thải rắn khi dự án thép của FHS đạt công suất khổng lồ trên 7 triệu tấn thép/năm, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường đề nghị tăng cường diện tích cây xanh để đồng hóa không khí tại khu vực dự án và lân cận.
Công tác khắc phục sự cố đã được thực hiện nghiêm túc
Kết luận buổi làm việc, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, Dự án Formosa tại Hà Tĩnh là dự án đầu tư nước ngoài quy mô lớn nhất từ trước đến nay tại Việt Nam với trên 11 tỷ USD, nhưng cũng là dự án có sự cố môi trường lớn nhất từ trước đến nay xảy ra trên đất nước ta.
Thủ tướng nhận xét, dưới sự chỉ đạo của Bộ Chính trị, sự điều hành của Chính phủ, công tác khắc phục sự cố đã được thực hiện nghiêm túc.
Thủ tướng cũng ghi nhận những nỗ lực chỉ đạo điều hành của các bộ, ngành, địa phương trong khắc phục sự cố này, đảm bảo an ninh, trật tự an toàn xã hội và hoạt động bình thường của việc phát triển kinh tế-xã hội của 4 tỉnh miền Trung và tỉnh Nghệ An.
Đánh giá kết quả khắc phục sự cố của nhà đầu tư Formosa, Thủ tướng cho rằng, Formosa đã nhận lỗi trước nhân dân, khắc phục nghiêm túc hậu quả về môi trường, khắc phục toàn diện việc làm hồ sinh học, hồ sự cố...; khắc phục 52/53 lỗi vi phạm môi trường một cách căn bản và đang đặt thiết bị hiện đại nhất trong đầu tư hệ thống xử lý môi trường.
Thủ tướng cho rằng, điều này thể hiện quyết tâm của nhà đầu tư và khẳng định quan điểm của Chính phủ và các cấp chính quyền Việt Nam trong việc tạo điều kiện cho hoạt động của nhà đầu tư thành công mà cụ thể là những mẻ thép chất lượng cao đầu tiên từ phôi thép Việt Nam đã xuất xưởng; điều kiện môi trường cơ bản được khắc phục, trừ 1 điểm tại thôn Hà Thanh, xã Kỳ Lợi, thị xã Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc thăm và làm việc tại Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh. (Ảnh: Thống Nhất/TTXVN) Không an toàn, không sản xuất
Trên cơ sở đó, Thủ tướng đề nghị cấp ủy, chính quyền và nhân dân 4 tỉnh liên quan và tỉnh Nghệ An ủng hộ, đồng thuận, tạo điều kiện khi Formosa đã tiếp thu, khắc phục sự cố và đảm bảo môi trường trong quá trình sản xuất tại Khu kinh tế Vũng Áng, tỉnh Hà Tĩnh.
“Thái độ chúng ta rất rõ ràng, không bao che, dung túng trong sai trái nhưng yêu cầu các nhà đầu tư phải làm nghiêm túc, bảo vệ môi trường sống cho nhân dân”, Thủ tướng nhấn mạnh.
Thủ tướng yêu cầu FHS áp dụng công nghệ tiên tiến, thiết bị hiện đại trong dây chuyền sản xuất để khắc phục 100% sự cố vi phạm cả về thiết bị máy móc và trách nhiệm xã hội.
Formosa phải coi vấn đề môi trường là sự sống còn của nhà máy đối với dự án quy mô lớn này. “Tinh thần lớn là, không an toàn, không sản xuất. Và tôi cũng xin nói rõ là, nếu vi phạm trở lại thì phải đóng cửa nhà máy này, chúng ta nói thái độ dứt khoát để công bố trước nhân dân,” Thủ tướng nêu rõ.
Thủ tướng cũng tin tưởng FHS sẽ phát huy tinh thần trách nhiệm, không để xảy ra tái phạm để bị đóng cửa và đề nghị FHS nâng công suất nhà máy lên đi đôi với chuẩn bị ứng phó tốt với các kịch bản bảo vệ môi trường kể cả môi trường nước, không khí, vấn đề chất thải.
Thủ tướng giao Bộ Tài nguyên và môi trường chịu trách nhiệm trước Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ về việc đặt các thiết bị quan trắc và giám sát trực tiếp đảm bảo các chỉ tiêu về môi trường, tăng cường năng lực, thiết bị, cán bộ khoa học công nghệ để đảm nhận nhiệm vụ này; thường xuyên kiểm tra công khai hóa kết quả môi trường cho nhân dân biết.
Tỉnh Hà Tĩnh có trách nhiệm phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài nguyên và Môi trường và các cơ quan liên quan; tăng cường năng lực cán bộ để làm tốt trách nhiệm được phân công; trực tiếp chỉ đạo đảm bảo an ninh, trật tự an toàn xã hội, đảm bảo an toàn cho nhà máy, nhà đầu tư, không để kẻ xấu phá hoại và tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh.
Thủ tướng giao Bộ Y tế sau 15 ngày nữa, phải công bố chỉ tiêu chất lượng hải sản tầng đáy tại thôn Hải Thanh, xã Kỳ Lợi, thị xã Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh để người dân biết.
Thủ tướng đề nghị Bộ Công an chủ trì, phối hợp với các lực lựng chức năng có nhiệm vụ đảm ảo an ninh, an toàn và xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật đối với các cá nhân, tổ chức vi phạm pháp luật, gây mất an ninh trật tự trên địa bàn.
Nói về công tác khắc phục, bồi thường sự cố, Thủ tướng cho biết, Chính phủ sẽ tiếp tục phân bổ kịp thời nguồn lực để tạo điều kiện khôi phục sản xuất, kể cả các đối tượng gián tiếp bị ảnh hưởng theo quy định của pháp luật.
Việt Nam đang phấn đấu là một trong những nước có môi trường tốt nhất trong khu vực, vì vậy chính quyền các cấp cần tiếp tục tạo điều kiện cho các nhà đầu tư làm ăn tại Việt Nam, Thủ tướng chỉ đạo./.
