Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe (trái) tại lễ tưởng niệm nạn nhân thảm họa động đất, sóng thần ở Tokyo ngày 11/3 vừa qua. (Ảnh: AFP/TTXVN) Tròn 3 năm rưỡi sau thảm họa động đất gây sóng thần ngày 11/3/2011 ở khu vực Đông Bắc Nhật Bản, dù đã có rất nhiều cố gắng từ các nỗ lực của chính phủ và người dân, song công việc khôi phục nơi ăn chốn ở cho người dân ở đây vẫn còn rất nhiều khó khăn.
Kết quả điều tra mới được Nhật Bản công bố cho thấy mối quan ngại lớn nhất của người dân vẫn là tình trạng chỗ ở vẫn chưa được khôi phục, trong khi những nhu cầu thiết yếu khác đảm bảo cho cuộc sống, sinh hoạt dù đang được đẩy mạnh nhưng vẫn chưa đáp ứng được hết nhu cầu của người dân.
Cuộc điều tra được thực hiện đối với đối tượng gồm 42 người đứng đầu các thôn, huyện, thành phố thuộc 3 tỉnh Đông Bắc chịu ảnh hưởng bởi trận động đất-sóng thần năm 2011 là Iwate, Miyazaki và Fukushima.
Theo đó, vấn đề được đánh giá nghiêm trọng nhất chính là tình trạng chậm chạp trong việc xây dựng các khu nhà tái định cư do các cơ quan chức năng phải đối mặt với thực tế đất đai thuộc sở hữu tư nhân bị bỏ hoang mà không đàm phán được với chủ sở hữu.
Tại tỉnh Iwate, các cơ quan chức năng dự kiến sẽ xây dựng 5.946 căn hộ phục vụ việc hỗ trợ tái định cư cho người dân bị mất nhà cửa sau thảm họa kép. Tuy nhiên, tính đến cuối tháng Bảy vừa qua, việc xây dựng mới chỉ hoàn thành được 12,7%, tương đương 754 căn hộ. Nguyên nhân được xác định là do các cơ quan chức năng buộc phải đánh giá lại các kế hoạch xây dựng dựa trên các quy định mới về luật đất đai và luật kinh doanh xây dựng.
Thành phố Rikuzentakata, nơi có 86,1% người dân được chuyển về nơi ở mới, cho biết khó khăn lớn nhất trong việc bố trí nơi ở mới cho người dân là việc phải mất rất nhiều thời gian vào việc điều chỉnh quy hoạch phục vụ hoạt động xây dựng với quy mô lớn.
Trong khi đó, tỉnh Miyazaki cho biết theo kế hoạch đến năm 2015, tỉnh này sẽ hoàn thành việc xây dựng hơn 5.560 căn hộ. Tuy nhiên, lộ trình này buộc phải được điều chỉnh theo hướng chậm hơn từ 1 đến 2 năm, đồng thời số lượng căn hộ sẽ chỉ được hoàn thành vào khoảng 3.800 căn.
Tương tự như Miyazaki, tỉnh Fukushima cũng đã công bố việc điều chỉnh gia hạn thời gian hoàn thành việc xây dựng 1.600 căn hộ năm 2015 lên từ 1 đến 9 tháng. Việc kéo dài thời hạn này được cho nằm tập trung ở các khu vực ven biển, nơi đang có nhiều vấn đề cần phải giải quyết về môi trường, hệ thống cung cấp, xử lý nước sạch…
Ngoài vấn đề nhà ở, các vấn đề còn tồn đọng trong công tác khắc phục hậu quả thiên tai là việc sửa chữa, cải tạo hệ thống đường quốc lộ, đường sắt và đê chắn sóng. Bên cạnh đó, việc đạt được thỏa thuận giữa người dân và chính quyền trong việc sử dụng các vùng đất của tư nhân bị bỏ hoang cũng gặp khó khăn khiến công tác khắc phục bị chậm chễ.
Theo những người đứng đầu chính quyền các cấp ở 3 tỉnh Iwate, Miyazaki và Fukushima, để đẩy nhanh việc khắc phục hậu quả kép của trận động đất gây sóng thần, việc áp dụng luật sửa đổi đặc biệt về khắc phục thảm họa mà chính phủ ban hành là rất cần thiết để đẩy nhanh việc thu hồi, tước quyền sử dụng đất cho những vùng đất bị bỏ hoang. Điều này sẽ góp phần giúp các cơ quan chức năng sớm hoàn tất việc điều chỉnh quy hoạch xây dựng các khu định cư cho người dân vốn đang gặp nhiều khó khăn như hiện nay.
Theo Vụ khắc phục thảm họa kép động đất, sóng thần Nhật Bản, tính đến giữa tháng Tám vừa qua, đã có 246.000 người dân được chuyển tới các nơi cư trú lánh nạn tạm thời. Theo kế hoạch, việc xây dựng nhà ở tái định cư cho người dân gồm 29.055 căn hộ, sẽ được hoàn tất theo lộ trình 37% trong năm nay, 68% năm 2015 và 83% năm 2016./.
