Tàu hút cát ngay sát bờ sông thuộc địa bàn phường Hồng Châu, thành phố Hưng Yên, vào rạng sáng 22/9. (Ảnh: Mai Mạnh/Vietnam+) Mặc dù Chính phủ đã chỉ đạo cấm khai thác cát trái phép, dừng toàn diện việc cấp phép nạo vét lòng sông nhưng theo ghi nhận của phóng viên VietnamPlus, vấn nạn “cát tặc” lộng hành trên sông Hồng và sông Luộc, đoạn qua địa bàn tỉnh Hưng Yên vẫn diễn ra bất chấp lệnh cấm.
Tình trạng khai thác trộm cát diễn ra cả ngày lẫn đêm đã làm sạt lở diện tích lớn bờ sông, khiến người dân ven bờ vô cùng bức xúc. Nhiều lá đơn, kiến nghị của chính quyền cấp cơ sở và người dân đã được gửi lên thành phố, Ủy ban Nhân dân tỉnh Hưng Yên, nhưng đến nay, vấn nạn “cát tặc” vẫn chưa được xử lý.
“Cát tặc” đục khoét ban ngày
Ngay sau khi nhận được thông tin phản ánh của người dân về tình trạng khai thác cát trái phép trên sông Hồng, giữa tháng 8/2017, phóng viên VietnamPlus đã tìm về cơ sở để tận mắt chứng kiến hoạt động “rút ruột” tài nguyên đang diễn ra rầm rộ trên sông, thuộc địa bàn thành phố Hưng Yên.
Từ trên cầu Yên Lệnh (nối qua hai tỉnh Hưng Yên với tỉnh Hà Nam) nhìn xuống, dòng sông Hồng dường như hung hãn hơn trước tiếng gầm rú của hàng loạt loại động cơ, máy móc hút cát, tàu thuyền qua lại chẳng khác gì một đại công trường.
Theo ghi nhận của phóng viên trong suốt gần một tháng qua, mỗi ngày trên sông Hồng đoạn qua địa phận thành phố Hưng Yên có hàng trăm lượt tàu chở cát đi trên khúc sông này, tàu nào cũng chất đầy cát cao như núi.
Càng xuống gần khu vực khai thác cát, tiếng tàu thuyền nổ máy càng lớn. Và không khó để ghi nhận khi trước mắt chúng tôi là 4-5 chiếc tàu hút cát cỡ lớn đang rút ruột lòng sông, đoạn thuộc địa phận phường Hồng Châu.
Vị trí khai thác cát. (Nguồn: Google Map) Trong vai người dân đi câu cá, nhóm phóng viên đã tiếp cận được “điểm nóng” khai thác cát với đầy đủ vòi rồng, máy móc đang dàn trận hút cát, dù cách đó không xa là chốt trạm của Phòng Cảnh sát giao thông đường thủy tỉnh Hưng Yên.
Điều đáng chú ý là, trong số các phương tiện tham gia hút cát cũng như vận chuyển cát đi trên sông, có những chiếc tàu cỡ lớn hoàn toàn không có biển số.
Theo quy định của pháp luật, tất cả các phương tiện hoạt động khai thác cát trên sông Hồng đều phải đăng ký, đăng kiểm, cũng như không được khai thác cát vào ban đêm. Thế nhưng không hiểu vì lý do gì, một số chiếc tàu không đủ điều kiện lưu hành vẫn ngang nhiên quần thảo trên sông, khiến người dân ven bờ vô cùng bức xúc.
Tiến gần về phía những chiếc tàu đang hút cát (đoạn thuộc địa phận phường Hồng Châu), chúng tôi tiếp tục phát hiện những chiếc vòi rồng đang được luồn vào gần bờ, có những chỗ bị ngoạm vào sát chân đê, vượt qua cả mốc chỉ giới an toàn. Thậm chí, một đoạn bờ đê đang bị sạt lở vào sâu 3-4m.
[Xử lý nghiêm hành vi bảo kê, bao che để "cát tặc" lộng hành]
Chia sẻ với phóng viên, bà Trần Thị Thắm, Tổ trưởng Tổ dân phường Nam Tiến, phường Hồng Châu nói rằng, quanh khu vực khai thác là những bãi bồi đất canh tác bao đời nay của người dân trong khu phố. Nếu cứ đà này, một thời gian nữa sẽ ngoạm vào các bãi bồi trồng hoa màu ven bờ.
