Lồng bè nuôi hàu Thái Bình Dương treo dây tại khu vực biển Đầm Nại, huyện Ninh Hải. (Ảnh: Nguyễn Thành/TTXVN) Tại Ninh Thuận, nhiều hộ ngư dân đang đẩy mạnh phát triển các mô hình nuôi biển với nhiều đối tượng nuôi khác nhau, đồng thời áp dụng cách nuôi kết hợp, xen ghép nhiều đối tượng trên cùng một đơn vị diện tích, nuôi luân canh để nâng cao hiệu quả sản xuất, cải tạo hệ sinh thái vùng nuôi.
Phát triển nghề nuôi biển
Với lợi thế đường bờ biển dài hơn 54km, vùng Đầm Nại rộng hơn 1.200ha, huyện Ninh Hải có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển ngành nuôi trồng thủy hải sản. Điển hình như hoạt động nuôi hàu Thái Bình Dương treo dây trong lồng bè tại khu vực đầm Nại diễn ra rất sôi động, trở thành nghề chính của nhiều hộ gia đình. Sản phẩm hàu đầm Nại được xem là đặc sản của khu vực này.
Chị Hà Thị Ngọc (ở xã Tri Hải, huyện Ninh Hải) cho biết gia đình có 6 bè nuôi hàu, Vừa qua, chị thu hoạch 2 bè với sản lượng trên 8 tấn, thương lái mua xô không phân loại với giá 11.000 đồng/kg, cho doanh thu trên 90 triệu đồng.
Hiện nay, gia đình đang thu hoạch các bè còn lại, gia đình vừa bán xô cho thương lái vừa bán phân loại với hàu loại 1 kích cỡ từ 10-13 con/kg có giá từ 25.000-35.000 đồng/kg, hàu nhân có giá từ 100.000-120.000 đồng/kg.
"Nuôi hàu chi phí đầu tư thấp, điều kiện tự nhiên, mực nước ở Đầm Nại rất thích hợp cho con hàu phát triển, tăng trưởng nhanh. Hàu cũng rất dễ nuôi, ít tốn công chăm sóc, thức ăn dựa vào nguồn sinh vật tảo có sẵn trong nước nên không phải tốn chi phí thức ăn như nuôi tôm, cá. Sau khoảng 4-5 tháng nuôi hàu có thể xuất bán, giá cả khá ổn định," chị Ngọc chia sẻ thêm.
Từ hiệu quả kinh tế mang lại, mô hình nuôi hàu Thái Bình Dương ở Đầm Nại đang được các hộ nhân rộng, hiện tại có 145 hộ đang nuôi trên 550 bè hàu thả dây. Sau khi cạy tách ruột, người nuôi còn có thể tận dụng vỏ hàu bán cho các cơ sở làm giá thể cấy hàu giống, nuôi hàu bằng giá thể vỏ hàu an toàn, thân thiện với môi trường nước và không gây ô nhiễm môi trường.
Theo lãnh đạo Ủy ban Nhân dân huyện Ninh Hải, trong tình hình điều kiện nguồn lợi đánh bắt hải sản ngày càng khan hiếm, việc phát triển nuôi hàu góp phần mang lại lợi ích kinh tế cho ngư dân.
Tuy nhiên, để mô hình nuôi hàu phát triển bền vững và nhân rộng, cần rất nhiều yếu tố bảo đảm như con giống phải sạch bệnh, có nguồn gốc rõ ràng, tuân thủ quy hoạch vùng nuôi... Ngoài mô hình nuôi hàu, địa phương cũng đang khuyến khích các hộ dân đa dạng hóa các đối tượng nuôi biển khác để phát triển kinh tế.
Cùng với phát triển nghề nuôi hàu, nghề nuôi tôm hùm và cá biển đang mang lại hiệu quả kinh tế cao, góp phần khai thác tiềm năng mặt nước ven biển của các huyện Ninh Hải, huyện Thuận Nam, thành phố Phan Rang-Tháp Chàm.
[Ban hành chương trình quốc gia nuôi trồng thủy sản giai đoạn 2021-2030]
Qua thống kê của ngành thủy sản Ninh Thuận, toàn tỉnh hiện có 276 bè với 2.642 lồng nổi đang nuôi tôm hùm, sản lượng thu hoạch tôm hùm trong 10 tháng năm 2022 đạt trên 54 tấn, giá bán tôm hùm bông dao động ở mức từ 1,5 triệu đồng-2,5 triệu đồng/kg và tôm hùm xanh có giá từ 600.000-800.000 đồng/kg.
Bên cạnh đó, các hộ thả nuôi xen kẽ khoảng 800 lồng các loại cá bớp, cá chim trong các bè nuôi tôm hùm với tổng sản lượng thu hoạch đạt gần 415 tấn, giá bán dao động từ 90.000-190.000 đồng/kg.
Đồng thời, các hộ thả nuôi cá nước lợ mặn chủ yếu là cá mú nuôi trong ao theo phương thức thâm canh với diện tích khoảng 48ha, sản lượng thu hoạch khoảng 80 tấn, giá bán cá mú dao động từ 250.000-270.000 đồng/kg; diện tích nuôi hàu, cua, ghẹ khoảng 36ha mặt nước với tổng sản lượng thu hoạch đạt khoảng 1.120 tấn, giá cua, ghẹ dao động từ 240.000-280.000 đồng/kg... Giá bán các loại thủy hải sản tương đối ổn định nên hầu hết người nuôi đều có lãi.
