Biểu tượng đồng euro tại Frankfurt, Đức. (Nguồn: THX/TTXVN) Châu Âu sẽ ra sao trong năm 2020, khi Liên minh châu Âu (EU) đang trong chu trình chính trị mới? Nhóm Nghiên cứu địa chính trị (GEG), một dự án nghiên cứu về châu Âu, và tờ Business Times (Singapore) đã có các bài viết về những thách thức đối với liên minh châu Âu (EU) trong năm 2020.
Theo các bài viết, Liên minh châu Âu (EU) đang đối mặt với những thách thức không nhỏ về kinh tế, chính trị, tiến trình Brexit - Anh rời EU, thực hiện sáng kiến về biến đối khí hậu trong năm 2020 và đưa các công ty công nghệ lớn vào khuôn khổ. Ngoài ra, một nguy cơ đang hiện hữu chính là việc giá dầu mỏ và các nguồn năng lượng khác sẽ tăng mạnh nếu cuộc xung đột, đối đầu giữa Mỹ và Iran tiếp tục leo thang.
1. Tăng trưởng kinh tế thấp. Mặc dù trong bài phát biểu tại cuộc họp báo đầu tiên với tư cách là Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) , bà Christine Lagarde đã thể hiện sự khả quan, tích cực, nhưng tăng trưởng kinh tế khu vực đồng tiền chung châu Âu (Eurozone) vẫn tiếp tục duy trì ở mức độ yếu trong tháng 12.
Các hoạt động sản xuất chế tạo đã thu hẹp trong tháng 12/2019, đánh dấu tháng suy giảm thứ 11, với chỉ số PMI rơi xuống ngưỡng 45,9 từ con số 46,9 của tháng trước đó. Lĩnh vực dịch vụ có sự ghi nhận tốt hơn với chỉ số PMI tăng cao nhất trong vòng 4 tháng, đạt 52,4 điểm so với 51,9 điểm trong tháng 11/2019.
[Đánh giá tình hình, dự báo triển vọng kinh tế châu Âu, toàn cầu]
Nhà kinh tế trưởng Chris Williamson của IHS Markit cho hay các nhà sản xuất chế tạo đã ghi nhận một kết quả tiêu cực trong năm 2019.
Theo ông này, trong bối cảnh đối mặt với sự sụt giảm mạnh trong lĩnh vực sản xuất chế tạo, khả năng để tránh cho lĩnh vực này tiếp tục rơi vào xu hướng suy giảm vẫn tiếp tục là một thách thức lớn trong năm 2020.
ECB cũng dự báo kinh tế khu vực Eurozone tăng trưởng 1,1% trong năm 2020, giảm so với con số 1,2% năm 2019, 1,8% (2018) và 2,4% (2017).
Tuy nhiên, một cuộc khảo sát của tờ Financial Times cho thấy 34 chuyên gia kinh tế tỏ ra bi quan hơn. Tính trung bình, số chuyên gia này dự báo rằng tăng trưởng sẽ chậm lại trong năm 2020 (năm thứ ba liên tiếp) và sẽ ở mức dưới con số 1%.
2. Sự trì trệ của các nền kinh tế thành viên. Dù các gói kích thích kinh tế và chính sách tiền tệ được nới lỏng, 2020 sẽ vẫn là năm đầy khó khăn cho Eurozone trong việc đối phó và chống lại sự trì trệ.
Tuy nhiên, bất chấp tiến trình Brexit, phe đa số trong nghị viện của Thủ tướng Anh Boris Johnson cần đảm bảo sự ổn định chính trị để cho phép Chính phủ kích thích tăng trưởng kinh tế bằng các chi tiêu về cơ sở hạ tầng và chi tiêu khác.
Đồng bảng yếu đi và những kỳ vọng về sự cải thiện tăng trưởng cũng được dự báo sẽ khuyến khích đầu tư nước ngoài. Ngược lại, Đức, Pháp, Italia và Tây Ban Nha đang gặp phải các vấn đề kinh tế và chính trị.