Không chỉ lo lắng về việc đê sông Hồng bị xâm hại, bà Thắm và những người dân ở khu vực này còn phản ánh, một số chủ tàu còn thuê cả xã hội đen bảo kê các hoạt động trái phép trên sông, khiến họ không dám ra mặt thông tin tới cơ quan chức năng.
Đúng như lời bà Thắm nói, không hiểu hoạt động hút cát tại đây “biến tướng” đến mức nào nhưng khi chúng tôi đưa máy quay ra tác nghiệp thì ngay lập tức một số đối tượng xăm trổ đầy người đã xuất hiện dò xét, buộc chúng tôi phải rút khỏi “điểm nóng.”
Làm việc với lãnh đạo chính quyền địa phương, chúng tôi được ông Nguyễn Tất Thường - Phó Chủ tịch phường Hồng Châu cho biết, trên địa bàn phường có khu đất công điền giáp sông Hồng. Hiện nay khu đất này đang bị sạt lở rất nghiêm trọng do các tàu công suất lớn thường xuyên áp vào gần bờ để hút cát.
Trước thực trạng nêu trên, ngày 11/8/2017, Ủy ban Nhân dân phường Hồng Châu đã có Báo cáo số 53/BC-UBND báo cáo hoạt động khai thác cát trên địa bàn, đồng thời đề nghị Ủy ban Nhân dân thành phố Hưng Yên, phòng tài nguyên và môi trường thành phố có biện pháp ngăn chặn việc khai thác cát vi phạm trên. Thế nhưng, đến nay thực trạng "cát nuốt bờ sông" nêu trên vẫn chưa được ngăn chặn, xử lý.
“Gần đây, thời gian khai thác cát còn diễn ra rầm rộ cả ngày lẫn đêm, có hôm lên tới 7 tàu hút cát, khiến nhân dân rất bất bình. Hiện tại, việc khai thác cát này đã làm sạt lở gần 20ha đất ven bờ của bà con. Nếu cứ đà khai thác này, tới đây dọc bờ đê này sẽ bị nước nhấn chìm hết,” ông Thường thở dài nói.
Phó Chủ tịch phường Hồng Châu cũng thẳng thắn bày tỏ sự bế tắc trước việc xử lý hoạt động khai thác cát trên địa bàn, bởi lý do tàu hút ở dưới sông nên phường không có đủ phương tiện và nguồn lực để ngăn chặn hoạt động khai thác cát trái phép.
“Chưa kể, hoạt động khai thác cát ở đây còn có bảo kê… nên rất phức tạp,” ông Thường nói thêm.
Có chung quan điểm, ông Bùi Ngọc Duyên - Phó Chủ tịch Ủy ban mặt trận tổ quốc, Trưởng ban thanh tra nhân dân phường Hồng Châu bức xúc nói: “Nếu cứ khai thác cát thế này, trong vòng một năm tới, toàn bộ đất nông nghiệp giáp sông của khu phố Nam Tiến cũng không còn, ảnh hưởng lớn đến đời sống của nhân dân.”
Hoạt động khai thác cát trái phép ven sông thuộc địa bàn phường Hồng Châu, thành phố Hưng Yên. (Ảnh: Mai Mạnh/Vietnam+)
“Tàu ma” náo động về đêm
Điều đáng nói là, cách đây gần 2 tháng, trả lời phỏng vấn Truyền hình Thông tấn xã Việt Nam, ông Nguyễn Minh Quang - Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Hưng Yên cho biết, tỉnh này đã có quy định cấm khai thác cát vào ban đêm, từ 18 giờ tối đến 6 giờ sáng ngày hôm sau.
Quyết định số 09/2017/QĐ-UBND Ban hành quy định về hoạt động khoáng sản trên địa bàn tỉnh Hưng Yên có hiệu lực từ ngày 15/6/2017 nêu rõ: Chỉ được phép khai thác cát sỏi từ 6 giờ đến 18 giờ hàng ngày (cấm khai thác vào ban đêm) và không được khai thác vào các tháng 6,7,8,9.
“Đối với bất cứ trường hợp nào cũng không cho phép,” ông Quang nhấn mạnh.