Theo đánh giá, tiềm năng nuôi các loại cá biển, hải sản của Ninh Thuận rất lớn song hiện nay, các địa phương vẫn chưa khai thác hết tiềm năng này. Nguyên nhân do nghề nuôi biển chủ yếu mang tính tự phát, các hộ sản xuất quy mô nhỏ lẻ, điều kiện cơ sở hạ tầng nuôi hạn chế, trình độ kỹ thuật của người nuôi chưa đáp ứng được yêu cầu, mật độ lồng nuôi ngày càng gia tăng dễ dẫn tới nguy cơ phá vỡ quy hoạch tại các vùng nuôi.
Bên cạnh đó, kết cấu hạ tầng tại một số vùng sản xuất tập trung tại các địa phương chưa được xây dựng đồng bộ, nước thải từ các ao nuôi vẫn chưa được xử lý triệt để, việc sử dụng các loại cá tạp, nhuyễn thể làm thức ăn cho cá, tôm tiềm ẩn nhiều rủi ro dịch bệnh.
Ngoài ra, nguồn thức ăn dư thừa cùng rác thải sinh hoạt trên lồng bè xả thẳng xuống biển dễ gây ô nhiễm môi trường... Đây là những mặt hạn chế cần sớm được xử lý, khắc phục.
Nâng cao hiệu quả nghề nuôi biển
Thực hiện Quyết định số 1664/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Đề án phát triển nuôi trồng thủy sản trên biển đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, tỉnh Ninh Thuận tập trung phát triển nghề nuôi biển gắn với đổi mới và tổ chức lại sản xuất, phát triển công nghệ nuôi, thu hoạch và chế biến sâu để tạo ra các sản phẩm chất lượng, góp phần làm gia tăng giá trị, đáp ứng yêu cầu của thị trường tiêu thụ.
Ông Đặng Văn Tín, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản tỉnh Ninh Thuận, cho biết Ninh Thuận có đường bờ biển dài hơn 105km cùng hệ thống đầm, vịnh, ao đìa đa dạng rất thuận lợi để phát triển nhiều đối tượng nuôi biển khác nhau, qua đó góp phần giải quyết việc làm, cải thiện đời sống kinh tế cho ngư dân.
Theo định hướng phát triển nghề nuôi biển, tỉnh Ninh Thuận đang thực hiện đồng bộ các giải pháp về tuân thủ quy hoạch vùng nuôi, cải tiến công nghệ nuôi thích ứng với điều kiện tự nhiên và biến đổi khí hậu, tập trung phát triển các đối tượng nuôi biển có giá trị kinh tế cao.
Trong năm 2022, ngành thủy sản phấn đấu sản lượng nuôi trồng thủy sản thương phẩm đạt 9.500 tấn và sản xuất giống thủy sản đạt 41,35 tỷ con. Trong những tháng còn lại của năm, Ninh Thuận tiếp tục nhân rộng các mô hình nuôi biển có hiệu quả kinh tế cao.
Các đơn vị trực thuộc ngành nông nghiệp gồm trung tâm giống thủy sản, các công ty đẩy mạnh nghiên cứu sản xuất, ương dưỡng tôm giống, các loài nhuyễn thể, sản xuất giống các loại cá biển có giá trị kinh tế cao như: cá mú Trân Châu, cá bớp, cá chẽm, cá chim vây vàng để đáp ứng nhu cầu đa dạng của thị trường nuôi thương phẩm.
Song song với đó, ngành chức năng thường xuyên mở các lớp đào tạo, tập huấn kỹ thuật nuôi, quan trắc môi trường nước, cảnh báo dịch bệnh kịp thời, hướng dẫn hộ nuôi các biện pháp phòng trị hiệu quả một số bệnh thường xảy ra gây hại cho tôm như bệnh đốm trắng, vi bào tử trùng, hoại tử gan tụy cấp tính, bệnh mù mắt trên cá bớp, bệnh lở loét trên cá mú..., hướng dẫn người nuôi ghi chép nhật ký ao nuôi, phục vụ truy xuất nguồn gốc sản phẩm.
Nuôi cá bớp tại khu vực vịnh Vĩnh Hy, xã Vĩnh Hải, huyện Ninh Hải. (Ảnh: Nguyễn Thành/TTXVN) Bên cạnh đó, các đơn vị chức năng phối hợp với các địa phương tổ chức quản lý chặt chẽ hoạt động khai thác nguồn giống đối với một số loài nuôi biển đang phụ thuộc vào nguồn giống thu gom từ tự nhiên như tôm hùm, cua biển, ghẹ đảm bảo không xâm hại đến nguồn lợi để phát triển bền vững.
Theo Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản Ninh Thuận, về lâu dài, để nâng cao hiệu quả nghề nuôi biển, Ninh Thuận khuyến khích, tạo điều kiện cho các đơn vị, doanh nghiệp nuôi thủy sản trong và ngoài nước hợp tác đầu tư quy trình, chuyển giao kỹ thuật nuôi tiên tiến để phát triển nuôi trồng thủy sản; đồng thời nghiên cứu, áp dụng mô hình nuôi cá lồng công nghiệp theo công nghệ Na Uy, nuôi kết hợp các loài hải sản theo hình thức hữu cơ, sinh thái để nâng cao năng suất gắn với bảo vệ nguồn lợi thủy sản ven bờ.
Cùng với đó, các địa phương tăng cường quản lý về thức ăn, chất cải tạo xử lý môi trường ao nuôi, kiểm soát dịch bệnh, thu hoạch, bảo quản sau thu hoạch, liên kết mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm để nghề nuôi biển ngày càng mang lại hiệu quả kinh tế cao./.
