Ngày mai, 22/9, tòa án Trung Quốc sẽ tiến hành tuyên án đối với chính trị gia ngã ngựa Bạc Hy Lai, cựu Bí thư Thành ủy Trùng Khánh, khép lại vụ xét xử được công luận nước này cũng như quốc tế đặc biệt chú ý. Ông Bạc Hy Lai, từng là Ủy viên Bộ Chính trị, là quan chức cao cấp nhất tại Trung Quốc bị đưa ra xét xử trong thời gian gần đây, với các cáo buộc nhận hối lộ, tham nhũng và lạm quyền. Vụ bê bối nổ ra vào tháng 2/2012 khi quan chức than cận hàng đầu của ông Bạc ở Trùng Khánh là Vương Lập Quân chạy tới một tòa lãnh sự Mỹ với bằng chứng cho thấy vợ ông Bạc đã sát hại một doanh nhân người Anh. Sự kiện mở màn cho việc ông Bạc Hy Lai lần lượt bị hất khỏi những chiếc ghế quyền lực, khi bị cách chức Bí thư thành ủy Trùng Khánh, bị đưa ra khỏi Bộ Chính trị và bị khai trừ khỏi Quốc hội Trung Quốc. Ông Bạc đã bị giam giữ ở một nơi bí mật trong suốt thời gian dài trước khi được đưa ra xét xử trong 5 ngày tại tòa án trung cấp Tế Nam, tỉnh Sơn Đông hồi tháng trước. Phiên xử đã cho dư luận cơ hội hiếm hoi có được cái nhìn sâu hơn vào đời sống gia đình của ông Bạc. Tại tòa án, cơ quan công tố và bào chữa đã tranh cãi nhau liên quan tới các cáo buộc nhận hối lộ, biển thủ tài sản trị giá 26,8 triệu USD (4,4 triệu USD), bên cạnh cáo buộc lạm quyền. Các tài sản sở hữu trái phép gồm một biệt thự ở Pháp mà một doanh nhân Trung Quốc bỏ tiền ra mua tặng cho vợ ông Bạc là bà Cốc Khai Lai. Bà Cốc đã quản lý tư dinh này thông qua một công ty vỏ bọc, được thành lập chung với doanh nhân người Anh Neil Heywood, người về sau bị bà sát hại. Bà Cốc đã phải vào tù hồi năm ngoái sau khi bị tuyên án tử hình treo, án phạt sau thường được rút xuống còn chung thân. Theo các cáo trạng đọc tại tòa cũng như lời khai của các nhân chứng, ông Bạc Hy Lai đã cố tìm cách gây ảnh hưởng để không cho Giám đốc cảnh sát Trùng Khánh Vương Lập Quân điều tra vụ giết người. Ông đã tát Vương vào mặt và cách chức nhân vật này. Từ hành động trên, Bạc bị khép tội lạm quyền. Kịch tích trong phiên tòa xử Bạc đã tăng lên khi ông tự bào chữa cho mình một cách mạnh mẽ. Ông nói rằng bà Cốc bị "điên" và Vương đã âm thầm yêu vợ mình, đồng thời đưa ra những lời khai "đầy thông tin dối trá" . Ông cho biết với tư cách một quan chức lãnh đạo cấp cao, ông không biết việc vợ đi mua nhà đất hoặc nhận các món quà đáng ngờ như cơ quan công tố nói. Ông Bạc cũng ăn nói một cách "sỗ sàng", điều không thường thấy ở các quan chức lãnh đạo cao cấp Trung Quốc. Khi bị buộc tội rằng bản thân đã thảo luận về một kế hoạch biển thủ trên điện thoại, ông Bạc phản bác: "Ngay cả những kẻ tham nhũng ngu xuẩn nhất cũng không làm điều như vậy". Tuy nhiên ông có thừa nhận đã để hàng trăm ngàn nhân dân tệ trong két sắt ở nhà và vì ngoại tình mà khiến vợ xa rời mình. Nhà chức trách Trung Quốc đã tạo ra một phiên tòa với mức độ "mở" chưa từng thấy, tương phản hẳn với ngay cả các phiên tòa xử hình sự thông thường. Tòa cũng công bố nội dung các phiên tòa gần như mỗi ngày, thậm chí là tường thuật trực tiếp thông qua tài khoản của tòa trên mạng Weibo. Số tiền mà ông Bạc Hy Lai bị cáo buộc chiếm đoạt cũng khá nhỏ so với chiếc ghế của ông và chỉ liên quan tới những năm đầu của sự nghiệp.
Ông Bạc Hy Lai dự phiên họp Đại hội Đại biểu Nhân dân ở Đại lễ đường Nhân dân tại Bắc Kinh tháng 3/2012, không lâu sau khi vụ bê bối vỡ lở (Nguồn: AFP)
Giờ đây với phiên tòa xử ông Bạc sắp kết thúc, vẫn còn nhiều câu hỏi về việc các lãnh đạo Trung Quốc sẽ làm gì tiếp theo để thể hiện quyết tâm chống tham nhũng. Tờ South China Morning Post của Hong Kong tuần này nói rằng ông Bạc Hy Lai đã viết một lá thư phản kháng từ trong tù, thề sẽ làm sạch thanh danh. Ông cho biết đã chuẩn bị với việc bị tống giam, khẳng định "ngày nào đó" tên tuổi của mình sẽ được xóa khỏi các vết nhơ. Dù việc nhận hối lộ hơn 100.000 NDT có thể dẫn tới án tử hình, các quan chức cao cấp ở Trung Quốc thường chỉ bị tử hình treo, mức án sau đó sẽ được giảm thành tù chung thân./.
Linh Vũ (Vietnam+)
