Đại hội Hiệp hội Thị trường Trái phiếu Việt Nam nhiệm kỳ III. (Ảnh: Vietnam+) Theo Báo cáo từ Hiệp hội Thị trường Trái phiếu Việt Nam (VBMA), thị trường trái phiếu Chính phủ đã tăng trưởng đáng kể trong 5 năm qua, ước tính chiếm khoảng 20% GDP.
Tăng trưởng liên tục
Cụ thể, quy mô thị trường Trái phiếu Chính phủ (thời điểm giữa năm 2016) đạt 931.000 tỷ đồng với kỳ hạn đáo hạn trung bình lên gần 7 năm và tăng xấp xỉ 1,9 lần so với thời điểm giữa năm 2013.
Như vậy, quy mô trung bình của các đợt phát hành trái phiếu có sự tăng trưởng đáng kể từ 220 tỷ đồng/đợt (phát hành năm 2010) lên tới 6.000 tỷ đồng/đợt (phát hành năm 2015).
Bên cạnh đó, thanh khoản thị trường cũng có những bước tiến lớn, tổng giá trị giao dịch (năm 2015) tăng gấp hơn 2 lần so với năm 2013. Tổng giá trị giao dịch (cả thông thường và mua đi bán lại) trong 8 tháng của năm 2016 đạt 730.000 tỷ đồng, bình quân hơn 4.300 tỷ đồng/phiên.
Ngày 26/10, Đại hội nhiệm kỳ III (giai đoạn 2016- 2019) của Hiệp hội đã được diễn gia. Đây là dịp các thành viên của Hiệp hội nhìn lại kết quả hoạt động của nhiệm kỳ II đồng thời bàn thảo phương hướng, kế hoạch hoạt động của Hiệp hội trong nhiệm kỳ III.
Tuy nhiên Báo cáo cũng đưa ra nhiều vấn đề còn tồn tại của thị trường trái phiếu Việt Nam. Hiện, thị trường trái phiếu doanh nghiệp còn tương đối nhỏ, có thể nói là vẫn ở trong giai đoạn đầu của sự phát triển.
Cụ thể, trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam chiếm khoảng 4,8% GDP và tỷ trọng này là rất thấp so với các nước trong khu vực như Thái Lan (19%), Malaysia (43%)…
“Do phần lớn trái phiếu được phát hành theo hình thức riêng lẻ và nhà đầu tư chính chỉ là các tổ chức tín dụng, thêm vào đó các giao dịch trên thị trường thứ cấp hầu như là không có. Hơn thế nữa hiện nay, Việt Nam cũng không có dữ liệu về trái phiếu doanh nghiệp,” Báo cáo chỉ ra.
Hệ thống pháp lý thiếu đồng bộ
Theo giới chuyên môn, thị trường trái phiếu Việt Nam phát triển chưa đúng với tiềm năng của nó, nguyên nhân là do sự thiếu thống nhất và đồng bộ từ hệ thống văn bản pháp lý của cơ quan quản lý nhà nước.
Thêm vào đó, các sản phẩm trên thị trường thiếu tính đa dạng, hệ thống nhà đầu tư mỏng…, cũng là những nhân tố cản trở sự phát triển của thị trường.
Một điểm đáng chú ý, luật pháp ở Việt Nam chưa giao quyền tự quản cho các Hiệp hội mà quyền này thuộc về cơ quan quản lý nhà nước.
Trong khi đó, tại một số nước trong khu vực và trên thế giới, các hiệp hội có quyền tự quản và được quy định trong luật, từ đó các hiệp hội mới thể hiện được vai trò cũng như tận dụng được nguồn lực nhằm phát triển thị trường.
Nhìn chung các chuyên gia cho rằng, các thành viên thị trường cần cam kết và thống nhất liên kết trong việc triển khai áp dụng các chuẩn mực do Hiệp hội ban hành. Do đặc thù hoạt động của Hiệp hội, khi ban hành các chuẩn mực (do không phải là cơ quan quản lý nhà nước) lại không có quyền giám sát và phạt thành viên trong việc tuân thủ vì vậy sự cam kết mạnh mẽ từ thành viên hiệp hội là vô cùng quan trọng.
Ông Trần Văn Hiếu, Thứ trưởng Bộ Tài Chính nghi nhận những kết quả mà thị trường trái phiếu đạt được, góp phần quan trọng trong việc hoàn thành khối lượng phát hành trái phiếu Chính phủ trong việc huy động vốn cho ngân sách nhà nước. Qua đó, tiếp tục hoàn thiện thị trường ngày một chuyên nghiệp cũng như khung khổ pháp lý về thị trường vốn.
Tại Đại hội nhiệm kỳ III, ông Phạm Thanh Hà, Tân Chủ tịch Hiệp hội cho biết phương hướng triển khai sắp tới, Hiệp hội sẽ tham gia hiệu quả vào quá trình tái cấu trúc thị trường tài chính, thúc đẩy sự gắn kết giữa thị trường trái phiếu với thị trường tiền tệ, thị trường ngoại hối, thị trường các sản phẩm tài chính phái sinh, thị trường cổ phiếu…
Đối với hoạt động của thị trường trái phiếu, Hiệp hội tập trung triển khai các hoạt động chiều sâu nhằm thúc đẩy sự phát triển của thị trường theo lộ trình phát triển đến năm 2020 đồng thời nâng cao năng lực thể chế của Hiệp hội và kế hoạch thành lập công ty định hạng tín nhiệm vào năm 2017./.