Bên cạnh đó, theo ông Brendan Brown, chuyên gia kinh tế của Macro Hedge Advisors, lãi suất âm ở Đức và Hà Lan cũng như lãi suất không đáng kể ở Pháp và Italy đang gây áp lực lên các ngân hàng của các quốc gia này.
Cho đến nay, Đức đã tìm cách thoát được khỏi suy thoái. Tuy vậy, ngân hàng trung ương nước này (Bundesbank) dự báo tăng trưởng kinh tế vào khoảng 0,5% trong năm 2020, tuy rằng sẽ có sự phục hồi lên con số 1,5% vào năm 2021 và 2022.
Trong khi đó, theo Bộ trưởng Tài chính Pháp Bruno Le Maire, tăng trưởng kinh tế của Pháp có thể sẽ là 1,3% cho cả năm 2019 và năm 2020.
Một cuộc đình công giao thông vận tải trên toàn quốc phản đối kế hoạch cải cách lương hưu không được sự ủng hộ rộng rãi của Tổng thống Emmanuel Macron đã gây thiệt hại nghiêm trọng tới kết quả kinh doanh.
Trong khi đó ở Italy, đảng Liên minh cực hữu của ông Matteo Salvini, lãnh đạo phe đối lập và là đảng phổ biến nhất theo các cuộc thăm dò dư luận, đã nhắm tới việc khai thác sự bất mãn đối với cách xử lý của chính phủ đối với người dân khu vực miền Nam nghèo khổ và thất vọng.
Trong khi các cuộc bầu cử toàn quốc chưa có kế hoạch diễn ra cho đến năm 2023, thì các cuộc bầu cử sớm có thể diễn ra ở Italia nếu liên minh cầm quyền lỏng lẻo hiện tại sụp đổ.
3. Kết thúc thành công tiến trình Brexit. Năm 2020 sẽ là năm EU và Anh đẩy nhanh tiến trình Brexit bằng việc thực hiện một cách khó khăn thỏa thuận rút lui chưa từng có giữa Anh và EU và việc tái đàm phán, vốn gây nhiều tranh cãi về tương lai quan hệ của hai bên.
Trong bối cảnh này, hội nghị sắp diễn ra về tương lai của châu Âu sẽ tiếp tục làm gia tăng sự trông đợi, đặc biệt đối với các công dân EU, về một EU hậu Brexit không có bất ổn chính trị và kinh tế.
3. Thách thức từ biến đổi khí hậu. EU cũng sẽ phải đối phó với những mối đe dọa to lớn từ các thảm họa, thiên tai đã, đang và sẽ diễn ra. Những cơn bão khủng khiếp đã tàn phá các vùng phía Nam châu Âu.
Các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt và cực đoan đang thúc ép EU phải tăng cường các nguồn ngân sách dành cho hoạt động sinh thái, bảo vệ môi trường để chống lại biến đổi khí hậu.
4. Đưa các công ty công nghệ lớn vào khuôn khổ. Đối với các công ty công nghệ lớn như Google, Apple, Facebook, Amazone, trong khi EU dự kiến củng cố vai trò đi đầu thế giới của mình trong quản lý những “ông lớn” này thì Trung Quốc và Mỹ đang tăng cường sự thống trị của mình trên thị trường trí tuệ nhân tạo. Tuy nhiên, một quy chế khác biệt sẽ không đủ để cho phép EU có được “chủ quyền số” mà khối này mong muốn.
Tóm lại, trong khi quá trình châu Âu hóa xã hội và nền kinh tế EU tiếp tục diễn ra, các hệ thống chính trị quốc gia vẫn sẽ tiếp tục khẳng định ở vị trí cầm lái tương lai chung của EU.
Tuy nhiên, trái lại, điều này sẽ cho thấy sự bất hợp lý cố hữu trước các thách thức hiện nay. Châu Âu cần có chính sách riêng của chính mình để các nhà cầm quyền châu Âu bắt đầu nghĩ tới quy mô tương thích này./.
