Ngân hàng Nhà nước đã hai lần cấp quota chonhập khẩu vàng khi giá “sốt” và cao hơn giá thế giới một cách vô lý.Nhưng tình hình dường như vẫn không được cải thiện nhiều, khiến nhiềungười phân vân cho rằng, liệu cách điều trị “sốt - cấp quota” có làm chothị trường “nhờn” thuốc?
Ngân hàng Nhà nước mới đây lại rabiện pháp quyết liệt hơn nhằm bình ổn thị trường bằng Thông tư 32, chophép một số ngân hàng được chuyển phần vàng huy động thành tiền nhằm thuhẹp chênh lệch giữa giá vàng trong nước và quốc tế. Đã có 5 ngân hàngthương mại lớn là Eximbank, Techcombank, Sacombank, DongA Bank và ACBđược Ngân hàng Nhà nước cho phép bán vàng huy động ra thị trường.
Nhiềuchuyên gia nhìn nhận, đây là một bước đi cơ bản và đúng hướng, bởi nóchấp nhận tính thị trường nhiều hơn và đã tìm cách cân đối được cungcầu. Biện pháp này sẽ có hiệu quả mạnh, bởi mấu chốt vấn đề là tăngnguồn cung.
Và chính sách mới đã phát huy tác dụng ngay tứcthì. Độ chênh giá vàng trong nước và thế giới đã co lại đáng kể, từ 2-3triệu đồng/lượng còn trên 800.000 đồng/lượng (ngày 7/10), một ngày saukhi 5 ngân hàng được tung vàng huy động bán ra thị trường. Vàng trongnước đã nhiều ngày liên tiếp “lội ngược dòng” với đà tăng của giá thếgiới.
Tuy nhiên, “liều thuốc” này có vẻ vẫn chưa đủ mạnh đểkéo vàng trong nước gần hơn với thế giới khi mà khoảng cách này vốn đãquá xa. Chỉ sau khi thông điệp trên được phát đi vài ngày, mức chênhlệch giữa vàng trong nước và thế giới dù đã thu hẹp đáng kể nhưng vẫnlên đến hàng triệu đồng/lượng, mức chênh lệch vẫn được coi là “phi lý”!
Vẫn chờ Nghị định về quản lý vàng
Theo nhiều chuyên gia, “liều thuốc” trên cần phải có thời gianmới ngấm. Tiến sỹ Võ Trí Thành, Viện phó Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tếTrung ương, khẳng định những giải pháp mà Ngân hàng Nhà nước đưa rathời gian qua mới chỉ là những bước đầu tiên trong điều tiết, bình ổnthị trường vàng. Câu chuyện điều tiết thị trường vàng không đơn giản,bản thân nó là một thị trường tài chính đầy biến động, gắn các yếu tốtrong nước với yếu tố bên ngoài đồng thời, đây không chỉ là câu chuyệncủa nội tại thị trường mà gắn với rất nhiều biến số.
Ông NguyễnThanh Trúc, Chủ tịch Công ty Vàng Agribank, nhìn nhận việc để giátrong nước cách xa so với thế giới dù các doanh nghiệp đã được cấp quotanhập khẩu vàng như hiện nay là quá vô lý. Tuy nhiên, giấy phép nhậpkhẩu cũng chỉ có tác dụng tức thời, quota nhập 5-7 ngày là hết. Nhữngngày sau đó, nếu không nhập khẩu tiếp thì giá vàng lên xuống sẽ là cơhội cho doạnh nghiệp trục lợi, nếu tiếp tục cấp phép nhập khẩu thì giávàng trong nước và thế giới sẽ xích lại gần nhau.
Cùng quanđiểm này, tiến sỹ Võ Trí Thành chia sẻ quota chỉ được coi là biện pháp ngắnhạn, cực chẳng đã mới dùng. Còn về dài hạn cùng với Nghị định quản lývàng sắp ra đời, chúng ta phải sử dụng nhiều biện pháp nữa, vừa đảm bảothị trường vàng ổn định lưu thông với thế giới, đưa câu chuyện mua vàngcủa người dân vào ổn định kinh tế vĩ mô, gắn với năng lực của Ngân hàngNhà nước.
Thực tế cho thấy, các doanh nghiệp kinh doanh vànghiện nay không được Nhà nước giao nhiệm vụ kiểm soát thị trường vàng vàkhông được cung cấp đầy đủ các điều kiện để có thể can thiệp, chi phối,bình ổn giá vàng. Nhiều khi đại diện các doanh nghiệp thường có những "ýkiến riêng."
Ông Đỗ Minh Phú, Chủ tịch Tập đoàn Doji, cho rằng, “vàngcũng không phải là mặt hàng thiết yếu giống như xăng dầu để Nhà nước cóthể kiểm soát, thậm chí hỗ trợ giá. Nếu áp dụng các chế tài để can thiệpvào giá vàng là điều không thể, vì giá trên thế giới biến động rất lớn.Vì vậy, để bảo đảm giá trong nước sát với thế giới, thì giá vàng trongnước cần được liên thông một cách toàn diện, đầy đủ với quốc tế.” Vàgiải pháp mà ông Chủ tịch tập đoàn Doji đưa ra là vận dụng những côngcụ hữu hiệu của cơ quan quản lý Nhà nước như: quota, dự trữ vàng miếngthương phẩm để can thiệp thị trường.
Ông Phú cho rằng, để có thể giảiquyết bất ổn, Ngân hàng Nhà nước cần chủ động sử dụng công cụ quota mộtcách uyển chuyển và hợp lý về khối lượng, thời gian cho phép nhập khẩu.Phải xây dựng hệ thống giá vàng miếng trên thị trường trên cơ sở có sựthống nhất giữa các doanh nghiệp kinh doanh vàng lớn có thị phần phânphối cao dưới sự giám sát của Ngân hàng Nhà nước. Điều này sẽ chấm dứtđược tình trạng "loạn" giá, chi phối làm giá phương hại đến quyền lợingười tiêu dùng, gây méo mó thị trường đã xảy ra như hiện nay.
Về lâu dài, ông Phú cho rằng cần ổn định tỷ giá ngoại tệ, kiểm soátchặt chẽ thị trường "chợ đen." Đây là điều kiện then chốt để giá vàngkhông bị biến động đột ngột gây ra những hệ lụy khó lường. Tiếp đó, cầnsớm ban hành Nghị định của Chính phủ về quản lý vàng mà thị trường và xãhội đang chờ đợi. Nghị định này sẽ là hành lang pháp lý định hướng chothị trường không chỉ trong giai đoạn trước mắt mà phải bảo đảm trong mộtthời gian dài giúp thị trường vàng phát triển lành mạnh và ổn định.Ngoài ra, cần xây dựng đề án huy động vàng trong dân mang tính khả thivà kiểm soát rủi ro chặt chẽ khi Ngân hàng Nhà nước nắm giữ (vay) mộtlượng vàng rất lớn từ dân cư.
Còn tiến sỹ Võ Trí Thành thì chorằng Việt Nam cần sàn vàng để thị trường minh bạch hơn cũng nhưliên thông với thế giới. Vấn đề là khả năng giám sát của Nhà nước cầngắn với mở rộng dần công cụ giao dịch, đầu tư. Về nguyên tắc, Nhà nướcphải là "chủ trò", nhưng phải gắn với các đại lý, người chơi và dưới sựgiám sát của Ngân hàng Nhà nước./.