Bốc dỡ hàng hóa tại cảng Cát Lái, Thành phố Hồ Chí Minh. (Ảnh: TTXVN) Gần đây, một số doanh nghiệp có phản ánh đã gặp phải khó khăn, vướng mắc việc trong quá trình làm thủ tục hải quan, mà cụ thể là liên quan đến xác định mã số hàng hóa và trị giá hải quan.
Tổng cục Hải quan đã ghi nhận các ý kiến đóng góp và cho biết thực tế có nhiều nguyên nhân gây ra các vướng mắc trên, như cách hiểu khác nhau về áp dụng các văn bản quy phạm pháp luật; tính chất đặc thù của lĩnh vực chuyên môn; đặc biệt là lĩnh vực mã HS và trị giá hải quan; doanh nghiệp khai báo thông tin chưa đầy đủ hoặc do năng lực thực thi của một số cán bộ công chức hải quan…
Áp dụng mã số không thống nhất
Cụ thể, thông tin của Tổng cục Hải quan cho biết hiện nay vẫn tồn tại các trường hợp áp dụng mã số không thống nhất đối với cùng mặt hàng. Nguyên nhân do mục tiêu khi xây dựng các Danh mục HS (của Tổ chức Hải quan thế giới, Danh mục Biểu thuế ASEAN) và Danh mục hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu Việt Nam là tạo thuận lợi thương mại và kiểm soát hàng hóa cần kiểm soát nên có trường hợp mặt hàng có kim ngạch thấp, mặt hàng mới, công nghệ mới... chưa được định danh hoặc chưa có quy định cụ thể tiêu chí để phân biệt.
[Hiệp hội Kinh doanh vàng đề xuất giữ nguyên thuế xuất khẩu vàng 0%]
Ngoài ra với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, nhiều mặt hàng được tích hợp nhiều công dụng, nhiều thành phần... Điều này dẫn tới khó xác định, khó phân biệt khi phân loại.
Thêm vào đó, việc áp dụng quản lý rủi ro trong quá trình thông quan với mục tiêu chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm (để tạo thuận lợi thương mại, giảm thời gian thông quan hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu) nên có thể phát sinh một số trường hợp hàng hóa thuộc tờ khai luồng xanh nhập khẩu cùng một mặt hàng nhưng doanh nghiệp khai báo mã số khác nhau. Theo đó, việc này sẽ được kiểm tra, điều chỉnh sau thông quan.
Mặt khác, nhiều doanh nghiệp vẫn chưa hiểu rõ về Hệ thống hài hòa mô tả và mã hóa hàng hóa, có một số trường hợp tiêu chuẩn của lĩnh vực chuyên ngành có thể khác lĩnh vực phân loại, doanh nghiệp có thể dựa trên tiêu chuẩn của lĩnh vực chuyên ngành để áp dụng chung cho lĩnh vực phân loại.
Ngoài những nguyên nhân trên, Cơ quan Hải quan cũng thừa nhận vướng mắc về trình độ, năng lực của một số ít công chức làm công tác phân loại tại cửa khẩu còn chưa được đồng đều và chưa chuyên sâu, do chế độ luân chuyển vị trí công tác theo định kỳ trong khi đặc thù của công việc này đòi hỏi kỹ thuật nghiệp vụ hiểu biết chuyên sâu về ngành hàng.
Công khai cơ sở xác định trị giá hải quan
Về lĩnh vực trị giá hải quan, Tổng cục Hải quan cho biết nguyên tắc, phương pháp xác định trị giá hải quan, kiểm tra, xử lý kết quả kiểm tra trị giá đã được quy định đầy đủ tại Luật Hải quan…Do vậy, người khai hải quan tự kê khai, tự xác định trị giá hải quan theo các nguyên tắc và phương pháp xác định trị giá hải quan.
Sau đó, Cơ quan Hải quan kiểm tra trị giá khai báo, tham vấn và xử lý kết quả kiểm tra, tham vấn theo quy định. Trường hợp đủ cơ sở bác bỏ trị giá do người khai hải quan tự xác định, kê khai thì xác định trị giá.
Ngoài ra, người khai hải quan được yêu cầu cơ quan hải quan thông báo bằng văn bản về trị giá hải quan, cơ sở, phương pháp được sử dụng để xác định trị giá hải quan trong trường hợp trị giá hải quan do cơ quan hải quan xác định.
Lực lượng biên phòng Cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị (Lạng Sơn) phân luồng xe trở hàng, tránh tập trung đông người và phương tiện. (Ảnh: Quang Duy/TTXVN) Khi xác định trị giá thì cả người khai hải quan và cơ quan hải quan đều phải thực hiện đúng quy định về nguyên tắc, phương pháp xác định trị giá của hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu tại các quy định nêu trên. Nếu doanh nghiệp không đồng ý với kết quả xác định trị giá của cơ quan hải quan thì được quyền khiếu nại, khởi kiện theo quy định của pháp luật.
Về tháo gỡ những tồn tại liên quan đến xác định mã số hàng hóa, Tổng cục Hải quan cho biết đã và đang nỗ lực triển khai các giải pháp, như phối hợp, tham gia đàm phán xây dựng Danh mục HS, Danh mục Biểu thuế ASEAN (đưa các mặt hàng dễ lẫn, khó phân loại vào Danh mục với các tiêu chí phân biệt rõ ràng để thực hiện thống nhất); rà soát, đánh giá để tham gia ý kiến, đề xuất kiến nghị sửa biểu thuế với các nguyên tắc làm đơn giản hóa biểu thuế, tạo thuận lợi khi thực hiện.
Bên cạnh đó, ngành cũng đẩy mạnh việc xây dựng cơ sở dữ liệu quản lý tập trung, nâng cấp/xây dựng hệ thống để sử dụng có hiệu quả hơn việc kiểm tra, kiểm soát việc khai báo, áp dụng mã số; tăng cường đào tạo, tập huấn cho cán bộ hải quan và cộng đồng doanh nghiệp nâng cao nhận thức, năng lực trong lĩnh vực phân loại hàng hóa./.