Tỉnh Hưng Yên cũng yêu cầu các tàu khai thác cát phải treo biển báo theo kích thước, mẫu mã do tỉnh quy định. Trong mùa mưa, bão, tỉnh không cho phép tàu thuyền không được phép khai thác. Trường hợp vi phạm, tỉnh sẽ thu hồi giấy phép.
Theo nguồn tin từ Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Hưng Yên, trên địa bàn tỉnh này hiện có 4 doanh nghiệp được Ủy ban Nhân dân tỉnh Hưng Yên cấp phép khai thác, nạo vét và thu hồi cát trên sông Hồng, sông Luộc. Tuy nhiên, tất cả các doanh nghiệp này chỉ được pháp hoạt động vào ban ngày.
Vậy nhưng, theo thông tin phản ánh của người dân, cũng như hình ảnh ghi nhận của phóng viên VietnamPlus từ giữa tháng Tám đến nay, hoạt động khai thác cát trái phép trên sông Hồng thuộc địa phận thành phố Hưng Yên vẫn diễn ra sôi động vào ban đêm, đặc biệt là từ 22 giờ tối cho đến 4 giờ sáng hôm sau.
Trong suốt gần một tháng điều tra, đi dọc ven sông Hồng đoạn từ phường Hồng Châu lên xã Hoàng Hanh, trong bóng tối, nhóm phóng viên không khó để phát hiện hàng loạt tàu thuyền khai thác cát trộm đang neo dưới dòng sông.
Mới đây nhất, vào lúc 1 giờ 45 phút ngày 20/9, có mặt tại bờ đê sông Hồng thuộc phường Hồng Châu, nhóm phóng viên đã phát hiện có 4-5 chiếc tàu đang dùng vòi rồng hút cát lên buông tàu. Tiếng máy nổ gầm gào, đèn sáng rực chẳng khác gì một “đại công trường.”
[Mạnh tay xử lý sai phạm, truy cứu trách nhiệm hình sự với "cát tặc"]
Theo quan sát của phóng viên, vị trí những thuyền này neo đậu chỉ cách bờ vài mét. Hoạt động khai thác cát trái phép tại đây diễn ra cho tới khoảng 4 giờ 30 phút sáng cùng ngày.
Trong quá trình khai thác, cứ sau khoảng vài giờ đục khoét lòng sông, khi khoang tàu chứa đã đầy cát, vòi hút của những chiếc “tàu ma” lại được kéo lên, nhổ neo tháo chạy. Không lâu sau đó, những chiếc thuyền này lại quay trở lại đúng vị trí cũ để tiếp tục neo thuyền, hút cát.
Điều đáng nói là, hoạt động khai thác cát trái phép vào ban đêm trên sông Hồng, đoạn qua địa phận thành phố Hưng Yên, không chỉ diễn ra tại phường Hồng Châu mà còn xuất hiện tại xã Hoàng Hanh và một số khu vực lân cận.
Nhiều người dân khi biết chúng tôi đang tìm hiểu về hoạt động khai thác cát trái phép trên sông cũng xin số điện thoại để thông báo tình hình. Nhờ đó, từ giữa tháng Tám đến nay, phóng viên VietnamPlus đã liên tiếp nhận được tin báo về thời gian các tàu thuyền “moi ruột” sông Hồng vào các giờ trong đêm.
Nhìn vào thông tin người dân phản ánh, cũng như hình ảnh chúng tôi ghi lại được, có thể thấy, hoạt động khai thác cát trái phép về đêm trên sông Hồng và sông Luộc diễn ra rất khẩn trương. Cứ khi màn đêm buông xuống, tiếng máy nổ, tiếng tàu hút cát trên sông lại vang vẳng khiến người dân ven bờ không có giấc ngủ ngon vì nỗi lo “cát tặc nuốt mất đất” của gia đình.
Vậy lực lượng chức năng đã ở đâu khi hàng loạt tàu thuyền trắng đêm “rút ruột” lòng sông?./.
Báo cáo số 53/BC-UBND phản ánh về hoạt động khai thác cát gây sạt lở ven sông Hồng của UBND phường Hồng Châu, thành phố Hưng Yên. (Mai Mạnh/Vietnam+) Bài 2: Mục kích đêm lộng hành của 'cát tặc' trên sông Hồng
