Tàu chở ngũ cốc di chuyển dọc Eo biển Bosphorus ở Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ. (Ảnh: AFP/TTXVN) Ngày 26/6, Chương trình Lương thực thế giới (WFP) và Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO) nhận định việc chấm dứt thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen sẽ tác động mạnh đến khu vực Sừng châu Phi.
WFP và FAO cũng cảnh báo việc giá lương thực tăng mạnh lần nữa sẽ khiến hàng chục triệu người ở châu Phi đối mặt với nạn đói.
Hàng triệu người dân các nước Somalia, Ethiopia và Kenya hiện đang phải vật lộn để tồn tại trong bối cảnh hạn hán, nạn đói, bất ổn và xung đột.
Mặc dù mùa mưa tốt hơn dự báo đã giúp ngăn chặn nạn đói tại một số khu vực của vùng Sừng châu Phi trong năm nay, song WFP và FAO nêu rõ khoảng 60 triệu người vẫn đang đối mặt với tình trạng mất an ninh lương thực tại 7 quốc gia Đông Phi.
FAO cho biết lúa mỳ là lương thực chính trong khẩu phần ăn của người dân tại Somalia, Sudan, Djibouti và Eritrea, do đó bất kỳ sự thay đổi nào cũng sẽ diễn ra rất chậm.
Trước khi Thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen được ký kết vào tháng 7/2022, khoảng 20 triệu tấn ngũ cốc của Ukraine đã bị mắc kẹt trong các kho chứa và không thể xuất khẩu. Điều này góp phần đẩy giá lương thực trên toàn cầu tăng vọt, ảnh hưởng nghiêm trọng đến các quốc gia mất an ninh lương thực ở Đông Phi.
Trước đó, ngày 23/5, Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) cảnh báo trẻ em ở vùng Sừng châu Phi đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng chưa từng có về nạn đói, tình trạng mất chỗ ở, thiếu nước và mất an ninh.
Theo UNICEF, hơn 7 triệu trẻ em dưới 5 tuổi ở khu vực này tiếp tục bị suy dinh dưỡng, cần được hỗ trợ dinh dưỡng khẩn cấp, trong đó 1,9 triệu trẻ có nguy cơ tử vong do suy dinh dưỡng nặng.
[Nga cảnh báo thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen có thể không được gia hạn]
Số trẻ suy dinh dưỡng nặng phải đến các cơ sở y tế để điều trị trong quý 1 năm 2023 vẫn cao hơn nhiều so với năm ngoái và dự báo sẽ tiếp tục ở mức cao trong thời gian tới.
Số liệu của UNICEF cũng chỉ ra 23 triệu người tại Ethiopia, Kenya và Somalia phải đối mặt với tình trạng mất an ninh lương thực cấp tính ở mức độ cao.
Việc gia hạn thỏa thuận Ngũ cốc Biển Đen và ưu tiên các điểm xuất khẩu hết sức quan trọng để đảm bảo rằng giá lương thực toàn cầu không làm tăng thêm khả năng bị tổn thương của những người dân vùng ở khu vực này.
Chương trình Lương thực thế giới đang tích cực chuẩn bị nhiều lương thực nhất có thể và nếu Thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen không được gia hạn, sẽ buộc phải chuyển sang các nhà cung cấp khác.
Thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen đạt được hồi tháng 7/2022 dưới sự bảo trợ của Liên hợp quốc và Thổ Nhĩ Kỳ, nhằm giúp giải quyết cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu ngày càng trầm trọng do xung đột giữa Nga và Ukraine - nước xuất khẩu ngũ cốc hàng đầu thế giới.
Thỏa thuận đã 3 lần được gia hạn và theo lần gia hạn mới đây nhất vào ngày 18/5. Thỏa thuận sẽ hết hiệu lực vào ngày 17/7 tới.
Liên hợp quốc cho rằng thỏa thuận ngũ cốc trên mang lại lợi ích lớn cho các nước nghèo nhờ giúp giảm giá lương thực trên toàn cầu.
Theo dữ liệu của Liên hợp quốc, hơn 31 triệu tấn ngũ cốc đã được xuất khẩu theo thỏa thuận, trong đó 43% được chuyển đến các quốc gia đang phát triển. WFP đã vận chuyển hơn 625.000 tấn ngũ cốc cho các hoạt động viện trợ.
Tuy nhiên, Tổng thống Nga Vladimir Putin cáo buộc phương Tây không thực hiện các cam kết với Moskva và cho biết sẽ xem xét rút khỏi Thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen.
Trong cuộc gặp với các nhà lãnh đạo châu Phi hôm 17/6, ông Putin cũng nhấn mạnh, việc cung cấp ngũ cốc của Ukraine cho thị trường thế giới không giải quyết được vấn đề thiếu hụt lương thực của các nước châu Phi khi chỉ có 3,1% lô hàng ngũ cốc của Ukraine thông qua thỏa thuận là đến được châu Phi.
Ngày 17/6,, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cảnh báo xét theo tình hình hiện tại, Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen không có cơ hội được gia hạn thêm lần nữa.
Theo quan chức Điện Kremlin, Nga đã nhiều lần “nhượng bộ” gia hạn Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen, tuy nhiên “thiện chí" của Moskva không thể kéo dài vô thời hạn khi Thỏa thuận chỉ đem lại lợi ích cho một bên./.
